در اسکاتلند چه خبر است؟

در روز ۱۸ سپتامبر، رأی دهندگان اسکاتلندی در یک همه پرسی شرکت می کنند که در آن از آن ها پرسیده می شود که آیا می خواهند این کشور از باقی بریتانیا مستقل شود یا نه.

چرا این اتفاق می افتد؟حزب ملی اسکاتلند، که هدف اصلی اش استقلال است، با اختلاف بالا برنده انتخابات پارلمانی اسکاتلند در سال ۲۰۱۱ شد و مشروعیت لازم برای برگزاری این همه پرسی را بدست آورد.

در روز همه پرسی، رأی دهندگان از سراسر اسکاتلند به پای صندوق های رأی می روند تا به این سؤال پاسخ آری/نه بدهند: "آیا اسکاتلند باید یک کشور مستقل باشد؟"

استدلال های موافق و مخالف
دولت اسکاتلند، به رهبری وزیر اول دولت محلی اسکاتلند الکس سموند، می گوید اتحاد ۳۰۰ ساله بریتانیا دیگر پاسخگوی هدف اولیه اش نیست و اینکه یک اسکاتلند مستقل، با ثروت فراوان نفتی، یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان خواهد بود.

او می گوید حالا وقت آن است که اسکاتلند سرنوشت خود را در دست گیرد و از آنچه "یوغ" پارلمان لندن نشین بریتانیا می نامد، رهایی یابد.

در طرف مقابل این جدال، پارلمان بریتانیا، به رهبری نخست وزیر دیوید کامرون، می گوید بریتانیا یکی از موفق ترین اتحادیه های اجتماعی و سیاسی در جهان است.

مسائل کلیدی کدامند؟در ماه های اخیر دو موضوع عمده مطرح شده – نفت و واحد پول:

نفت
منابع نفت و گاز دریای شمال (یا دقیق تر بگوییم، مالیاتی که از سهم اسکاتلند گرفته می شود) نقشی کلیدی در ادعای اسکاتلند برای استقلال دارد.

سموند می گوید تخصیص ۱۰ درصد از سود نفتی – حدود ۱۰ میلیارد پوند در سال – می تواند یک صندوق ذخیره نفتی مانند آنچه در نروژ وجود دارد بوجود بیاورد، که پس از گذشت یک نسل می تواند بدل به یک ذخیره ثروت ملی برابر با ۳۰ میلیارد پوند شود.

کامرون می گوید موضوع دریای شمال از موفقیت های مثال زدنی بریتانیا است – و حالا که استخراج نفت و گاز سخت تر هم شده، لازم است که با "تمام توان بریتانیای متحد" از این صنعت پشتیبانی شود.

مخالفان حزب ملی اسکاتلند نیز ادعا می کنند که اتکای آنها روی منبعی است که نهایتاً تمام خواهد شد.

واحد پولواحد پول هم یکی دیگر از محل های اصلی مناقشه است.

دولت اسکاتلند می خواهد در دوره استقلال، پوند را به عنوان عنصری از یک اتحادیه پولی با بقیه بریتانیا حفظ کند.

ادعای آنها این است که این به نفع همه است، ولی سه حزب اصلی بریتانیا – احزاب محافظه کار، کارگر و لیبرال دموکرات – این ادعا را نمی پذیرند و می گویند برنده انتخابات بعدی بریتانیا هر کس که باشد، با این موضوع مخالف خواهد بود.

این موضع پس از آن مشخص شد که خزانه داری بریتانیا گزارشی، از سوی تحلیلگر ارشدش سِر نیکلاس مک فرسن، را منتشر کرد که در آن به چند دلیل اشاره شده بود که اتحادیه های پولی را توافقاتی "پر دردسر" معرفی می کرد.

آیا مردم خواهان استقلالند؟
در حال حاضر پاسخ این سؤال را نمی توان با قطعیت داد.

نظرسنجی ها عموماً نشان می دهد که بیشتر مردم خواهان استقلال نیستند، ولی فعالان کارزار "آری" می گویند که عقربه ترازو در حال چرخش به سوی آنها است.

جان کرتیس، کارشناس نظرسنجی، می گفت که برای مدت زیادی حمایت از استقلال بین یک سوم و یک چهارم جمعیت در نوسان بوده است.

