مذاکراتی که در 2014 شکست خوردند

دیپلماسی ایرانی: دیپلمات یا مذاکره کننده بودن کار سختی است و نیاز به استقامتی از نوع جان کری، وزیر خارجه که از دو سال پیش این پست را به دست گرفته، دارد. یک دیپلمات یا مذاکره کننده مجبور است تا به عنوان یک فرد توانمند، تسهیل کننده و یا هماهنگ کننده مذاکرات صلح عمل کند، اقدامات دشواری که این شغل را سخت تر می کند. در این شغل اعصاب فرد خرد می شود، امکان دارد کل دستاوردها با یک اتفاق جزئی از بین برود، جنگ می تواند تشدید شود و تمام دستاوردهای فردی از بین برود. متاسفانه سال 2014 سال مذاکرات صلح شکست خورده بود. در ادامه پنج مذاکراتی را که در این سال به نتیجه نرسیدند را بررسی می کنیم.

1- مذاکرات صلح سوریه در ژنو

اگر دنبال مثالی برای این که چگونه یک ابتکار برای صلح می تواند به سرعت به پایان برسد، می توانید به مذاکرات ژنو نگاه کنید. جایی که نمایندگانی از دولت اسد و ائتلاف ملی سوری ها بر سر میز نشسته بودند و تلاش می کردند تا جنگ داخلی مصیبت بار را پایان دهند. در این کنفرانس قرار بود طرحی برای پیاده سازی ایجاد یک دولت موقت وحدت ملی طراحی شود. اما این مذاکرات یک هفته ای به جز چند مجادله فایده ی دیگری نداشت.

2- مذاکرات صلح اسرائیل-فلسطین

خدا خیری به جان کری برای تلاش هایش در این زمینه بدهد. بلافاصله پس از آن که وی به این سمت انتخاب شد، از دوران ماه عسلش در وزارت خارجه استفاده کرد و سعی در حل این منازعه طولانی مدت کرد، تلاشی که در زمان سناتوری هم بسیار پیگیر آن بود. ویژگی کری این بود که در میان هر دو طرف اعتبار داشت و تلاش های وی در جولای 2013 نتیجه داد و بنیامین نتانیاهو و محمود عباس موافقت کردند تا مجدداً دیپلماسی را احیا کنند.

فضا در ابتدا مثبت بود، زیپی لیونی و صائب عریقات، مذاکره کنندگان دو طرف پیش از این با هم کار کرده بودند. توافق اولیه بر این اساس به دست آمد که اسرائیل چند گروه از زندانیان فلسطینی را آزاد کند و فلسطین هم ارائه درخواستش به سازمان ملل را متوقف کند. اما در بهار 2014 ابتکار کری به سمت نابودی پیش رفت و نهایتاً در 29 آوریل 2014 دو طرف میز مذاکرات را ترک کردند و امروز فلسطین به دنبال شکایت از اسرائیل در دادگاه جنایی بین المللی است.

3- جنگ در کشورهای تازه تاسیس

وقتی سرانجام سودان جنوبی در سال 2011 از سودان بزرگ استقلال پیدا کرد، جامعه بین الملل امیدوار بود تا پنجاه و چهارمین کشور آفریقا تبدیل به کشوری شود که در زمینه اقتصادی و کشاورزی بتواند رویاهای شهروندانش را محقق کند. نخبگان سودان جنوبی ایده دیگری داشتند: جنگ، اندوه، تنش های قومی و یک نظام سیاسی ناکارآمد که فسادهای میلیاردی دارد. در نتیجه در انتهای سال 2014 حدود 10 هزار نفر از اهالی سودان جنوبی در جنگ داخلی کشته شده اند.

4- مذاکرات هسته ای ایران

توافق نامه صلح شاید واژه دقیقی برای توصیف مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه 5+1 نباشد، اما هر کسی که در این فرآیند نقش دارد می داند که شکست در این زمینه منجر به نوعی از مقابله نظامی می شود. به همین دلیل مذاکره بر سر تعداد سانتریفیوژهای ایران، امکاناتی که ایران می تواند بسازد و میزان سوخت هسته ای که ایران می تواند تولید کند، مسائل مهمی هستند که پاسخ دادن به آنها می تواند مانع از به وجود آمدن درگیری ای شود که هیچ کس خواهان آن نیست.

مذاکرات ایران و گروه 5+1 شکست نخورده است. در حقیقت پیشرفت هایی حاصل شده است و همه طرفین درگیر در مذاکرات، توافق اولیه را امضا کرده اند. برنامه اقدام مشترک که در نوامبر 2013 امضا شد موجب توقف غنی سازی 20 درصدی ایران و افزایش بازرسی ها و نظارت های آژانس بین المللی انرژی اتمی از برنامه های هسته ای این کشور شد. توافق موقت تاکنون دوبار تمدید شده است و با در اختیار گرفتن کنترل کنگره ایالات متحده توسط جمهوری خواهان، احتمال تصویب تحریم های جدید بیشتر شده است، مذاکرات با ایران از دید جمهوی خهواهان کنگره، یک شکست است.

5- دیپلماسی کلمبیا- فارک

هیچ کس نمی گوید که حل طولانی ترین منازعه آمریکای لاتین کار آسانی است و این مسئله در دو سال مذاکره صلح میان دولت کلمبیا و نظامیان انقلابی کلمبیا ثابت شده است. این مذاکرات به میزبانی کوبا و با حمایت نروژ انجام می شد و تا زمان ربایش یکی از ژنرال های ارشد ارتش کلمبیا توسط شورشیان ادامه داشت.

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند