ناگفته‌های روابط ایران و «آژانس»

دیپلماسی ایرانی :  در میانه مباحث جدی مربوط به مذاکرات تیم مذاکره کننده هسته ای دولت یازدهم با پنج عضو دایم شورای امنیت به اضافه «ژرمن ها»، یک «خط اعتباری» جدید برای پرداختن به موضوع ایران در دستور کار محمدجواد ظریف و همکارانش قرار گرفت؛ «بازسازی روابط با آژانس بین المللی انرژی اتمی.» سیاستی که به نوعی، دوران اصلاحات و فعالیت حسن روحانی، جواد ظریف، حسین موسویان، صادق خرازی و سیروس ناصری در روزهای پرتلاطم جلسات شورای حکام آژانس را تداعی می کرد. روزگاری که رییس جمهور دوران اصلاحات، خط قرمز خود و نظام را «رفتن پرونده از آژانس به شورای امنیت» عنوان کرده و می کوشید این موضع را حفظ کند. حالا قریب به یک دهه از آن روزها می گذرد و صادق خرازی، سفیر وقت ایران در فرانسه و مشاور دیپلماسی خاتمی، در تهران نظاره گر اتفاقات است. او البته در مقام یک کارشناس، دیدگاه های خود را ارایه می کند و از «مشاوره» دریغ نمی ورزد. این دیپلمات کارکشته که از فعالان حوزه رسانه نیز به شمار می رود در گفت وگو با «شرق» به بهانه سفر یوکیو آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی هسته ای، به مرور رابطه ایران با «دیده بان هسته ای شورای امنیت سازمان ملل» پرداخت که در ادامه می آید.

در سال81 و پس از رسانه ای شدن فعالیت های هسته ای ایران، این آژانس اتمی بود که به عنوان دیده بان هسته ای شورای امنیت سازمان ملل، فعالانه به موضوع ورود کرد. ایران اولین بار چه زمانی از واکنش آژانس و مدیرکل آن مطلع شد؟
شاید بهتر باشد هم عرض این پرسش به تحولات مهم جهانی در آن دوره خطیر تاریخی بپردازیم. در آن مقطع گزارشی از سوی آژانس مطرح شده بود. اگرچه مراودات رسمی ایران و آژانس نیز دارای عطف تاریخی بود، اما تا آنجا که ذهنم یاری می دهد نخستین باری که آژانس به صورت علنی درباره ساخت تاسیسات نطنز و اراک سخن گفت پاییز سال١٣٨١ بود. همزمان جنجالی تبلیغاتی در ایالات متحده توسط منافقان، در «هتل ویلارد واشنگتن» با هماهنگی سرویس های اطلاعاتی عراق و اسراییلی انجام گرفت. هدف سیستم اطلاعاتی غرب از این نشست منحرف کردن اذهان از عراق به سمت ایران بود به صورت عملیات روانی در پی فریب و هدایت افکار عمومی ضد ایران؛ که البته موج عظیمی از تبلیغات ضدایرانی را سامان داد. دو، سه ماه بعد سازمان آژانس علم و امنیت آمریکا گزارشی ارایه داد که از تصاویر ماهواره ای بهره گرفته بود و از سایت های اصفهان، اراک و نطنز یاد می کرد. این گزارش در آذرماه١٣٨١ بود و از طرفی ایران از شهریور١٣٨١ با آژانس به صورت تکنیکی در حال مذاکره و بر حسب قواعد پادمان مکلف بود تا فعالیت ها و اهداف غیرنظامی خود را شفاف و به آژانس گزارش کند، مراودات ایران و آژانس همواره امری متعارف بوده و هست.
اما «البرادعی» نظر دیگری دراین باره داشت.
به هر حال مدیرکل وقت آژانس انرژی اتمی آقای دکتر البرادعی پس از آن دوره جنجال جهانی، مواضع خود را اعلام کرد و درخواست پیوستن ایران به پروتکل الحاقی٢+٩٣ را مطرح و بر ضرورت بازرسی از تاسیسات و فعالیت های هسته ای ایران تاکید کرد. اینجا مهم است مخاطبان محترم «شرق» بدانند که از سال ١٣٧٨ ستاد ویژه فناوری های پیشرفته با مسوولیت رییس جمهور و عضویت برخی مسوولان شکل گرفت که عملا هدایت و انسجام ویژه تحقیقات علمی و پیشرفته را دنبال می کرد و تکنولوژی هسته ای یکی از مباحث زیربنایی تکنولوژی در هزاره جدید میلادی به ویژه در علوم، پزشکی، کشاورزی و مهندسی بود. در آن مقطع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل گزارش نشد، در اسفندماه١٣٨١ بود که البرادعی به ایران آمد و از تاسیسات زیربنایی ایران بازدید کرد و تحت تاثیر پیشرفت های تکنولوژی ایران اعلام کرد ایران در زمره 10کشور دارای تکنولوژی هسته ای جهان است و گزارش سفر خود را به شورای حکام آژانس اعلام و از همکاری ایران به صورت مثبت یاد کرد؛ البته مطالبات آژانس را هم قید کرد که ضرورت همکاری بیشتر و پیوستن ایران به پروتکل الحاقی بود.
 

