روایت شریعتمداری از لغزش‎‌های هسته‌ای

 حسین شریعتمداری در یادداشت روز کیهان نوشت:

1- این نوشته در پی آن نیست که تلاش بی وقفه تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان را نادیده بگیرد و یا در انگیزه آنان برای حفظ و حراست از دستاوردهای نظام خدشه ای وارد کند ولی شواهد و نشانه هایی در دست است که نشان می دهد آنچه تاکنون و در جریان مذاکرات اخیر با گروه کشورهای 5+1 به دست آورده ایم با آنچه وعده داده شده بود و انتظار می رفت فاصله زیادی دارد تا آنجا که می توان گفت تنها دستاورد دور جدید مذاکرات اثبات بی خدشه این واقعیت بوده است که «آمریکا قابل اعتماد نیست»!
و این، اگر چه با دستاوردهای مورد انتظار همخوانی نداشته و از جنس و سنخ دیگری است ولی بی تردید دستاورد بزرگی است که می تواند در ترسیم «نقشه راه» نقش سرنوشت سازی داشته و برخی از توهمات پمپاژ شده طی سال های اخیر را از میان بردارد.

و اما، این فاصله که پر ناشدنی به نظر می رسد را نه در کوتاهی تیم مذاکره کننده، بلکه باید در بستر و چارچوب -modality- تحمیل شده مذاکرات جست وجو کرد و به قول «لاپلاس»، کسی که در کویر پشت به خورشید می دود، همواره سایه خود را پیش روی خواهد داشت و نباید تصور کند که با افزایش سرعت می تواند از سایه خود سبقت بگیرد! چاره کار، تغییر «جهت حرکت» است و نه؛ افزایش سرعت. یادداشت پیش روی، اگر از وسوسه اصحاب وطن فروش فتنه 88 و لیبرال های سینه چاک و خود باخته- و بعضا خود فروخته- غرب گرا دور بماند، در پی همدلی و همراهی با تیم مذاکره کننده کشورمان است و در وسع و اندازه خود، لغزش گاه های مسیری که پیش گرفته شده است را به نمایش می گذارد و بر این واقعیت تاکید دارد که بستر و چارچوب کنونی مذاکرات همان «شتر مجنون» در داستان ملای رومی است که دل در گرو کُرِه خود دارد و برای رسیدن به «کوی لیلی» قدم از قدم بر نمی دارد. بخوانید!

2- فردای آن روز که توافقنامه ژنو به امضاء رسید - یکشنبه 3 آذرماه 92 / 24 نوامبر 2013 - «فرد کاپلن» روزنامه نگار مشهور آمریکایی و ستون نویس روزنامه های نیویورک تایمز، نیویورکر، آتلانتیک و اسلیت آنلاین و مؤلف چند کتاب در زمینه های نظامی و جنگ هسته ای، طی مقاله ای با ابراز تعجب نوشت:
« چند هفته پیش یک مقام رسمی ارشد کاخ سفید از من و چند روزنامه نگار دیگر دعوت کرد تا نظر ما را درباره پیش نویس توافقنامه ای که قرار بود اوباما در مذاکره 5+1 با ایران به طرف ایران پیشنهاد کند جویا شود. وقتی متن پیش نویس توافقنامه را دیدیم، آن را کاملاً یکسویه ارزیابی کردیم و همه ما بر این باور بودیم که ایرانی ها هرگز این متن را نخواهند پذیرفت و به شرایطی که در آن آمده است تن نخواهند داد. پیش نویس توافقنامه به گونه ای بودکه هیچیک از مواد آن نمی توانست با اعتراض یک آمریکایی، یک اسرائیلی و یا یک عرب متعصب روبرو شود. اما امروز که متن توافقنامه یکشنبه ژنو منتشر شد با کمال تعجب دیدم همان پیش نویسی است که چند هفته قبل دیده بودم و اکنون تیم هسته ای ایران، برخلاف انتظار ما، بدون کمترین تغییری در متن پیش نویس به آن تن داده و پذیرفته است.»!

