خطری که تمدید مذاکرات به همراه دارد

دیپلماسی ایرانی: مذاکرات هسته ای با ایران همانگونه که انتظار می رفت به توافق جامع منجر نشد و این مذاکرات تا ژوئن 2015 تمدید شد. اکنون کنگره با تصمیم مهمی روبرو است: همانگونه که قانونگذاران می دانند دو اصل مهم هستند:

1. توقف برنامه هسته ای ایران – هر چند ناقص- نباید با ایده موهوم برچیده شدن کامل برنامه هسته ای این کشور سنجیده شود بلکه باید جایگزین های واقعی آن مقایسه شود.
2. هدف سیاست امریکا باید مهار پیشرفت هسته ای ایران باشد نه برانگیختن آن.

همانطور که من هفته گذشته در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان گفتم، ارزیابی های گسترده از اینکه فشارهای اقتصادی، تهران را وادار به مذاکره جدی کرده است احتمالا کنگره را وسوسه می کند تا در جهت تلاش برای مصالحه با ایران تحریم های بیشتری علیه این کشور اعمال کند. اما تحریم های یکجانبه ناپخته از سوی امریکا می تواند وحدت شرکای ایالات متحده در مذاکرات را تهدید کند. این تحریم ها همچنین می تواند وجهه امریکا در میان ایرانیان را تخریب کرده و فرایندی را تشدید کند که منجر به درگیری نظامی شود.

محاسبات تهران بر مبنای این دیدگاه است که باراک اوباما مخالفت جنگ است و در صورت شکست مذاکرات واشنگتن مقصر قلمداد خواهد شد. احتمال اینکه تحریم های جدید امریکا منجر به تولید امتیاز بیشتر شود ضعیف تر است و در عوض این کار تهران را تشویق می کند که فعالیت های هسته ای خود را مجددا آغاز کرده و همکاری های کنونی محدود خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی را کاهش دهد.

بخش عمده ای از تحریم های جهانی علیه اقتصاد ایران تا به امروز دست نخورده باقی مانده است. اما مشخص نیست که در صورت شکست دیپلماتیک مذاکرات آیا اتحادیه اروپا، روسیه و آسیا به خاطر ایالات متحده به قطع روابط اقتصادی و استراتژیک خود با ایران ادامه می دهند؟ محمود احمدی نژاد دیگر رئیس جمهور ایران نیست. امروز چین، روسیه و حتی بیشتر متحدان اروپایی امریکا بر این باورند که ایران بیش از حد برای ثبات منطقه مهم است و اینکه حسن روحانی و محمدجواد ظریف مقاماتی منطقی هستند که باید با آنها تعامل کرد و تقویتشان کرد نه اینکه تحریم و تضعیفشان کرد.

بدترین سناریو برای منافع امریکا این است که کنگره تحریم های جدیدی را علیه ایران اعمال کند، ایران فعالیت های هسته ای خود را از سر بگیرد و اتحاد جهانی فروبپاشد. چنین نتیجه ایالات متحده را وادار خواهد کرد که امکان یک درگیری نظامی دیگر در خاورمیانه را مورد بازبینی قرار دهد.

راه موثرتر از قوانینی حاصل می شود که خواهان مستحکم تر کردن مصالحه فعلی با ایران، جلوگیری از پیشرفت هسته ای و ارائه مشوق هایی برای مصالحه ای بزرگتر است. مشوق های ارائه شده به ایران برای مصالحه باید قوی تر از عواملی باشد که ایران را تشویق به ادامه برنامه هسته ای خود کند. به زبان ساده تحریم های کنگره باید برای جلوگیری از خواسته های هسته ای ایران باشد نه برای تحریک به ادامه آن. حفظ وحدت بین المللی در این کار بسیار مهم است.

همچنین کنگره باید با خلاقیت بیشتری درباره همراستا شدن با خواسته های اقتصادی و دمکراتیک مردم ایران فکر کند نه اینکه فقط با خواسته های هسته ای دولت ایران مخالفت کند. فشار اقتصادی و انزوای سیاسی که به نظر می رسد ایران را وادار به مذاکره کرده است به جامعه مدنی مردم ایران و بخش خصوصی آن آسیب می زند؛ کسانی که نیازمند تعامل سیاسی و اقتصادی هستند.

* کریم سجادپور، کارشناس موسسه کارنگی است.

منبع: وال استریت ژورنال