موضع‌گیری طرفدارانه افغانستان در بحران یمن، اشتباه است

ریاست جمهوری افغانستان تحت فشار عربستان سعودی در رابطه با وضعیت جاری در یمن، با انتشار اعلامیه ای گفته است که دولت افغانستان «در صورت بر وز هر نوع تهدید» ، در دفاع از سرزمین مقدس حرمین شریفین «با تمام نیرو در کنار دولت عربستان» سعودی قرار خواهد داشت. همچنین در این اعلامیه، از جانب دولت افغانستان، از نظام و حکومت یمن نیز حمایت به عمل آمده است که اعلام چنین موضع گیری، به معنای حمایت افغانستان از سیاست مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن و تقابل آن با ایران تلقی می شود.

رئیس جمهور «غنی» در تاریخ 30 مارس با ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی تلفونی گفت وگو کرد. به نظر می رسد که در جریان سفر اخیر رئیس جمهور غنی به عربستان سعودی و به ادامه آن تماس های اخیر بین دو کشور، رهبری افغانستان را تحت فشار قرار داده باشد تا در مورد یمن از موضع عربستان سعودی با انتشار یک اعلامیه، حمایت خود را رسماً اعلام کند. ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه جدید عربستان سعودی به دلیل دفاع در مقابل تهدیدات رو به افزایشی که کشورش در داخل و خارج با آن ها مواجه است، سیاست مداخله نظامی در یمن و در شبه جزیره عربستان را در اولویت های کاری اش قرار داده است.

موضوع بحران یمن -مداخله و نقش عربستان سعودی در آن - تقابل قدرت های منطقه برای دفع گسترش نفوذ یکدیگر در منطقه است. حکومت افغانستان نباید تحت فشار عربستان سعودی، این موضوع سیاسی را با یک شعار مذهبی که «دفاع از سرزمین مقدس حرمین شریفین دَین هر مسلمان است»، مطرح کند.

سرزمین مقدس حرمین شریفین تحت هیچ نوع مداخله نظامی بیرونی قرار نگرفته است.

عربستان سعودی سابقه مداخله در امور یمن را در کارنامه اش دارد. یکی از تاکتیک های سعودی ها، از گذشته همین بوده است که اقوام سنی در جنوب یمن را علیه حوثی های آن کشور تحریک و تشویق کنند. در دهه نود، سعودی ها، شورشیان جنوب یمن را علیه رئیس جمهور سابق، عبدالله صالح، از لحاظ مالی و تسلحاتی حمایت قوی می کردند. در طول یک دهه گذشته، عربستان سعودی بارها درگیر جنگ های سرحدی با حوثی های یمن شده و علیه آن ها از حملات هوایی استفاده کرده است.

دلایل مختلفی برای مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن وجود دارد که مهم ترین آن ها، ناسیونالیسم سعودی، نفوذ رو به افزایش ایران در منطقه و اختلافات داخلی عربستان سعودی (وجود10 تا 15 درصد شیعه مذهب نفوس کل عربستان سعودی در مناطق پر از نفت آن کشور و احتمال نافرمانی آن ها) می باشد.

شیعیان حوثی، نفوذ قابل ملاحظه ای در یمن دارند و از حمایت عبدالله صالح، رئیس جمهور سابق یمن و یک بخش مهم از ارتش آن کشور برخوردارند. بر اساس چنین دلایلی، هرنوع مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن و ائتلاف کشور های عربی تحت رهبری عربستان سعودی، هرگز به حل بحران مشروعیت در یمن نمی انجامد. احتمال قوی وجود دارد که مداخلات بیرونی در یمن و بحران کنونی آن کشور، منطقه را به یک جنگ گسترده بکشاند.

منافع افغانستان ایجاب نمی کند که خود را در منازعات فرقه ای، کشمکش های قدرت و رقابت های منطقه ای ایران و کشور های عضو شورای همکاری های خلیج فارس (GCC) دخیل بسازد و طرفدارانه اعلام موضع کند. حمایت پاکستان، کشور همسایه افغانستان، از عربستان سعودی در قبال یمن به دلیل اهمیت و عمق روابط و همکاری های نظامی این دو کشور است. اما موضع کنونی پاکستان در برابر عربستان سعودی، نمی تواند مثال خوبی برای افغانستان باشد.

افغانستان در بیش از یک دهه گذشته توانست روابط خود را عملاً با کشور های رقیب منطقه و جهان برقرار کند. طی سال های گذشته، روابط افغانستان با کشور همسایه، جمهوری اسلامی ایران، هرگز تحت تأثیر روابط کابل با غرب، بخصوص آمریکا، قرار نگرفت. مقامات آمریکا در مواردی حتی مانع سفر رئیس جمهور سابق افغانستان به تهران شدند و از او رسماً خواستند تا سفرش را به ایران لغو کند؛ اما با وصف آن، باز هم حکومت حامد کرزی توانست تا یک رابطه مستقل را میان کابل و تهران ایجاد و تقویت کند. با درنظر داشت موضع جمهوری اسلامی ایران در قضیه یمن و دیگر جریانات در منطقه، موضع گیری طرفدارانه افغانستان به نفع عربستان سعودی می تواند به گسترش بی نظیر روابط کابل و تهران که در یک دهه گذشته رونق یافته است، صدمه جدی وارد کند.

حکومت افغانستان نباید تحت فشار عربستان سعودی قرار می گرفت؛ بلکه با حفظ بی طرفی و یک دیپلماسی فعال، تنها در مورد راه حل صلح آمیز بحران یمن از طریق مذاکرات جناح های درگیر و مداخله سازمان ملل متحد تأکید می کرد. با توجه به وضعیت جاری در این کشور، مداخلات خارجی، تروریسم و جنگ تحمیل شده از بیرون به افغان ها، افغانستان نباید بیشتر صحنۀ رقابت قدرت های منطقه و همسایگانش باشد و عدم توازن در سیاست خارجی افغانستان در قبال کشور های منطقه، می تواند عواقب ناگواری را برای افغانستان در پی داشته باشد.