نخستین تصمیمات در سطح وزارت خارجه و مجموعه حاکمیت و دولت برای وضعیت به وجودآمده چه بود؟
 نخستین تصمیمات در سطح ملی، در جلسه سران قوا و جلسات شورایعالی امنیت ملی گرفته شد، در واقع ما با یک فشار مضاعف بین المللی به صورت تدریجی روبه رو شدیم. هوشمندی مسوولان وقت منجر به مدیریت بحران در آن مقطع تاریخی شد. اگر خاطرتان باشد، حمله آمریکا به عراق و فروپاشی سازمان نظامی صدام و سقوط دولت بعث پس از افغانستان آمریکا را پس از واقعه تلخ ١١سپتامبر از غروری کاذب برخوردار کرد، نطق پیروزی جرج بوش دوم در اجتماع هیجانی پس از فتح بغداد در میان افسران در پنسیلوانیا زنگ خطری را به صدا درآورد که نیوکان های جمهوریخواه با همدستی اسراییل در پی اهداف دیگری در مناسبات منطقه ای هستند. «طرح استراتژیک خاورمیانه بزرگ»، «طرح استراتژیک نبرد تمام عیار» و «دموکراسی سازی در خاورمیانه» همراه با جهانی سازی از راهبرد های جدی دولت و ارتش از پی دو جنگ بزرگ در عراق و افغانستان خبر می داد. عده ای در همان مقطع تردید داشتند که ایالات متحده به عراق حمله می کند و عده ای نیز مدعی بودند عراق جایی و صدام کسی نیست که عراق را به راحتی به آمریکایی ها واگذار کند. تردید ها به صورت جدی نسبت به وقوع جنگ در منطقه مطرح بود.
 