این استاد علوم سیاسی در دانشگاه استرات کلاید گلاسگو، حالا می گوید که میانگین رأی "آری" حالا شاید به بیش از ۴۰ درصد رسیده باشد، ولی هشدار می دهد که همچنان "عدم قطعیت قابل توجهی" درباره نتیجه نهایی همه پرسی وجود دارد.

از مجموع شش نظرسنجی منتشر شده در ماه فوریه، میانگین آرای موافق پس از حذف آرای مردد ۴۲ درصد برآورد می شود.

چه کسانی می توانند رأی بدهند؟
هر فرد ساکن اسکاتلند با سن بیش از ۱۶ سال سن در تعیین آینده اسکاتلند سهیم است.

این یعنی ۸۰۰ هزار اسکاتلندی ساکن در بخش های دیگر بریتانیا نمی توانند در این همه پرسی شرکت کنند، در حالی که ۴۰۰ هزار بریتانیایی غیر اسکاتلندی که در آنجا ساکنند می توانند.

همچنین کارکنان برون مرزی نیروهای مسلح، که حوزه رأی دهی شان اسکاتلند است، نیز قادر به شرکت در این همه پرسی هستند.

در روز ۱۹ سپتامبر چه اتفاقی می افتد؟
در روز بعد از همه پرسی، اگر نتیجه "آری" باشد، دولت اسکاتلند احتمالاً جشن بزرگی برپا خواهد کرد. پس از آن، دولت وارد فرایند مذاکرات با بقیه بریتانیا می شود.

سموند می خواهد با اعلام "روز استقلال" در ماه مارس سال ۲۰۱۶، اولین انتخابات برای پارلمان مستقل اسکاتلند را برگزار کند. ولی پیش از آن باید توافقاتی با سایر بریتانیا، بر سر موضوعاتی مانند سهم اسکاتلند از بدهی های ملی، انجام شود.

با این حال، اگر نتیجه همه پرسی "خیر" باشد، احتمالاً دولت بریتانیا جشن بزرگی برپا و سپس توجه خود را جلب تفویض اختیارات بیشتر به پارلمان اسکاتلند خواهد کرد.

لیبرال دموکرات ها برای مدت بیشتری از سایرین توجه خود را به این موضوع جلب کرده اند. کمیسیونی به رهبری رهبر سِر منزس کمپبل، سابق این حزب می گوید که اکنون توافق میان احزاب طرفدار اتحاد بر سر تفویض قدرت مالی بیشتر، مانند تسلط بیشتر روی افزایش مالیات ها، به پارلمان ادینبرا رو به افزایش است.

در پایان: درسی از تاریخ
به لطف فیلم هالیوودی پرفروش "شجاع دل" (تولید سال ۱۹۹۵)، افراد زیادی با جنگ استقلال اسکاتلند، از اواخر قرن ۱۳ تا اوایل قرن ۱۴، آشنا شده اند.

مجموعه ای از عوامل باعث شد پادشاه انگلستان، ادوارد، بتواند در سال ۱۲۹۶ بر پادشاهی اسکاتلند غلبه کند، تا اینکه رابرت بروس توانست در نبرد بانوکبرن در سال ۱۳۱۴ پاسخ کوبنده ای به او بدهد. امسال شاهد هفتصدمین سالگرد این واقعه خواهیم بود.

دیگر نقاط تاریخی کلیدی در طول سالیان، هجوم نافرجام شاهزاده جوان چارلز به انگلستان در سال ۱۷۴۵ را شامل می شود که به شکست در کالودن در همان سال انجامید.

اعتقاد رایج بر این است که اسکاتلند، با وجود چالش های متعدد، توانسته بود استقلال خود را از سال ۸۴۳ تا اتحاد رسمی انگلستان در سال ۱۷۰۷ حفظ کند.

در آن زمان عقیده بر این بود که اسکاتلند شدیداً محتاج به پول است، ولی مخالفان اتحاد از ادعاهای مبنی بر دریافت رشوه از سوی اسکاتلندی هایی که "لایحه اتحاد" را امضا کرده بودند به خشم آمدند.

این حوادث شاعر معروف اسکاتلندی، رابرت برنز، را بر آن داشت تا بنویسد: "ما را در ازای طلای انگلیسی می خرند و می فروشند، ما مشتی یاغی در میان یک ملت."

حالا دولت اسکاتلند امیدوار است که فصل دیگری در تاریخ اسکاتلند را رقم بزند.