عواملی که روابط ایران و اروپا را پیچیده تر می کند

دیپلماسی ایرانی: باوجود اینکه واشینگتن نگران هجوم تجار اروپایی به ایران و رونق روابط سیاسی ایران و اتحادیه اروپا بود اما همچنان روابط بین دو طرف شکننده و کانال های تجاری در مرحله تجربه و آزمون قرار دارند.

به گزارش وال استریت ژورنال، شرکت های اروپایی از آسیب دیدن روابط شان با آمریکا نگران هستند، هرچند که نشانه هایی دال بر تمایل به تقویت روابط تجاری با ایران ارسال کرده اند. در همین حال، روابط سیاسی نیز به سرنوشت مذاکرات هسته ای بستگی دارد. علاوه بر این موضوعاتی نظیر بحران سوریه، حقوق بشر و روند صلح خاورمیانه نیز می تواند آینده روابط ایران و اتحادیه اروپا را پیچیده تر کند.

در ماه نوامبر، ایران و گروه 1+5 توافق هسته ای مقدماتی را امضاء کردند که به موجب آن در بازه زمانی شش ماهه در مقابل محدودیت برنامه های هسته ای ایران، برخی تحریم ها لغو می شوند. مذاکرات به منظور دستیابی به توافق نهایی از روز سه شنبه در وین از سرگرفته می شود و دو طرف تا ماه جولای فرصت دارند تا به توافق جامع برسند. البته توافق نهایی یک چالش جدی به شمار می رود و باید دید که آیا ایران با محدودیت های جدی تر در برنامه های هسته ای اش در مقابل لغو بخش گسترده تری از تحریم ها موافقت می کند یا خیر. در صورتی که مذاکرات به شکست بیانجامد، تحریم ها نیز به جای اول خود باز می گردند و تشدید خواهند شد.

هرچند در ماه های اخیر هیاتی متشکل از 120 شرکت فرانسوی به رغم هشدارهای آمریکا به ایران سفر کرده اند و هیات های کوچکتری نیز از اتریش و آلمان راهی ایران شده اند اما نشانه های اندکی دال بر عقد قراردادهای تجاری جدید بین ایران و اروپا مشاهده می شود. حتی در بخش خودروسازی که شرکت های فرانسوی سردمدار سرمایه گذاری در ایران بودند نیز هنوز قرارداد جدیدی منعقد نشده است.

به گزارش این روزنامه آمریکایی، بازرگانان اروپایی در مورد رویکرد ایران نگران هستند. برخی شرکت ها از ثبت کارتهای تجاری و ارایه آن خودداری می کنند زیرا در این صورت ثابت می شود که آنها در ایران حضور دارند. یک دیپلمات در این زمینه اظهار داشت: سه چهارم شرکت هایی که از جشن روز ملی در تهران حمایت مالی می کردند ترجیح دادند حمایت مالی آنها ناشناس باقی بماند.

غول های انرژی مانند انی ایتالیا که پیش از ملحق شدن اروپا به تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران حضور گسترده ای در ایران داشتند، اکنون به طور نسبی به ایران بازگشته اند. این شرکت تنها یکی از ده ها شرکت غربی است که در اوایل سال 2000 در بازار ایران سرمایه گذاری کردند.

محدودیت های مالی جدی علیه ایران همچنان برقرار است و این برای شرکت های کوچک اروپایی علاقمند به حضور در بازار ایران دردسرساز است. لوسیا سنتوس، مدیر امور بین الملل تجارت اروپا که یک گروه لابی گری بزرگ در اروپا به شمار می رود بر این باور است که باوجود فضای مثبت تر در ایران، تصمیم برای حضور در این بازار همچنان پرخطر است. 

از سوی دیگر باوجود اینکه روابط سیاسی نیز شاهد نقطه عطفی بوده است، اما این روابط همچنان با محدودیت هایی مواجه است. در هشتم مارس، همزمان با روز جهانی زن، کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران سفر کرد. بارونس اشتون گفت  که نمایندگی شش کشور در مذاکرات هسته با ایران را بر عهده دارد گفت که این سفر می تواند به ایجاد فرصت های همکاری در آینده کمک کند. اما از دید ایران، این سفر نشانه دیگری بود مبنی بر اینکه دشمنان و دوستان باید دریابند که ایران از ایزوله بین المللی خارچ شده است.

 برخی نیز بر این باورند که اتحادیه اروپا باید به سرعت در جهت تعامل عمیق با ایران گام بردارد. یک حقوقدان اروپایی  از حزب راست میانه بر این باور است که توسعه روابط اروپا با ایران موجب می شود که اتحادیه اروپا اطمینان حاصل کند موضوعاتی مانند حقوق بشر و بحران سوریه در دستور کار قرار دارد. او می گوید بروکسل باید یک دفتر دایم برای اتحادیه اروپا در تهران ایجاد کند.

برخی دیگر از کارشناسان نیز می گویند از آنجایی که آمریکا به دنبال خروج از خاورمیانه است، اتحادیه اروپا باید در میان مدت راهی برای همکاری با ایران در زمینه موضوعاتی مانند انرژی و امنیت منطقه ای بیابد.

با این حال از هم اکنون دشواری های این راه نمایان است.  اشتون می گوید در سفر به ایران بحثی از گشایش دفتر اتحادیه اروپا در تهران به میان نیامده و دو طرف به دنبال یافتن مکانیسمی برای برقراری دیالوگ در آینده بوده اند.

اما محافظه کاران در ایران از سفر اشتون و دیدارهای حاشیه ای او راضی نیستند و او را مورد انتقاد قرار داده اند. از سوی دیگر انگلیس نیز همچنان روابط خود را با ایران در سطح کاردار غیر مقیم دنبال می کند و دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس نیز در سفر به اسرائیل مدعی شد با نگرانی های تل آویو در مورد ایران شریک است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه : شنبه 24 اسفند 1392 / باز انتشار :جمعه 1 فروردین 1393