شما در مقام سفیر ایران در یکی از مهم ترین کشورهای اروپایی، اطلاعی از وضعیت جنگ و همپیمانان ایالات متحده در اختیار داشتید؟
به یاد دارم در آن مقطع من در پاریس مشغول مراودات گسترده با مقامات الیزه و وزارت خارجه بودم، چندروز قبل از حمله در جلسه ای خصوصی  که با مشاور وقت امنیت ملی فرانسه، موریس گودر مونتاین، در کاخ الیزه داشتم، او به صورت خصوصی و سری گفت: «تا دو، سه روز دیگر جنگ شروع می شود، مراقب منطقه باشید! من صبح با پرزیدنت شیراک خصوصی جلسه داشتم، وی گفت به سفیر ایران امروز خبر بده جنگ در حال وقوع است؛ ایرانی ها مراقب باشند، شاید هدف بعدی آمریکا باشد.»
موریس در حالی به صورت خصوصی این اخبار را در گوش من زمزمه می کرد که مایل نبود همکار دیگر خودش و دو دستیار و همکار من که مرا در ملاقات ها همراهی می کردند متوجه شوند. من فوری به وی گفتم چطور فکر می کنی که امروز دو پرزیدنت ایران و فرانسه، تلفنی با هم صحبت کنند؟ وی گفت امروز ما به وزارت خارجه دستورالعمل دادیم تا دویلپن با وزیر خارجه شما صحبت کند. من گفتم این اقدام خوبی است امروز بشاراسد به ایران می رود، توصیه ام این است که شیراک و خاتمی هم با هم صحبت کنند. او تاملی کرد و گفت (بُن ایده) به من اجازه بده تا یک ساعت دیگر پس از کسب نظر رییس جمهور شیراک تو را مطلع کنم. یکساعت ونیم بعد، ساعت یک بعدازظهر موریس تماس گرفت و گفت: پرزیدنت نه تنها ایده تو را قبول کرد بلکه گفت این اقدام مهمی در جهت ثبات منطقه است.
به سمت دفترم برای هماهنگی و برقراری تماس رفتیم. قرار شد تا مکالمه دو رییس جمهور ساعت 9 شب به وقت پاریس و ساعت 11:30 به وقت تهران هماهنگ شود. موقعی که من تهران را از تماس پرزیدنت شیراک مطلع کردم، یکی از مقامات ارشد دفتر رییس جمهور به من گفت: «حالا این ساعت آخر شب دیگر چه صیغه ای است! مگر کار مهمی هم دارند که بخواهند با رییس جمهور خاتمی صحبت کنند!» برای مزاح عرض می کنم، من هم پشت تلفن گفتم: «احتمالا پرزیدنت شیراک بخواهد حمد وسوره خودش را درست کند پس ناچار است برای آقای خاتمی بخواند و چند کلمه ای احوالپرسی کند!» جهان در حال مهم ترین رخداد بود و ما در پروتکل های دست وپا گیر وا مانده بودیم.
 

