توافق با ایران اجتناب ناپذیر است

دیپلماسی ایرانی: توافق اولیه ای که با ایران به دست آمد ممکن است موفقیت آمیز باشد یا شکست بخورد. اما یک جنگ فاجعه بار فقط می تواند برنامه هسته ای ایران را که کشوری بزرگ از لحاظ اقتصادی، سیاسی و علمی است، به تاخیر بیندازد.

محمد مصدق، اولین نخست وزیر انتخابی ایران در سخنرانی ای که در سال 1951 در سازمان ملل داشت، پرسید چرا ایران که در منطقه ای است که صدها میلیون نفر از آسیایی ها پس از سال ها در استثمار و استعمار قرار دارند، اما در حال حاضر استقلال و آزادی اش را به دست آورده است، هنوز از سوی غربی ها نادیده گرفته می شود؟  

چند ماه پس از سخنرانی مصدق در سازمان ملل، وی که در حال مبارزه برای مذاکره بر سر قرارداد به شدت ناعادلانه شرکت نفت انگلیس با ایران بود، توسط یک کودتای امریکایی-بریتانیایی، سرنگون شد. قرن بیستم توسط استعمارزدایی، سرنگونی امپراتوری های اروپایی و توانمندسازی مردم غیر غربی تعریف شده بود. اما مداخلات امپریالیست شوروی و آمریکا در بسیاری از کشورهای ضعیف در آسیا و آفریقا، این کشورها را دچار درگیری های داخلی و جنگ های خارجی کرد.

ایران برای چندین دهه گرفتار چرخه ای بود که توسط جنگ سرد به وجود آمده بود. حکومت وحشیانه توسط شخصی منفور که مورد حمایت خارجی ها هم بود، اما پس از قیام مردمی با استفاده از جنبشی ایدئولوژیک سرنگون شد. برخورد ایرانی های عادی با غرب در زمان محمدرضا شاه پهلوی، با شکنجه های ماموران تحت آموزش سازمان سیا و جاسوسی های آنها مصادف شده بود.

در زمان شاه های قبلی، قراردادی با بارون رویتر (بنیانگذار خبرگزاری رویترز) بسته شد که حتی لرد کرزن آن را «تسلیم بی قید و شرط منابع طبیعی یک کشور به خارجی ها نامید که تاکنون در تاریخ سابقه نداشته است.»

ایران در طول هر دو جنگ جهانی، توسط قدرت های اروپایی به اشغال و تصرف درآمد. به همین دلیل کسی نباید از وسواس رهبران انقلاب اسلامی برای تامین حاکمیت و امنیت کشور چه در زمان جنگ وحشتناک با صدام که توسط غرب و بسیاری از کشورهای عربی حمایت می شد و چه در زمان فعلی که گروه های نیابتی شیعه در سراسر منطقه شکل گرفته اند، تعجب کند.

در رابطه با برنامه هسته ای، فرقی نمی کند که چه نوع حکومتی در ایران بر سر کار باشد. حتی میر حسین موسوی هم، محمود احمدی نژاد را متهم به خیانت در زمینه منافع هسته ای ایران می کرد. در جریان سفری که سال گذشته به ایران داشتم، متوجه شدم که سخت گیرترین منتقدین حکومت و حتی اسلام که ظاهری غربی هم دارند، ایرانی هایی مغرور هستند که از اسرائیل، استبداد عرب و حامیان غربی شان نمی ترسند.

برای اطمینان یافتن از این موضوع، دلایل عملی روشنی وجود دارد که باید از توافق هسته ای حمایت شود. ذینفع اصلی آن جمعیت به شدت جوان و تحصیل کرده ایران خواهند بود که استعدادهایشان شکوفا خواهد شد. رئیس جمهور باراک اوباما هم به نظر می رسد این موضوع را به رسمیت شناخته است وقتی که می گوید ایالات متحده نمی تواند برنامه هسته ای ایران را نابود کند.

مذاکرات طولانی مدت با ایران ممکن است راه پر پیچ و خمی داشته باشد، اما نتیجه فوق العاده آشکاری خواهد داشت و آن این است که از وقوع جنگی فاجعه بار در خاورمیانه جلوگیری خواهد شد.

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند