بشار اردوغان را بیمار کرد

دیپلماسی ایرانی: پژوهشگر فعال در یکی از مراکز پژوهشی معروف امریکایی که در گذشته در کاخ سفید از مقامات عالی رتبه بوده در گفت وگو با روزنامه لبنانی النهار، درباره روابط ترکیه و سوریه و تحرکاتی که ترکیه در سوریه بحران زده انجام داده است، می گوید: «ترکیه اشتباه کرد. بر روی توانایایی هایش برای قانع کردن اسد برای انجام اصلاحات حساب کرد و توانست به این ترتیب چند ماهی امریکا را آرام کند. بعد از آن چه کرد؟ هیچ چیز. به اعتقاد من اردوغان، بعد از آن که دیدیم در داخل ارتش ترکیه چه کرد، ترسید که وارد فاز نظامی در سوریه شود. ترکیه نتوانست کاری که با حافظ اسد، رئیس جمهوری راحل سوریه کرد، زمانی که تهدید کرد به سوریه حمله می کند، این بار انجام دهد. منظورم زمانی است که تهدید کرد اگر عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان را که نزد سوریه پناهنده شده بود، تحویل ندهد به آن کشور حمله می کند. سوریه در آخر به طور غیر مستقیم او را تسلیم ترکیه کرد. اردوغان نمی تواند به بشار اسد هشدار دهد که از قدرت کنار رود تا ارتش ترکیه وارد خاک سوریه نشود. قطعا تردید اردوغان به عملکرد ارتش هم باز می گردد، منظورم این نیست که ارتش از دستور او سرپیچی می کند اما چندان با انگیزه هم این کار را نخواهد کرد. علاوه بر آن روابط ارتش سوریه با ارتش ترکیه بعد از پایان مساله اوجالان بسیار خوب و نزدیک بوده است.»

خبرنگار روزنامه النهار به اطلاع این کارشناس می رساند: «ترکیه در خاک خود و در اردوگاه های ویژه نزدیک به 20 هزار مخالف اسد را آموزش می داد، در یکی از عملیات نزدیک به 8 هزار نفر از آنها را راهی حلب کرد، باقی آنها را نیز در یک منطقه مطمئن نگه داشت، اما سازمان امنیت سوریه فهمید و به گروهی که به سوریه می آمدند، حمله کرد و بسیاری از آنها را از بین برد. ترکیه هیچ واکنشی نسبت به این حمله از خود نشان نداد.» در پاسخ به این اظهار نظر این مقام سابق امریکایی می گوید: «شاید اردوغان به آخر خط رسیده باشد. نمی دانم. با مشکلات جسمانی خطرناکی مواجه شد و ظاهرا اکنون بیماری اش درمان شده است. اما فشاری که در آن به سر می برد، شاید باعث شود دوباره حالش به هم بخورد. اما حزب عدالت و توسعه ای که آن را رهبری می کند، همچنان در قدرت باقی خواهد ماند برای این که همچنان از محبوبیت مردمی گسترده ای برخوردار است.»

بعد از آن حرفمان به عربستان کشیده شد، از او پرسیدم امریکا چگونه می تواند عربستان را آرام کند؟ جواب می دهد: «با رهبری اش. وقتی که امریکا تصمیم بگیرد که رهبر شود، با سیاست و استراتژی ای روشن و مواضعی عملی، آن موقع عربستان آماده است که به هر شکلی با امریکا راه بیاید، حتی در جزئیات، و حتی در گفت وگوهای امریکایی – ایرانی. اما شرایطی هم وجود دارد، امریکا باید با صادرات سلاح به عربستان موافقت کند یا این که اجازه دهد عربستان ارتش آزاد سوریه را مسلح کند و به تقویت آن بپردازد. منظورم عناصر و طرف ها و تشکیلات نظامی ای است که عربستان انتخابشان می کند و از آنها حمایت می کند، آنهایی که می خواهند در برابر شبکه القاعده و تروریست ها بایستند. در آن موقع این افراد می توانند جهت حوادث را در سوریه تغییر دهند و در برابر اسد بایستند. بشار اسد هم زمان هم با مخالفان خود می جنگد و هم با این گروه های تروریستی.»

وی سپس می گوید: «به موضوع ترکیه باز می گردم، این کشور یک طرف اساسی از لحاظ سیاسی و نظامی و امنیتی علیه حکومت سوریه محسوب می شود، اردن هم به رغم همه ساز مخالفی که می زند در چنین وضعیتی قرار دارد. لازم بود که اردن هم لبنان سومی می شد اما نشد، دولت قدرتمندی در آن بر سر کار نیست و مرزهایش باز است و امکان عبور و مرور در آن ساده است. نزدیک به یک میلیون و دویست و پنجاه هزار پناهنده سوری دارد که واقعا برای مدت طولانی در آن باقی خواهند ماند که خطری برای موازنه های داخلی خواهند شد یا این که به شکلی موازنه های فعلی را به هم خواهند ریخت. مساله ای که می تواند فرصت های تنش و کشتار را افزایش دهد. جنگ در سوریه ادامه خواهد یافت. و شاید هم شاهد تجزیه واقعی سوریه شویم. اسد در قدرت باقی خواهد ماند و به مبارزه ادامه خواهد داد و شاید به فکر ترکیب فدرالیسم کشورش برود. کسی دقیقا نمی داند.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: چهارشنبه 10 اردیبهشت 1393/ باز انتشار: دوشنبه 15 اردیبهشت 1393