منتقدان متاسفیم، مذاکرات موفق بوده است

دیپلماسی ایرانی: برخی از اعضای کنگره حتی پیش از اینکه جوهر توافق موقت پاییز گذشته با ایران خشک شود از "ساده لوحی" پشت این توافق اظهار تاسف کرده و پیش بینی می کردند که ایران در اجرای این موافقتنامه شکست خواهد خورد. آنها آن موقع اشتباه کردند و در حال حاضر هم درک نمی کنند که یک توافق نهایی قوی قابل دسترس بوده و بر گزینه های دیگر ارجحیت دارد.

با نگاهی به گذشته، روشن است که بسیاری از اعضای کنگره که منتقد روند دیپلماتیک بودند از طرق مختلف درباره توافق موقت دچار اشتباه بودند. نخست سوالات درباره غنی سازی است. مایک روجر، رئیس کمیته اطلاعات 24 نوامبر 2013 گفته بود: "تنها چیزی که [با توافق موقت] تغییر کرده است این است که شما اکنون به [ایرانی ها] اجازه ادامه غنی سازی را اعطا کرده اید." این اشارات ناظر بر این است که مهمترین نگرانی در آن زمان ادامه غنی سازی و ذخیره اورانیوم غنی شده در سطح نزدیک به تولید سلاح هسته ای بوده است. این توافق موقت با اعمال محدودیت هایی بر فعالیت های خطرناک غنی سازی ایران به طور قابل ملاحظه ای این نگرانی ها را کاهش داد. و ایران برنامه غنی سازی خود را بر اساس آن حدود تنظیم کرد.

موضوع دومی که منتقدان مذاکره با ایران بر آن پافشاری می کردند بحث تحریم ها بود. اد رویس، رئیس کمیته روابط بین الملل مجلس نمایندگان نوامبر گذشته گفته بود که "این خود ما هستیم که ایران را از زیر بار فشار تحریم هایی که در طی سالها ساخته شده بود رها می کنیم." هشت ماه بعد در عین حالی که تحریم های اصلی در جای خود قرار دارد و همبستگی شش قدرت دست نخورده باقی مانده است، فشار بر ایران حفظ شده و دولت تهران به سختی در تلاش است که به انزوای سیاسی و اقتصادی خود پایان دهد.

در نهایت برخی معتقد بودند که توافق موقت، احتمال مسلح شدن ایران به سلاح هسته ای را افزایش می دهد. سناتورها گراهام، شومر، منندز، کیسی، مک کین و کالینز در نامه ای هشدار داده بودند که توافق موقت با ایران می تواند "به ایران اجازه دهد که تحت پوشش مذاکرات به سمت توانایی سلاح هسته ای پیشروی کند."

اما در حقیقت اتفاق کاملا متضادی رخ داد. پاییز گذشته آمار و ارقام نشان دهنده عبور ایران از تعهداتش بر مبنای NPT بود. اما به محض اینکه برنامه اقدام مشترک 24 نوامبر از ماه ژانویه به اجرا درآمد، نگرانی ها برطرف شدند.

مقامات ارشد وزارت خارجه و خزانه داری پیش از راستی آزمایی توسط کمیته های کنگره روز 29 جولای اعلام کردند که شرایط برنامه اقدام مشترک توسط هر دو طرف مورد احترام واقع شده است. در نتیجه: ایران در مقایسه با سال گذشته فاصله بیشتری با دستیابی سلاح هسته ای دارد؛ نظارت بر تاسیسات هسته ای ایران بسیار گسترده تر از هر زمانی شده است؛ با وجود لغو بخش کوچکی از تحریم ها، اهرم فشار شش قدرت علیه ایران کماکان حفظ شده است؛ و مذاکرات برای دستیابی به یک توافق جامع در حال پیشرفت است. به گفته وندی شرمن، معاون وزیر خارجه، این توافق "توافق خواهد بود که تمام راه های بالقوه ایران به سلاح هسته ای را قطع خواهد کرد."

به نظر می رسد اجرای موفقیت آمیز توافق موقت تاثیر اندکی به منتقدان داشته است. سناتور منندز اعلام کرده است که کمتر از شش ماه پیش نگران نیست. سناتور روبیو وعده داده است که ایرانی ها ما را فریب خواهند داد. براد شرمن با اطمینان پیش بینی کرده است که "ما به توافق خوبی دست نخواهیم یافت." رندی وبر هم گفته است "منطقی است که فرض کنیم ایران به گمراه کردن ما ادامه خواهد داد...در تمام مراحل این فرایند و در هر فرصتی که به دست بیاورد..."

اگر منتقدان این فرایند دیپلماتیک می خواهند که اعتبار خود را حفظ کنند باید با حقایق اجرای توافق تا به امروز مواجه شوند. اگر آنها می خواهند که گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره تعهد کامل ایران به برنامه اقدام مشترک و توافق این کشور برای انجام اقدامات بیشتر در 4 ماه آتی را نادیده بگیرند بنابراین نباید توجهی به پیش بینی هایی آینده آنها داشت.

وندی شرمن هفته گذشته روشن کرد که مذاکرات سختی با ایران پیش روی ماست و هیچ ضمانتی وجود ندارد که توافق جامع حاصل شود. به علاوه اختلاف نظرات بسیار جدی در کنگره امریکا بر سر این که چه خروجی از این مذاکرات برای امنیت ایالات متحده ضروری است وجود دارد. اما در حالی که توافق موقت وارد زمان های اضافی شده است ارزش دارد که برررسی کنیم ارزیابی های چه کسی امتیاز بیشتری را کسب کرده است. نتایج مثبت این مذاکرات تا به امروز را در ذهن داشته باشید و با در نظر گرفتن جایگزین های ترسناک دیپلماسی به مذاکره کنندگان فضای بیشتری بدهید.

منبع: نشنال اینترست