کیهان در همان اولین روزهای بعد از توافق ژنو و در جریان رصد رسانه های آمریکایی به نوشته «فردکاپلن» در سایت «اسلیت آنلاین» دسترسی پیدا کرده بود ولی به مصداق آیه شریفه «ان جائکم فاسق بنباء... اگر فاسقی خبری آورد، درباره آن تحقیق کنید» انتشار آن را به مصلحت ندیده و ترجیح داده بودیم که با اعلام پیروزی تیم هسته ای و رئیس جمهور محترم کشورمان همسویی کنیم، اما وقتی متن توافقنامه ژنو - به روایت وزارت خارجه خودمان
 و نه fact sheet کاخ سفید- منتشر شد، با کمال تاسف آنچه فرد کاپلن نوشته بود را «واقعی» یافتیم و طی چند یادداشت و گزارش به نقد مستند توافقنامه پرداختیم اما، باز هم به نوشته یاد شده استناد نکردیم، و این در حالی بود که برخی از دوستان با کم لطفی! کیهان و اسرائیل را به همسویی در مخالفت با توافقنامه ژنو متهم می کردند و در همان حال کاپلن به صراحت نوشته و استناد کرده بود توافقنامه ژنو هر آمریکایی و اسرائیلی متعصبی را هم راضی کرده است.
امروزه اما، بسیاری از دیرباورها نیز به این باور رسیده اند که در توافقنامه ژنو امتیازهای نقد داده ایم - نظیر امتیاز غنی سازی 20 درصد - ولی حتی وعده های نسیه هم نگرفته ایم، که افزایش تحریم ها، غیرقابل دسترس بودن اقساط دارایی های خودمان که بلوکه شده است و... فقط بخشی از آن وعده های نسیه و انجام نشده است.

3- روز چهارشنبه هفته گذشته، رهبر معظم انقلاب در دیدار مدیران و کارشناسان سازمان انرژی اتمی، نقشه راه فعالیت هسته ای کشورمان را ترسیم کردند و بر این محورهای غیرقابل تغییر تأکید ورزیدند که؛ «فعالیت های جمهوری اسلامی ایران در زمینه تحقیق و توسعه هسته ای به هیچ وجه متوقف نخواهد شد و هیچیک از دستاوردهای هسته ای نیز تعطیل بردار نیست... و کسی هم حق معامله بر روی آنها را ندارد و کسی هم این کار را انجام نخواهد داد... تنها راه این است که به مسیر پیشرفت خود با قدرت ادامه دهیم و زیر بار حرف زور نرویم»... حضرت آقا با اشاره به فضاسازی بین المللی دشمن علیه برنامه هسته ای کشورمان فرمودند «بر همین اساس بود که با طراحی جدید دولت برای مذاکره درخصوص موضوع هسته ای موافقت شد تا این جو جهانی شکسته و ابتکار عمل از طرف مقابل گرفته شود»

اکنون و باردیگر با تأکید بر قابل تقدیر بودن تلاش تیم هسته ای کشورمان می توان گفت؛ لازمه تحقق نقشه راهی که رهبرمعظم انقلاب ترسیم فرموده اند تغییر بستر مذاکرات- نه توقف آن - و تدوین چارچوب و مدالیته ای متفاوت با چارچوب کنونی مذاکرات است. این چارچوب می تواند و باید در محدوده معاهده NPT و پادمان های مربوطه تدوین و تعریف شود، چرا که بستر کنونی مذاکرات با زیاده خواهی های غیرقانونی و محورهای فراتر از معاهدات پذیرفته  شده بین المللی و عرف رایج و شناخته شده مذاکرات تهیه و ارائه - بخوانید تحمیل - شده است.
در این باره اگرچه گفتنی های درخور توجهی هست ولی در محدوده این نوشتار تنها به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم و باقی به بعد می گذاریم.

4- آمریکایی ها در جریان مذاکرات واژه من درآوردی «BREAK  OUT - نقطه گریز»، را که در هیچیک از متون قانونی و فایل های فنی و حقوقی هسته ای سابقه ندارد، به میدان مذاکره آورده و ادعا می کنند فعالیت اتمی ایران باید به گونه ای باشد که در صورت تصمیم به ساخت سلاح هسته ای
- نقطه گریز از معاهده NPT- حداقل بین 12 تا 18 ماه با تولید سلاح اتمی فاصله داشته باشد. جان کری در مصاحبه اخیر خود گفته است این فاصله در حال حاضر فقط 2 ماه است! آمریکایی ها برای افزایش «نقطه گریز» از - به قول خودشان - 2ماه به 18 ماه، تاکید می کنند و به جد از تیم هسته ای کشورمان می خواهند که

