کاترین اشتون کیست؟

دیپلماسی ایرانی: بنا بر اعلام وزارت خارجه ایران، کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا فردا(شنبه) در سفری دو روزه وارد تهران می شود تا با مقامات جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت و گو کند. البته از آنجایی که بحران اوکراین بر تمامی موضوعات منطقه ای و بین المللی سایه افکنده، برخی منابع خبری در اتحادیه اروپا انجام این سفر را منوط به اورژانسی نشدن شرایط اوکراین توصیف کرده اند.

 اشتون پس از خاوریرسولانا-همتای سابق اش- دومین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاست که در شش سال اخیر به تهران می آید. او در حالی این سفر را انجام می دهد که گروه های کارشناسی ایران و 1+5 در وین در حال مذاکره هستند، نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در همین شهر ادامه دارد و وزیر خارجه ایران نیز به تازگی در سفر به ژاپن و اندونزی بر حقوق هسته ای ایران تاکید کرده است.

این در حالی است که پیش از اشتون نیز مقاماتی عالی ایتالیا، سوئد، بلژیک و اسپانیا به ایران سفر کرده بودند.سفر اشتون به تهران از آن جهت حائز اهمیت زیادی است که او هم به نمایندگی از طرف 28 کشور عضو اتحادیه اروپا و هم به عنوان هماهنگ کننده مذاکرات هسته ای به ایران می آید. هرچند دستور کار اشتون موضوعات منطقه ای و بین المللی مورد دغدغه طرفین اعلام شده، اما تاثیر این سفر بر دور بعدی مذاکرات هسته ای که قرار است چهار روز قبل از پایان سال برگزار شود، غیر قابل انکار است. همچنین برخی منابع خبری در گفت و گو با خبرگزاری فرانسه مدعی شده اند که احیای دیالوگ با ایران از جمله در زمینه حقوق بشر، در دستور کار اشتون قرار دارد. یک دیپلمات غربی دیگر نیز با اشاره به اینکه موفقیت دیپلماتیک در مذاکرات هسته ای با ایران یک پیروزی برای اشتون محسوب می شود این نکته را خاطر نشان می کند، از آنجایی که ایران متحد استراتژیک روسیه است، اشتون در سفر به تهران موضوع اوکراین را نیز مطرح خواهد کرد.

اشتون که برای نخستین بار در بهمن ماه 89، با تیم مذاکره کننده هسته ای سابق ایران ملاقات کرد، نقش موثری در رقم زدن توافق هسته ای مقدماتی گروه 1+5 و ایران داشت که سوم آذرماه در ژنو امضاء شد. نخستین ملاقات اشتون و سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد سابق ایران به گونه ای بود که تا 15 ماه بعد هیچ نشستی برگزار نشد. در آن زمان نوع پوشش اشتون در مذاکرات بیش از هر موضوع دیگری مورد توجه برخی رسانه ها قرار داشت. هرچند مذاکرات پس از وقفه ای طولانی در فروردین ماه 90 از سرگرفته شد اما عملا راه به جایی نبرد.

اما با روی کار آمدن دولت حسن روحانی و احیای مذاکرات هسته ای، اشتون نخستین ملاقات خود با مقامات ایران را در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام داد و از آن پس چند مکالمه تلفنی و ملاقات کافی بود تا برنامه اقدام مشترک ژنو به امضاء برسد. اشتون  که پس از نخستین ملاقات خود با تیم مذاکره کننده هسته ای در دوره احمدی نژاد، به صراحت از پیشرفت مذاکرات ابراز دلسردی کرده بود، پس از نخستین ملاقات با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران تاکید کرد که از انرژی مثبت او به وجد آمده است و بر خلاف دور قبلی مذاکرات دیگر پوشش اشتون به حاشیه مهم تر از متن تبدیل نشد. چرا که محتوای این مذاکرات و سطح برخورد ها به مراتب مهم تر از دیگر مسائل حاشیه ای بود.

اشتون که تا دو هفته دیگر 58 ساله می شود، انگلیسی تبار است و از یک خانواده کارگری می آید که بیشتر در کارهای استخراج معدن فعال بوده اند. او نخستین عضو از خانواده اش بود که به دانشگاه رفت و در زمینه جامعه شناسی مدرک کارشناسی گرفت. اشتون به همراه همسر اش که رئیس یک سازمان نظرسنجی آن لاین است و دو فرزند و سه فرزند خوانده اش در لندن زندگی می کند. هرچند که بیشتر روزهای سال او در سفر است. گرایش سیاسی  اشتون حزب کارگر بریتانیاست و پیش از اینکه در سال 2009 ، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شود، انتقادهای زیادی متوجه حضور او در این سمت بود. اما نحوه عملکرد اشتون در 4 سال گذشته به گونه ای بوده که او به چهره ای موثر در مذاکرات سخت مشهور شده است. او در سال 2013 توانست صربستان و کوزوو را به سوی عادی سازی روابط پیش ببرد و به همین دلیل نامزد دریافت جایزه صلح نوبل است. از سوی دیگر نقش آفرینی او در مذاکرات هسته ای با ایران، به توافق هسته ای مقدماتی ژنو منجر شد.

دیوید بلر در مقاله ای تحت عنوان«از صفر تا افتخار» در دیلی تلگراف نوشت: اشتون توانست تبعیض جنسی در دیپلمات هایی که از بروکسل می آیند را دگرگون کند و به چهره سرشناسی تبدیل شود که قرار است بین آمریکا و ایران صلح برقرار کند. ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیسی نیز بر این باور است که اشتون کار خود را بسیار خوب انجام می دهد، به ویژه در برقراری اعتماد بین ایران و گروه 1+5.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 10