پیاده‌روی ظریف و کری چه معنایی دارد؟

دیپلماسی ایرانی: محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران با جان کری همتای آمریکایی خود در حاشیه مذاکرات هسته ای، به مدت چند دقیقه قدم زنان در خیابان های ژنو به گفت وگو پرداختند. این پیاده روی پس از چند ساعت گفت وگوی طولانی، با انتقاداتی در داخل کشور مواجه شد و اعتراض تعدادی از نمایندگان مجلس را به همراه داشت. اعتراض نمایندگان به این اقدام متاثر از گفتمانی جناحی است که از ابتدای مذاکرات، نسبت به نتیجه آن خوش بین نبوده و همواره مذاکرات را در شان و جایگاه جمهوری اسلامی ایران نمی دانستند.

خارج از اینکه درباره نگاه نمایندگان به روند مذاکرات بحث شود و یا اظهارات آنان در خصوص قدم زدن وزرای خارجه ایران و آمریکا مورد نقد قرار گیرد، باید چند نکته درباه علت این نوع رفتارهای دیپلماتیک مورد توجه قرار گیرد:

1. همانطور که آقای ظریف بیان کرده، به دو دلیل یکی عدم وجود حیاط یا باغ در هتل و دیگری حضور خبرنگاران در اطراف هتل، وزرای خارجه تصمیم گرفتند بدون حاشیه و برای خارج کردن مذاکرات از حالت نسبتا تنش آلود، دقایقی با یکدیگر پیاده روی کنند. بنابراین اینگونه رفتارهای دیپلماتیک به منظور تغییر فضای مذاکرات و کاهش تنش ها به دور از حضور خبرنگاران انجام می شود.
2. از طرفی ممکن است در داخل اتاق مذاکرات دستگاه های شنود وجود داشته و گفت وگوها ضبط شود. بنابراین طرفین برای اینکه مسائل مطرح شده قابل شنود و ضبط کردن نباشد، درخواست دیداری خصوصی تر را می دهند که به دور از آن فضا مسائل را مطرح کنند.
3. گاهی ممکن است به دلیل فشارهایی که از طرف برخی بازیگران مانند اسرائیل از روند گفت وگوها به کشوری وارد می شود، طرف مذاکره ترجیح دهد به منظور جلوگیری از فشارهای بعدی، به گفت وگوی خصوصی تر بپردازد که این نیز در همان راستای شنود فضای مذاکرات است.
4. گاهی طرفین برای اجتناب از اطلاع دیگر مذاکره کنندگان از مباحث مطرح شده، ترجیح می دهند گفت وگوها در  فضای باز صورت گیرد.
5. نکته دیگر در دیدارهای خصوصی که بدین شکل انجام می شود، موید نوعی روابط دوستانه است که بین دو دیپلمات به وجود می آید. آنها ترجیح می دهند مسائل و مشکلات را در فضایی دوستانه تر حل و فصل کنند. در واقع نشان دهنده مثبت بودن روند مذاکرات است که طرفین با حسن نیت در فضایی خصوصی تر مسائل را مطرح می کنند.

نتیجه آنکه نقدهای نمایندگان مبنی بر قدم زدن آقای ظریف با جان کری تنها یک بهانه است. چه تفاوتی می کند این گفت وگوها در یک اتفاق سقف دار صورت گیرد یا در حال پیاده روی؟ اتفاقا اگر با دید مثبت به این مذاکرات نگاه شود، نشان می دهد طرفین سعی می کنند در فضایی صمیمی و دوستانه مسائل خود را بدون حاشیه و به طور واقع بینانه حل و فصل کنند. از طرفی اینگونه رفتارها بر روند مذاکرات اثر مثبت دارد؛ چرا که برخی کشورها اینگونه اقدامات را دال بر نزدیکی ایران و آمریکا به منظور حصول توافق و رفع مشکلات فی مابین تلقی می کنند.

انتشار اولیه: دوشنبه 6 بهمن 1393 / انتشار مجدد: جمعه 10 بهمن 1393