مذاکرات تا اوایل سال آینده تمدید می شود

دیپلماسی ایرانی: درحالی که جان کری، وزیر خارجه آمریکا به منظور مذاکرات هسته ی با ایران در وین به سر می برد، منابع نزدیک به مذاکرات می گویند توافق جامع به احتمال زیاد این ماه به دست نمی آید. اما پس از سال ها لابی های پشت صحنه برای جلوگیری از توافق، متحدین مردد ایالات متحده در خاورمیانه به شدت عقیده دارند که ایده ی توافق جامع با ایران توسط باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا به واقعیت تبدیل خواهد شد. اجماع قاطعی میان منابع آمریکایی، اروپایی و خاورمیانه ای وجود دارد که مذاکرات تا اوایل سال 2015 تمدید خواهد شد.

اما مقامات اسرائیلی و عربی که در مخالفت با توافق، با بنیامین نتانیاهو هم نظر هستند، تا حد زیادی امیدوارند تا بتوانند دولت اوباما را برای اتخاد مواضع سخت تر در قبال ایران متقاعد کنند. یکی از مقامات اسرائیلی در این باره می گوید «از دید ما در حال حاضر در میز مذاکره توافق خوب وجود ندارد. سوال بی پاسخی که وجود دارد این است که آیا توافقی وجود خواهد داشت و این توافق در چه حد بد خواهد بود.» این مقام اسرائیلی می گوید که در حال حاضر اسرائیل مشغول دادن مشاوره به ایالات متحده و شرکایش در مذاکره بر سر مسائل فنی ثانویه است که فقط تاثیر حاشیه ای بر توافق نهایی خواهند داشت.

در عین حال، جمهوری خواهان کنگره که دیدگاه های مشابهی با بنیامین نتانیاهو دارند، هشدار جدیدی به اوباما داده اند و از عزمشان برای جلوگیری از چنین توافقی خبر داده اند. روز چهارشنبه، 43 سناتور جمهوری خواه نامه ای به اوباما نوشتند و در آن گفتند «عواقب منفی یک توافق بد بسیار زیاد است.» همچنین آنها در ادامه تاکید کرده اند که «کنگره ی آینده هرگونه توافقی را که برنامه ی غنی سازی ایران را به حالت تعلیق کامل در نیاورد، رد خواهد کرد.» دولت اوباما علناً خواستار تعلیق کامل برنامه ی ایران به مدت چندین سال، نشده است.

دولت اوباما بدون انتشار پیشنهادهایش به ایرانی ها، اعلام می کند که مذاکرات هسته ای در حال حاضر شتاب برنامه هسته ای ایران را متوقف کرده و جایگزینی دیپلماتیک برای درگیری نظامی احتمالی ایجاد کرده است. با توجه به قدرت مجلس سنای جمهوری خواه که به زودی سرکار می آید، دولت اوباما چند تن از مقامات بلند پایه اش را روز سه شنبه برای توجیه اعضای ارشد کنگره مامور کرد. این مقامات شامل جیک سالیوان، مشاور ارشد سابق هیلاری کلینتون و جو بایدن که دولت را ترک کرده ولی همچنان در مذاکرات با ایران حضور دارد و دیوید کوهن مسئول تحریم های اقتصادی و بین المللی وزارت خزانه داری می شوند.

منابع کنگره درباره ی محتوای این جلسات محرمانه سخن نگفته اند ولی آن گونه که نقل شده است، به احتمال زیاد توافق جامع در 24 نوامبر در وین به دست نخواهد آمد. این دیدگاهی است که دیپلمات های غربی در جلسات عمومی و خصوصی هم می گویند. یکی از دیپلمات های غربی در این رابطه می گوید: «من نمی تواتم شرط ببندم که ما در این هفته به توافق می رسیم. ما تا زمان مهلت مذاکرات، به سختی بر روی این مسئله کار خواهیم کرد.»

این مهلت، مذاکره کنندگان از ایران، آمریکا و پنج قدرت جهانی را در پایتخت اتریش دور هم جمع کرده است. 24 نوامبر پایان مهلت توافق موقتی است که در ازای توقف پیشرفت برنامه هسته ای ایران و لغو قسمتی از تحریم های بین اللملی، سال گذشته در ژنو به دست آمد. دیپلمات غربی این موضوع را هم اضافه کرده است که اگر مذاکرات منجر به دستیابی به توافقی سیاسی تا روز دوشنبه شود، احتمالاً زمان کافی برای کارشناسان فنی به منظور تکمیل جزئیات حیاتی وجود نخواهد داشت. فیلیپ هاموند، وزیر خارجه بریتانیا روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت: «من خوشبین نیستم که تا روز دوشنبه بتوانیم همه ی کارها را انجام دهیم.»

یکی از دشوارترین مسائلی که هم اکنون مذاکره کنندگان بر روی آن تمرکز کرده اند، ریسک نقض توافق توسط ایران و ساخت سلاح هسته ای خارج از بازرسی های بین المللی است. کره شمالی هم سال 1994 با دولت بیل کلینتون به توافق هسته ای رسید، اما سال بعد معلوم شد که برنامه ی مخفیانه هسته ای داشته است. منابع نزدیک به مذاکرات می گویند که این خطر اغلب در بحث های عمومی نادیده گرفته می شود و واشنگتن و تهران در حال حاضر بر تعداد سانتریفیوژهای ایران تمرکز کرده اند. حفظ سانتریفیوژهای بیشتر توسط ایران منجر به تسریع دستیابی ایران به مواد مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته ای می شود.

منبع: پولیتیکو/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/20