و تحلیل داخلی از تحولات چه بود؟
 تحلیل همه نهادهای سیاسی، امنیتی و حتی دفاعی ایران این بود که جنگ آمریکا با عراق صورت نخواهد گرفت و یا اگر هم صورت بگیرد به این زودی ها نخواهد بود؛ البته بی انصافی نکنم، دونفر در بین مقامات ارشد مملکت تحلیل شخصی و تخصصی داشتند که جنگ به زودی احتمال وقوع دارد: دکتر روحانی دبیر شورایعالی امنیت ملی و آقای شمخانی وزیر دفاع! جالب است که حتی مراکز تحقیقات استراتژیک کشور در دو وزارت مربوطه معتقد به عدم وقوع جنگ بودند. من ساعت 9شب به وقت پاریس وارد کاخ الیزه شدم تا هماهنگی های مذاکرات دو رییس جمهور روان و آسان شود. آن شب شیراک و خاتمی ٥٤ دقیقه صحبت کردند و می توانم بگویم یکی از مهم ترین مذاکرات استراتژیک در تماس تلفنی دو رییس جمهور صورت گرفت! شیراک مطالب مهمی بیان داشت و گفت: «مراقب باشید حمله ظرف 48 تا 70ساعت آینده انجام خواهد گرفت آمریکا از ما اجازه استفاده از فضای فرانسه برای بمب افکن های خود را گرفته است.» و افزود: «ایران هدف بعدی آمریکاست. باید رفتار غیرمتعارف آمریکایی ها را کنترل کنیم. به زودی اجلاس سران اتحادیه اروپاست، هدف ما تعامل با ایالات متحده است ولی ایران با موقعیت ویژه اش باید از منطقه مراقبت کند.»
پس از مکالمات، آقای خاتمی گزارش تلفنی فوق سری خود را شبانه به اطلاع رهبری رساند و همان شب کشور به فرمان فرماندهی کل قوا در آماده باش کامل قرار گرفت. در همین وقت بشاراسد چند ساعتی بود که برای رایزنی های منطقه ای به ایران آمده بود. آقای خاتمی بعدا برایم نقل کرد سر میز صبحانه بشار با آرامش و اعتماد به نفس خاصی گفت جنگ انجام نخواهد گرفت، تحلیل امنیتی و نظامی و سیاسی سوریه این است که وقوع جنگ بلوف است. آقای خاتمی گفت من به بشار گفتم جنگ صورت می گیرد؛ دیشب پرزیدنت شیراک با من تماس گرفت و گفت تا ساعات آینده جنگ شروع می شود! آقای خاتمی گفت به قدری پرزیدنت بشار سورپرایز شد و جاخورد که شاید چند دقیقه ای لقمه صبحانه همین طور در دستش مانده بود و سفر چند روزه اش را زودتر از موقع مقرر پایان داد و برای کنترل اوضاع به دمشق برگشت. این نکته را گفتم که نیوکان ها در پی ماجراجویی و به هم ریختن امنیت تمام منطقه بودند. اگر با دقت به تحولات بهار عربی بنگریم، درخواهیم یافت که اقدامات مردمی که صادقانه در پی آزادی و دموکراسی و استقلال بودند، چگونه سرکوب شد، آن هم از سوی آمریکا و با شعار آسمان کوب که برای دموکراسی در منطقه رجزخوانی می کرد آمریکایی ها به هیچ کدام از تعهدات خود عمل نکردند از سیستم های سرکوبگر استبدادی و از رژیم های کودتایی حمایت زیادی کردند و مردم را تنها گذاشتند و سیستم های مخوف استبدادی را با رنگ و لعاب دیگری حاکم کردند. امروز در مصر، لیبی، یمن، تونس و بحرین شاهد چه وضعیتی هستیم؟ تردید نباید کرد که آمریکا و اسراییل دارای اهداف بلند تری در قبال ایران بودند و حتی به زعم من امروز هم هستند اما در قسمت های نظامی، امنیتی و تهدیدات منطقه موفق نشدند ولی در ابعاد سیاسی و بین المللی به دلیل برخی اتفاقات وضعیت گونه دیگری شد.
 

به بحث «آژانس» برگردیم. علی اکبر صالحی، نماینده وقت ایران در آژانس، از سوی سازمان انرژی اتمی معرفی شده بود، یا وزارت خارجه؟
معمولا نماینده تام الاختیار ایران در سازمان های تخصصی ملل متحد توسط سازمان مربوطه با رایزنی وزارت امور خارجه معرفی می شود و مکلف به هماهنگی با وزارت خارجه است. دکتر صالحی توسط سازمان معرفی شد و به دلیل شخصیت علمی و شناخته شده ای که در نظام علمی پژوهشی و دانشگاهی داشت فورا مورد تایید وزارت خارجه و رییس جمهور قرار گرفت. من حتی یادم هست در مقطعی آقای خاتمی می خواستند ایشان را به جای آقای آقازاده منصوب کنند که به دلیل برخی ملاحظات بین المللی انجام نشد. با وجود رایزنی های ایران، نخستین قطعنامه شورای حکام آژانس پیرامون فعالیت های هسته ای ایران صادر شد؛ تنها از ایران خواسته شده بود که پروتکل الحاقی را بپذیرد و با این وجود، صالحی به نشانه اعتراض، جلسه را ترک کرد.
 

اگر به جای او یک دیپلمات در این جایگاه بود، امکان لابی و ملایم ترکردن قطعنامه وجود داشت؟
این مربوط به آن زمان است. رویدادها باید در بستر زمان خود داوری شود. در آن مقطع بحث پروتکل الحاقی به مثابه هتک حرمت و دست اندازی به ناموس تلقی می شد. برداشت ها و تحلیل ها و در مجموع شرایط مملکت با امروز کاملا متفاوت بود.
 