الف: تعداد سانتریفیوژهای فعال کمتر از 4 هزار دستگاه باشد!
ب: مواد هسته ای ذخیره شده - اورانیوم زیر 5 درصد - بیشتر از 2000 کیلو نباشد!
ج - ایران با پذیرش پروتکل الحاقی -بازرسی های سر زده، از هر جا و در هر زمان- زمینه نظارت دایمی بر فعالیت هسته ای خود را فراهم آورد.

تن دادن به این خواسته غیرقانونی حریف که متأسفانه برخی خبرها از پذیرش - دستکم ضمنی- آن از سوی تیم کشورمان حکایت می کند، یعنی، دست کشیدن از غنی سازی صنعتی و کاهش فعالیت هسته ای ایران در حد آزمایشگاهی! در این صورت، باید تأسیسات فعال هسته ای کشورمان را برای همیشه از چرخه قانونی خارج کرده و اوراق کنیم و در یک کلام، فعالیت هسته ای نداشته باشیم. آمریکایی ها در مذاکرات به صراحت از واژه اوراق کردن -DISMANTLE- بهره گرفته اند.
این در حالی است که معاهده NPT  و پادمان های مربوطه، هیچگونه محدودیتی برای تعداد سانتریفیوژها، میزان ذخیره سازی اورانیوم غنی شده و درصد آن قائل نشده و تنها راه پیشگیری از تولید سلاح را در بازرسی های آژانس تعریف کرده است.

5- آمریکایی ها در جریان مذاکرات واژه جدید دیگری نیز با عنوان «ابعاداحتمالی نظامی PMD»  اختراع کرده و ادعا می کنند، برای اطمینان از این که احتمال رویکرد به تولید سلاح هسته ای در جمهوری اسلامی ایران وجود نداشته و یا در گذشته حرکتی در این جهت صورت نپذیرفته است باید به تمامی پرسش های قبلی 5+1 پاسخ داده شود و اجازه بازرسی از تمامی مراکز نظامی و تسلیحاتی، شناسایی تمامی دانشمندان هسته ای و مذاکره و مصاحبه با آنها، معرفی تمامی افراد و مراکزی که مورد نظر بازرسان باشد و... نیز در دستور کار قرار گیرد.
نکته درخور توجه آن که، حریف هیچ نقطه پایانی برای اعلام نتیجه این بازرسی ها و عادی شدن پرونده هسته ای ایران مشخص نمی کند و نقطه پایان را نه در اطمینان فنی و حقوقی، بلکه در اقناع خود می داند و در مواردی اعلام کرده است که انجام این بازرسی ها و اعلام نتیجه نهایی حداقل - تاکید شده است که حداقل - 20 سال طول می کشد!

گفتنی است که آمریکایی ها اعلام کرده اند بعد از بازرسی از یک مرکز و اطمینان از عدم وجود فعالیت هسته ای در آن، می توانند باز هم برای بازرسی به آن مرکز مراجعه کنند چرا که بعید نیست در فاصله بعد از بازرسی اول، انحراف به سوی تولید سلاح -DIVERSION- صورت پذیرفته باشد! این بهانه را پیش از این درباره پارچین پیش کشیده بودند، تن دادن به این خواسته غیرقانونی حریف نیز مفهومی غیر از تعطیل کردن و توقف فعالیت های هسته ای کشورمان ندارد. پیش از این طی یادداشتی با یک محاسبه سرانگشتی نتیجه گرفته بودیم که پایان این بازرسی ها حداقل 200 سال به درازا می کشد!
طرح پیشنهادی 5+1 برای راکتور آب سنگین اراک نیز به مفهوم تعطیلی این مرکز است، از جمله با این پیشنهاد که ظرفیت آن از 40 مگاوات کنونی به 10مگاوات-یعنی تقریبا هیچ- کاهش یابد و...
 دراین باره و مخصوصا درباره وعده های نسیه و دم دستی و «ریز» حریف که متأسفانه در برخی رسانه ها «درشت نمایی» می شود گفتنی های دیگری نیز هست که به بعد می گذاریم.