پاریس به دنبال تحقق نوستالژی در دمشق

دیپلماسی ایرانی: فرانسو اولاند رییس جمهوری فرانسه در اظهارنظری مدعی شد که خواهان ارسال پرونده سوریه به دادگاه کیفری است. گفته شده فرانسه از زمان شروع درگیری ها در سوریه و موضع گیری هایش می خواهد نشان دهد که در حوزه شمال آفریقا بسیار فعالانه عمل می کند تا بار دیگر به جهانیان ثابت کند که فرانسه همچنان در شمال آفریقا که روزگاری مستعمره آن محسوب می شده، همچنان صاحب نفوذ است و می تواند بر تصمیم گیری های سیاسی این منطقه تاثیر مستقیم بگذارد. اما مجموعه اقدامات فرانسه گاهی با انتقادهایی از سوی همپیمانان و حتی مقامات سوری مواجه شده است. نماینده دائم سوریه در سازمان ملل نسبت به مواضع برخی کشورهای عضو شورای امنیت درباره سوریه اعلام کرده بود که سیاست های فرانسه هیچ کمکی به حل بحران سوریه نمی کند. با این حال به نظر می رسد فرانسه مصمم بر تغییر حکومت در سوریه است. روابط فرانسه و سوریه پس از ترور رفیق حریری، نخست وزیر اسبق لبنان در سال 2005 تیره شد ولی در سال 2008 با دعوت سارکوزی از بشار اسد برای سفر به پاریس مجددا روابط به سطح عادی خود برگشت. در این باره رویترز در تحلیلی نوشته بود تفاوتی که سوریه با لیبی دارد، این است که قذافی در سال 2007 با خواهش خودش به فرانسه رفت و در جهت گسترش روابط گام برداشت در حالی که بشار اسد، رغبتی برای سفر به پاریس از خود نشان نمی داد و این سارکوزی بود که تلاش می کرد روابط پاریس – دمشق را بهبود بخشد. اما پس از شروع درگیری های، مواضع فرانسه در قبال حکومت اسد تغییر کرد به نحوی که پاریس هر لحظه خود را برای حمله نظامی با هر بهانه ای آماده کرد. برای بررسی  دلایل عملکرد فرانسه در قبال پرونده سوریه با پیروز ایزدی کارشناس مسایل اروپا و تحلیلگر مسایل فرانسه گفت وگوی کوتاهی داشتیم که در ادامه می خوانید:

رییس جمهوری فرانسه در یک نشست خبری اعلام کرد از هیچ تلاشی برای ارجاع پرونده سوریه به دادگاه کیفری بین المللی دریغ نخواهد کرد. چه اهداف و انگیزه هایی برای بیان چنین اظهاراتی وجود دارد؟

فرانسه از ابتدا به دنبال تغییر رژیم در سوریه بود. حتی آن موقع که ادعا شده بود، در درگیری های سوریه از سلاح های شیمیایی استفاده شده، این کشور خودش را برای مقابله نظامی به همراه آمریکا آماده کرده بود. اما با مجموعه اتفاقاتی که روی داد و همچنین اجتناب آمریکا از حمله نظامی به دنبال رای گیری در کنگره، صدای انتقاد فرانسه نسبت به عدم حمله به سوریه هم بلند شد. بعدها آقای اولاند در یک اظهارنظری گفت: اگر در آن زمان وقتی که اوضاع در سوریه از خط قرمز اعلام شده از سوی امریکا گذشت، به سوریه حمله شده بود، امروز روسیه هم نمی توانست شبه جزیره کریمه را به خاک خودش ملحق کند. این موضوع نشان دهنده سیاست های رادیکال فرانسه در قبال سوریه است. ریشه های آن نیز به اصطکاک منافع دولت فرانسه و حکومت اسد در منطقه خاورمیانه و شامات مربوط می شود.

انتقاد فرانسه از عملکرد آمریکا در سوریه نشان می دهد که این کشور در خصوص سیاست های تعیین شده با آمریکا زاویه پیدا کرده است. چرا فرانسه نسبت به سیاست های آمریکا در قبال سوریه با نگاه انتقادی برخورد می کند؟

فرانسه اهداف خودش را در منطقه دنبال می کند. فرانسه کشوری است که قدرت بزرگی به حساب نمی آید و تنها در حد یک قدرت متوسط شناخته می شود؛ اما می خواهد با اعمال سیاست هایی در سیاست خارجی خود را بر مبنای قدرت بزرگ تعریف کند. از این رو به دنبال این است که حداقل بتواند حوزه نفوذ خود را در  مناطقی که به طور سنتی دارای نفوذ بوده، حفظ کند. این مناطق، شمال آفریقا، غرب آفریقا و منطقه شامات در خاورمیانه است. از این رو سیاست های خود را بر این اساس تامین می کند که ممکن است در مواردی با آمریکا زاویه پیدا کند.

تا چه حد امکان دارد که فرانسه همچنان به دنبال احیای نوستالژی دوران امپراتوری خودش در صحنه بین المللی که توسط ژنرال دوگل تدوین شده بود، باشد؟

به هر حال این میراث هنوز باقی مانده است. اما با توجه به اینکه امکانات فرانسه محدود بوده و به لحاظ اقتصادی نیز دارای مشکلات زیادی است، سعی می کند با استفاده از قدرت نرم یا همراه ساختن بقیه شرکا و متحدان، سیاست های خودرا پیش ببرد.

اقدام فرانسه مبنی بر ارسال پرونده به دادگاه کیفری تا چه میزان بر مسایل سوریه اثرگذار خواهد بود؟ این در حالی است که آمریکا سیاست های خود در سوریه را تغییر داده و نماینده سازمان ملل و اتحادیه عرب نیز از سمت خود استعفا داده است.

واقعیت های صحنه سوریه نشان می دهد که تا حدودی توازن به هم خورده است. در حال حاضر حکومت اسد دست بالا  را دارد؛ به همین دلیل بعید به نظر می رسد که اقدامات فرانسه در این زمینه عملی شود.

گفته شده فرانسه مایل نیست شاهد  قدرت گرفتن مجدد نیروهای حامی اسد به خصوص حزب الله باشد. فرانسه می خواهد با حفظ نفوذ خود در سوریه ارتباط میان ایران و حزب الله را قطع کرده و از این طریق نگرانی های اسرائیل را نیز طرف کند؛ آیا این موضوع می تواند اصرار فرانسه برای تغییر حکومت در سوریه باشد؟

تا حدود زیادی می توان این موضوع را پذیرفت. فرانسه به دنبال تامین منافع خودش است و در این میان نیز اسرائیل می تواند به نوعی در سیاست های فرانسه از طریق لابی های موجود در این کشور، اثرگذار باشد. با این حال در درجه اول فرانسه به دنبال تامین منافع سیاست و اقتصادی خود در منطقه است و هر چیزی را که با این منافع در تضاد باشد، در صدد مقابله با آن بر می آید.

پیامدهای داخلی این قضیه برای فرانسه به خصوص برای حزب آقای اولاند چه خواهد بود؟

در دولت گذشته نیز بعضا سیاست هایی مشابه همین دولت دنبال می شد، ولی با توجه به اینکه دولت فرانسه در زمینه سیاست داخلی تا کنون موفق نبوده، در حال حاضر بیشتر به دنبال سیاست خارجی است و اگر در این زمینه هم توفیقی حاصل نکند، به طور حتم شانس سوسیالیست ها در انتخابات آینده کاهش پیدا خواهد کرد.

انتشار اولیه: دوشنبه 5 خرداد 1393/ باز انتشار: شنبه 10 خرداد 1393