علت بازگرداندن آقای صالحی به تهران و جایگزین شدن پیروز حسینی چه بود؟ آیا کانال انتخاب نماینده ایران، از سازمان انرژی اتمی به وزارت خارجه منتقل شده بود؟
دوره آقای صالحی تمام شد. پیروز حسینی سال های متمادی مدیرکل سازمان های تخصصی وزارت امور خارجه بود، ماهیت پرونده از حالت تخصصی به یک حالت حقوقی و سیاسی رسیده بود. من یادم هست به دلیل نوع نگاه متفاوت، هم وزارت خارجه و هم شورایعالی امنیت و هم سازمان انرژی اتمی به این جمع بندی رسیدند.
 

به سفر آقای البرادعی به تهران در آن مقطع اشاره کردید که بازتاب های بسیاری داشت و حتی با آقای خاتمی دیدار کرد. در آن سفر، پیام خاصی به تهران آورده شده بود؟
البرادعی یک دیپلمات چندوجهی بین المللی است، فردی که می خواست چندمنظوره باشد.

من جواب سوال را نگرفتم! به این شکل مطرح می کنم که با وجود اینکه هنوز پرونده ایران به آژانس نرفته بود، گفته می شود که آقای البرادعی به مسوولان ایرانی توصیه کرده بود مشکل خود را با ایالات متحده حل کنند. این نقل قول، قابل تایید است؟
البرادعی مدعی بود باید دم «کدخدا» را دید. البته ارزیابی او از آمریکا اشتباه بود ولی وی باور داشت مذاکرات ایران و آمریکا در این مقطع می تواند از فشار بلوک غرب در شورای حکام بکاهد.
 

در آن مقطع، تلاش ویژه ای در جلسات فصلی شورای حکام صورت می گرفت و حتی پس از اینکه پرونده در اختیار شورای امنیت ملی قرار گرفت و مذاکرات با تروییکای اروپایی آغاز شد، ایران با تمام دیپلمات های شاخص خود در جلسات شورای حکام حاضر می شد و فقط به نماینده خود در آژانس بسنده نمی کرد. به نظر شما این رویه همچنان قابل تداوم بود یا اینکه رفتن پرونده به شورای امنیت، غیرقابل اجتناب بود؟
ببینید ایران از قبل از وقوع اتفاقات سال١٣٨١ با آژانس، مدیرکل و معاونین آن در شورای حکام در ارتباط بود و همکاری جدی داشت. در زمان سفارت من در پاریس در آگوست سال٢٠٠٣ رایزنی های زیادی بین ایران و فرانسه صورت می گرفت و دول اروپایی مخالف حضور اینگونه آمریکا در منطقه و بحران جدید دیگری تحت عنوان پرونده هسته ایران بودند. فرانسوی ها ترجیح می دادند با ایده های بازدارنده از وقوع بحرانی دیگر، به اصطلاح مدیریت بحران کنند. من در همان زمان یعنی آگوست٢٠٠٣ متوجه شدم جلساتی به کلی سری در سطح وزرای خارجه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در حال انجام است، پیرامون راه حل مرضی الطرفینی برای مدیریت این پرونده در خود آژانس. بنابراین تشکیل تروییکای اروپایی به قبل از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت مربوط می شود.

