بندر برای همیشه از قدرت کنار رفت

دیپلماسی ایرانی: سرانجام بندر بن سلطان، شاهزاده جنجالی عربستانی که بسیاری از تحلیلگران او را وجهه خشن عربستان توصیف می کنند، از سمت ریاست سازمان امنیت عربستان برکنار و یوسف الادریسی، معاونش جانشین او شد.

خبرگزاری رسمی عربستان سعودی سه شنبه شب به طور رسمی خبر برکناری بندر را از سمت ریاست سازمان امنیت عربستان اعلام کرد. این خبرگزاری خبر کناره گیری بندر را شخصی دانسته و اعلام کرده است وی به تقاضای خود از پادشاه خواسته که او را از این سمت کنار بگذارد. بعد از برکناری بندر ژنرال یوسف بن علی الادریسی ریاست سازمان امنیت عام عربستان را بر عهده گرفت.

بندر بن سلطان بیش از چهار ماه است که در خارج از عربستان به سر می برد. وی در ابتدا عمل جراحی ای را بر روی کمر خود در ایالات متحده امریکا انجام داده بود و از آن جا برای گذراندن دوره نقاهت به مراکش در مغرب رفت. از همان ابتدا سفر بندر به امریکا آن هم در بحبوحه تحولات سوریه و تنها چند روز بعد از خودداری باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا از حمله به سوریه که با مخالفت و ناخرسندی عربستان مواجه شد، پرسش های بسیاری را برانگیخت. از همان موقع بسیاری از کارشناسان پیش بینی می کردند که وی دیگر به عربستان باز نگردد و بعد از ناکامی هایش در پرونده های سوریه و ایران که در راستای ریاستش بر سازمان امنیت عربستان به وی سپرده شده بود این دو پرونده از او پس گرفته شود. بسیاری حتی وی را عامل اختلافات امریکا با عربستان به دلیل تعاملات واشنگتن با پرونده سوریه و آغاز دور جدیدی از روابط تهران – واشنگتن می دانستند. حتی در سفر مهمی که جان کری، وزیر امور خارجه امریکا بعد از توافق ژنو میان ایران با 1+5 به عربستان رفت به تقاضای وی بندر در آن جلسه حضور نیافت و علاوه بر آن وزیر امور خارجه امریکا در دیدار با پادشاه عربستان انتقادهای شدیداللحنی را متوجه بندر بن سلطان کرد و او را فردی ناتوان در اداره پرونده سوریه توصیف کرد.

بندر بن سلطان چهره ضد شیعی افراطی است و در برابر ایران نیز رویکردی به شدت خصمانه دارد. نفرت وی از رهبران سوری به ویژه علوی ها و خانواده اسد مشهور است. وی همچنین متهم به دست داشتن در ترور سید حسین فضل الله، مرجع فقید لبنانی در بیروت بوده است.

همچنین در سفر اخیر باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا به عربستان در حالی که گفته می شد بندر بن سلطان نیز هم زمان به ریاض سفر خواهد کرد تا در دیدار اوباما با پادشاه عربستان حضور داشته باشد و همچنین بر سر پستش باز گردد، وی به عربستان نیامد تا بر خلاف آن چه گفته می شد کنار گذاشته شدن او از قدرت بیش از پیش نمایان شود.

اکنون با کنار رفتن بندر بن سلطان از سمت ریاست سازمان امنیت عربستان پرونده ایران و سوریه نیز از او گرفته شده و به محمد بن نایف، وزیر کشور عربستان سپرده شده است.

پیش از این و در پی سفر محمد بن نایف به ایالات متحده امریکا و دیدارهای مفصلش با مقام های امریکایی گفته می شد که ریاست سازمان امنیت عربستان به او سپرده می شود اما اکنون روشن شده است که حکومت عربستان تصمیم گرفته مسئولیت سازمان امنیت را از پرونده های ایران و سوریه جدا کند و هر کدام از آنها را به یک نفر بسپارد.

در همین رابطه پایگاه خبری سوری دام پرس درباره دلایل برکناری بندر بن سلطان گزارش می دهد که روابط پادشاه عربستان با بندر چندان حسنه نیست و این مساله اخیرا تشدید هم شده است. تحلیلگران غربی می گویند امریکایی ها نیز از عملکرد وی ناخرسند بودند برای همین از مقام های عربستانی خواسته بودند که همان طور که امیر ترکی فیصل به طور کامل از قدرت کنار گذاشته شد او نیز کاملا از قدرت کنار گذاشته شود. به گفته آنها بحران سوریه اوج اختلاف های ایران و عربستان بوده به گونه ای که عربستانی ها از رویارویی نظامی مستقیم در سوریه با ایران به شدت نگران شده اند.

در همین رابطه روزنامه العرب، چاپ لندن که از روزنامه های منعطف به عربستان است نیز به نقل از منابع آگاه عربستانی می نویسد که وخامت حال بندر بن سلطان به اندازه ای بود که دیگر توانایی اداره پرونده های امنیتی را نداشت. ظاهرا وی قبل از صدور حکم برکناری اش خواستار حفظ پرونده امنیت ملی کشور با اختیاراتی کمتر شده بود که ملک عبدالله، پادشاه عربستان با این خواسته وی مخالفت کرده و به دلیل اهمیت بالایی این پرونده ها نظارت بر آنها را شخصا بر عهده گرفته است.

روزنامه العرب همچنین گزارش می دهد که انتخاب الادریسی به جانشینی بندر بن سلطان موقتی است و احتمالا فردی دیگر از خانواده پادشاهی به زودی عهده دار این سمت حساس شود.

امیر بندر پسر امیر سلطان بن عبدالعزیز، وزیر اسبق دفاع عربستان است که برای 22 سال سفیر عربستان در امریکا بود. وی در ژوئن 2012 ریاست سازمان امنیت عربستان را بر عهده گرفت.

یوسف الادریسی یکی از افراد زیر دست بندر بن سلطان محسوب می شود که بسیاری او را شاگرد بندر می دانند. وی پیش از این پرونده های متعددی را در دست داشته است که از جمله آنها می توان به مسئولیت مذاکره با سازمان های امنیتی جهانی اشاره کرد. الادریسی همچنین یکی از افراد بسیار نزدیک به بندر بن سلطان محسوب می شود.