به نام مذهب با ابزار طایفه گرایی در خدمت تروریسم

دیپلماسی ایرانی: منطقه خاورمیانه هیچگاه تا این حد قطبندی نشده بوده، مشکل اینجاست که جریان افراط از ابزار مذهبی و طائفی علیه رقیب خود بهره می جوید. ادبیات به کارگرفته شده، ادبیات تقابل طائفی است؛ چرا که به شدت تحریک آمیز است. با اعتقادات دینی مردم سرو کار دارد و سخن از دوزخ و بهشت به میان می آورد. اما واقعیت این است که اصل مشکل و بنیان اختلاف همواره سیاسی است؛ ربطی به عقیده دینی و مذهبی ندارد. پشت پرده دست طرف هایی هویداست که نه اعتقادی به سنی گری و نه تشیع دارند. هدف توسعه حوزه نفوذ است، اما برای دستیابی به این هدف، این بستر اعتقادی مردم است که با به کارگیری امکانات مالی و رسانه مورد بهره برداری سو قرار می گیرد. سرزمین و جغرافیا نیز تاثیر زیادی بر رشد این روند خطیر دارد. افراط و ترور، آن هم در شکل طائفه ای آن مرز و بوم نمی شناسد. به آسانی وارد هر حوزه ای که بستر جهل و تعصب در آن فراهم باشد، خواهد شد.

لبنان نیز از این قاعده مستثنا نیست، بلکه احیانا زمینه های تاریخی این نزاع بیش از حوزه های دیگر فراهم است. ترور و افراط گرایی خشن در هر حوزه ای که عامل بی ثباتی امنیتی است و سایش های طایفه ای در آن فراهم باشد، استعداد تحریک، رشد و گسترش آن بیش از حوزه های دیگر جغرافیایی فراهم است. داعش شکل جدید جریان افراط و ترور طائفی مدتی است در لبنان نیز رسوخ کرده و قربانی می گیرد. البته جریانات تندرو تکفیری به دلیل وجود جغرافیای لازم و فضای نسبتا باز سیاسی و طائفه ای در این کشور، سابقه ای طولانی دارند.

به لحاظ جغرافیایی وجود مراکز مستعدی چون اردوگاه های بزرگ فلسطینی که به گونه ای نیمه مستقل مدیریت می شوند، و دولت مرکزی بر تحولات درونی  آنها هیچگونه اشرافی ندارد، پایگاه آموزش و اختفای عناصر تکفیری طی سال های اخیر بوده اند. اتفاقا این اردوگاه ها در حاشیه های شهرهای بزرگ صیدا در جنوب و طرابلس در شمال لبنان قرار دارد که هر دو شهر سنی نشین هستند. وجود گذرگاه های کوهستانی و شکاف های طبیعی آبرفتی عمیق در بقاع شمالی هم مرز با سوریه که اصطلاحا به آنها " جرود " گفته می شود، نه تنها پناهگاه مهم افراد و گروه های غیرقانونی و تحت تعقیب به شمار می رود، بلکه مسیری غیرقابل کنترل برای تردد آزاد آنها به آن سوی مرز است. این دو عامل فضای مناسبی را برای حضور، استراحت، سازماندهی و تجدید قوای تکفیری های منتسب به جریان القاعده یا داعش در لبنان فراهم می آورد.

 مجموعه جریاناتی مانند جندالاسلام، ابو محمد المقدسی که در دهه گذشته سال ها دستگاه امنیتی و ارتش لبنان را برای دستیابی به آنان به خود مشغول کرده بود، و نهایتا منجر به تخریب بخش عمده ای از اردوگاه البداوی طرابلس شد، محصول چنین شرایطی است. در کنار عامل جغرافیا، به لحاظ سیاسی نیز بهانه وجود طوائف مختلف در این کشور و به نام حمایت از طائفه ای علیه طائفه دیگر زمینه مساعد رشد این جریان و تحریک اهل سنت برای مواجهه با مسیحیان و شیعیان را فراهم کرده است.

طلیعه پیداش جریان جدید تکفیری تحت عنوان داعش به اواسط بحران سوریه بر می گردد. آوردگاه اولیه این جریان ابتدا از شهر صیدا و مخالفت های یکی از شیوخ تکفیری اهل سنت به نام احمد الاسیر در مقابله با حزب الله لبنان بود. احمد الاسیر، اقدام به یارگیری و تنظیم کادر خود از بین جوانان متعصب اهل سنت صیدا و طرابلس به منظور مقابله با حامیان سوریه و بشار اسد کرد. همانگونه که اشاره شد، جنبش حزب الله لبنان و مقاومت اسلامی مخاطب اصلی این گروه در جنوب لبنان بوده است که در نهایت منجر به درگیری رودرو با ارتش و جمع شدن بساط آنها از شهر صیدا و فرار احمد الاسیر شد. دومین بروز و ظهور داعش در حادثه انفجار سفارت جمهوری اسلامی ایران بود. بهانه این اقدام تروریستی خون بار، حمایت ایران از دولت سوریه بود. گروه عبدالله عزام آن را بر عهده گرفت. همان گروهی که مسئول اصلی حمایت کننده آن با ابوبکر البغدادی رهبر داعش فردی به نام ماجد الماجد تبعه عربستان سعودی بود. این موج حضور تکفیری های داعش در لبنان تا امروز ادامه یافت و انفجارهای سه گانه هفته گذشته در بقاع و ضاحیه در یکی از هتل های بیروت پای دو تن از ابتاع عربستانی و دوباره گروه عبدالله عزام و داعش را وارد این ماجرا کرد و به نظر می رسد این روند خشونت بار ادامه خواهد یافت. نکته قابل تامل نفوذ امنیتی این گروه تروریستی در جای جای مناطق لبنان است که بدون داشتن اطلاعات و معلومات دقیق امنیتی و بدون پوشش خارجی و تامین مالی و تسلیحاتی بیرونی، عملیات آنان امکان پذیر نیست. از ابتدای حضور تکفیری های سلفی اعم از لبنانی یا فلسطینی یا اتباع دیگر عربی مانند عربستان سعودی در کشور لبنان منشا تامین خارجی این جریان ها یکی بوده و هدایت آن از مرکزیت واحدی برخوردار است.

انتشار اولیه: سه شنبه 10 تیر 1393/ باز انتشار : جمعه 13 تیر 1393