چقدر مختومه شدن پرونده در آژانس- بدون دخالت شورای امنیت- محتمل بود؟
در عالم سیاست با حدس و گمانه زنی نمی شود گره زد. من هنوز هم باورم براین است که می توانستیم با همان مدیریت بحرانی که بیش از ٦٥٠روز به طول کشید مانع ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت بشویم. تیم زبده ایران در آنوقت به صورت هماهنگ شده عمل می کرد، شعار های ایذایی و رفتار ناهنجار نداشت، استراتژی ایران بر مبنای اعتماد سازی و تنش زدایی هموار بود، صحبت از هولوکاست و مدیریت جهان نبود، صحبت از حذف قومی از نقشه جهان نبود، استراتژی دولت های نهم و دهم برمبنای گفتمان و پراگماتیسم انقلابی نبود، اتفاقا آنها استراتژی بازدارنده ای را مبنای کار قرار دادند که به کاهش توان ملی و تقلیل یافتن قدرت مانور ایران منجر شد! آمار های غلط می دادند! جالب است بدانید در یکی از مهم ترین جلسات نظام، وزیر خارجه وقت مدعی شد در جلسه فردای شورای امنیت، پرونده ایران رای نمی آورد و از دستور کار شورای امنیت سازمان ملل خارج می شود. این ادعا ضبط شده! ولی متاسفانه فردای همان روز با اجماع پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع شد.

به نظر شما گزارش های دوپهلوی البرادعی در ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت بیشتر موثر بود یا فشار کشورهای غربی؟ چرا گزارش های البرادعی  تا این میزان ابهام آمیز بود؟
اگر شما خودتان را جای او بگذارید، می توانید درک کنید که او می خواست از خودش کارنامه موفقی ارایه دهد. برای هیچ مدیرکلی در چنین نهادهای بین المللی ای زیبنده نیست پرونده ای را نتواند حل کند. در سوابق این سازمان هیچ موفقیت دیپلماتیکی که بتواند موقعیت و مشروعیت آژانس انرژی اتمی را معتبر کند دیده نشده بود. عراق که با جنگ، لیبی که قذافی همه را یکجا به آمریکایی ها کادو داد و عاقبتش هم چنان شد که همه دیدیم و شنیدیم، کره شمالی هم به صورت دیگری دنبال شد، می ماند پرونده ایران! من نمی توانم این نظریه را قبول کنم که البرادعی برنده صلح نوبل، بخواهد راه دیگری را تجربه کند!  آمریکایی ها و برخی از متحدان اروپایی خود در جنگ عراق به واگرایی رسیدند و مشروعیت مهم ترین نهاد بین الملل یعنی شورای امنیت و سازمان ملل متحد را زیر سوال بردند اما در پی سیاست بازدارنده احمدی نژاد جامعه جهانی به سیاست همگرایی روی آورد و آنچه امروز دولت و ملت ایران با آن روبه روست نتیجه آن استراتژی «قطعنامه کاغذپاره ای بیش نیست» است من ترجیح می دهم فعلا سکوت کنم. الان نمی شود از خدمت و خیانت یا از اشتباه و درست این سیاست ها حرف زد.
 

با توجه به اینکه تیم مذاکره کننده دولت اصلاحات که جنابعالی هم عضو آن بودید، نرفتن پرونده به شورای امنیت را خط قرمز خود عنوان کرده بود، برخی ناظران، تغییر دولت و تغییر تیم مذاکره کننده و واقف نبودن آنها به اهمیت آژانس هسته ای و کم شدن سطح ارتباطات با دیده بان هسته ای شورای امنیت را نیز در ارجاع پرونده موثر می دانند. نظر شما چیست؟
من تا حدی در سوالات قبلی پاسخ دادم. آن موقع نظام برای ما ترسیم کرده بود که شورای امنیت خط قرمز است و نباید پرونده به سازمان ملل برود. تلاش های عمده ای صورت گرفت. صف و ستاد وزارت خارجه با هم هماهنگ بودند. فرماندهی کار بر عهده کسی بود که دارای دانش و بینش سیاسی و حقوقی بود. انصافا دکتر روحانی در آن مقطع خیلی تلاش کرد و به همین دلیل پرونده ای که در آغاز امنیتی بود به تدریج ماهیتی حقوقی، تکنیکی و سیاسی به خود گرفت. اگرچه من برخی روش های آن موقع را نیز نمی پسندیدم و نسبت به برخی سیاست ها حرف داشتم ولی جزو مدافعان روند و پروسه و مسیری منطقی برای عادی شدن پرونده اتمی ایران هستم. از این مذاکرات همیشه دفاع کرده ام و ما هم مثل همه ممالک جهان ظرفیت هایمان محدود است. ما باوجود آنکه نباید از کاروان پیشرفت و تحول و توسعه عقب بمانیم، باید پاسدار دستاوردهای تکنولوژیک این مرزوبوم باشیم. آگاه باشیم که ملت هایی موفق خواهند بود که کارنامه تاریخی بلندی در پاسداری از فضیلت ها و دستاوردهای خود داشته باشند، اگر امروز ملت ایران با غرور از ملی شدن نفت و کوتاه شدن دست اجانب یاد می کند و آن را نشانه بزرگ اندیشی پدران و نیاکان خود می داند نسل آینده به همت بلند ملت امروز ایران درود می فرستد، هم از حیث به دست آوردن تکنولوژی و هم به لحاظ مقاومت و ایستادگی! هیچ گاه مقاومت و خطی که رهبری انقلاب در پاسداری از هویت صنعت تکنولوژی ایرانی بیان و ترسیم کردند را نباید فراموش کرد. کسانی که مدعی بودند با جهان با زبان دیگری باید سخن گفت در پی چند سفر و دیدن چند کشور مرعوب شدند و چندین بار نزدیک بود آش را با جاش واگذار کنند. اینجا رصدخانه قدرتمند رهبری و چشمان تیزبین ایشان مانع واگذاری منافع ملی شد.
 

پس از روی کارآمدن دولت یازدهم، تلاش بسیاری برای پاسخگویی به موضوعاتی چون «مطالعات ادعایی» و بازرسی از مراکز هسته ای ایران آغاز شده و برنامه زمانبندی برای ارتباط ایران و آژانس تعیین شده است. چقدر بازسازی روابط با آژانس را در فرجام مذاکرات با 1+5 موثر می دانید؟
ظاهر امر اینگونه است که دولت یازدهم چنین تصمیمی گرفته است اما خوب است بدانید خیلی از این توافقات مربوط به مذاکرات فنی ایران و آژانس است که در دولت های پیشین توافقات آن صورت گرفته و از این جهت که این بازرسی ها در چارچوب پادمان و قوانین باشد و برای اعتمادسازی، اینگونه اقدامات به هیچ وجه ایرادی ندارد. این هم بخشی از اعتماد سازی و راستی آزمایی ماست. البته انتظار طرف ایرانی این است که آژانس به وظایف خودش عمل کند.
 

سفر آمانو به تهران چقدر در تسریع فرآیند روشن شدن ابهامات مدنظر آژانس موثر است؟
سفر دبیرکل آژانس بین المللی هسته ای را باید با توجه به شکاف های موجود بین طرفین تحلیل کنیم. به زعم من چشم انداز دسترسی به توافق هسته ای اگرچه ضرورت طرفین است اما همچنان نامعلوم و مبهم است. او می داند که باید برای رفع اختلافات ایران و گروه 1+5 و تبیین چشم انداز توافق هسته ای که نامعلوم است، تلاش جدی تری ارایه دهد. ضمنا آژانس بین المللی هسته ای، برای ارایه اطلاعات در زمینه بررسی ابعاد احتمالی نظامی بودن برنامه های هسته ای به ایران تا ۲۵آگوست، ضرب الاجل داده است و مطمئنا در سفری که مدیرکل آژانس داشت همان طور که آمانو تاکید داشت به توافقات عینی دست یافتند.

انتشار اولیه: شنبه 1 شهریور 1393 / باز انتشار : سه شنبه 4 شهریور 1393