دیپلماسی دولت، صهیونیست ها را خلع سلاح کرد

دیپلماسی ایرانی: باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در دیدار با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی مدعی شد واشنگتن همچنان به جلوگیری ورود ایران به باشگاه هسته ای متعهد است. در حالی که کنفرانس سیاستگذاری آیپک همچنان در واشنگتن در جریان است، اوباما و نتانیاهو در کاخ سفید با یکدیگر ملاقات کردند و همان گونه که انتظار می رفت موضوعاتی مانند روند صلح خاورمیانه و مساله هسته ای ایران مطرح شد. رویترز گزارش داد، اوباما بیشتر بر موضوع صلح خاورمیانه متمرکز بود اما نتانیاهو تلاش می کرد بیشتر موضوع ایران را مطرح کند.نتانیاهو در این دیدار مدعی شد از میان این چالش ها، بزرگ ترین آنها، بدون شک جلوگیری از دستیابی ایران به ظرفیت ساخت سلاح هسته ای است. وی ادعا کرد به نظر من این هدف در صورتی قابل دسترسی است که مانع غنی سازی اورانیوم در ایران شویم و تاسیسات اتمی نظامی این کشور به طور کامل برچیده شود. این در حالی است که ایران همواره بر صلح آمیز بودن اهداف هسته ای خود تاکید دارد و ادعاهای غرب در مورد احتمال نظامی بودن این فعالیت ها را تکذیب می کند. از سوی دیگر در حالی که مقامات تندروی تل آویو همچنان از برچیده شدن فعالیت های غنی سازی در ایران سخن می گویند، هم تهران بر ادامه این فعالیت ها تاکید دارد و هم وندی شرمن، مذاکره کننده ارشد هسته ای آمریکا تصریح کرده غنی سازی بخشی از توافق نهایی با ایران است. اوباما و نتانیاهو در حالی با یکدیگر ملاقات کردند که روابط دو طرف تحت تاثیر تحولات منطقه ای و توافق هسته ای ایران رو به سردی گراییده است.بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که آیپک که بزرگ ترین لابی صهیونیستی در آمریکا به شمار می رود قدرت نفوذ گذشته خود را ندارد. پیش از این نشست های آیپک سر و صدای زیادی در آمریکا به راه می انداخت و در سال های اخیر این نشست با نطق های آتشینی علیه ایران همراه بود. اما امسال لابی صهیونیستی آشکارا در موضع پایین قرار دارد و تنها توانست شش سناتور آمریکایی را متقاعد کند در آستانه برگزاری کنفرانس سیاستگذاری نامه ای را همسو با سیاست های رژیم صهیونیستی علیه ایران منتشر کنند. حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین المللی در گفتگو با دیپلماسی ایرانی تاکید می کند که دیپلماسی هوشمندانه دولت یازدهم منجر به ایجاد شکاف میان امریکایی ها و اسرائیل شده است اما نمی توان این شکاف را به کاهش تاثیر لابی صهیونیست بر سیاست خارجی امریکا تعبیر کرد. متن گفتگو با وی به شرح زیر است :

در آستانه گردهمایی سالانه آیپک اختلاف میان آمریکا و اسراییل درباره  برنامه هسته ای ایران بالا گرفته است. در همین حال اوباما به صراحت از اسرائیل خواسته ترور دانشمندان هسته ای ایران  را متوقف کند. در همین حال آیپک در نامه ای به رییس جمهور آمریکا خواهان این است که آمریکا در توافق هسته ای نهایی اش با ایران استانداردهای سخت تری را در نظر بگیرد. چالش میان دولت اوباما و آیپک از کجا نشات می گیرد؟ آیا توافق هسته ای با ایران موجب بروز چنین مساله ای شده، یا سیاست های شخص اوباما در حوزه سیاست خارجی؟

اختلاف اسرائیل و آمریکا در زمینه پرونده هسته ای ایران واقعی است. زیرا در داخل کشور برخی اصرار دارند که این مساله را مصنوعی جلوه داده و بگویند جنگ زرگری بوده برای اینکه قدرت چانه زنی ایالات متحده آمریکا در برابر ایران را افزایش دهد. البته شواهد نشان می دهد این اختلاف حتی پیش از توافقنامه ژنو بوده یعنی در موضوعاتی مانند مساله شهرکسازی صهیونیست ها، مذاکرات صلح که آمریکا خواهان ادامه آن است ولی اسرائیلی ها مخالف هستند و همچنین آینده خاورمیانه و برخورد با مساله بیداری اسلامی یا بهار عربی. اختلاف آمریکا و اسرائیل بر سر پرونده ای هسته ای ایران نیز به دلیل عدم منطبق بودن دیدگاه های آنهاست. اسرائیل به دنبال برچیده شدن کامل برنامه هسته ای ایران است در حالی که آمریکا اعلام کرده فعالیت هسته ای خوب است و درثانی ما توان و امکان پایان دادن به تمام فعالیت های هسته ای ایران را نداریم و به همین دلیل به دنبال مهار برنامه هسته ای ایران هستیم. استراتژی امریکایی ها  کنترل و نظارت بیشتر است که همین مساله صدای انتقاد اسرائیل را بلند کرده است . اسرائیل از تمام امکانات رسانه ای و دیپلماسی خود برای به نتیجه نرسیدن توافقنامه ژنو بهره برد اما به نتیجه ای نرسید. پس از آن نیز تمام امکانات خود را برای اجرایی نشدن آن بسیج کرد که باز هم به نتیجه نرسید . به نظرم موضوعاتی که خانم وندی شرمن، جان کری یا خود اوباما مطرح می کنند واقعی است نه تاکتیکی. آمریکایی ها توافق ژنو را برای خود پیروزی می دانند و در کشورشان اعلام کرده اند توانسته اند بحران را از طریق دیپلماسی حل کنند. در حالی که بوش مساله عراق و افغانستان را با لشگر کشی و تحمیل میلیاردها دلار بر مالیات دهنده ها و به آتش کشیدن منطقه  به ضم خود حل و فصل کرد. سیاست آمریکا نه تنها پیشرفت نکرد بلکه ضربه جدی هم به افکار عمومی مردم منطقه وارد کرد. اسرائیل این ملاحظات را نداشته و به دنبال ترویج و تبلیغ ایران هراسی در کشورهاست که البته بعید است به نتیجه ای برسد. ایران هم توافقنامه ژنو را پیروزی برای خود می داند. زیرا بدون اینکه تحریم ها تشدید شود غنی سازی ادامه دارد. حتی قرار است در آینده کل تحریم ها لغو و غنی سازی در ایران به صورت محدود ادامه داشته باشد. به نظرم هر دو طرف احساس برد می کنند و تلاششان نیز بر این است که به نتیجه برسند.

در این میان برخی کارشناسان بر این عقیده اند دولت اوباما قصد دارد با تاکید بر  تقابلش با اسراییل درباره برنامه هسته ای ایران و سیاست هایش در منطقه مسیر دیپلماسی و مذاکره را باز نگه دارد. درواقع آنها از واژه تقابل استفاده می کنند. آیا این تقابل تاثیرگذار بر آینده روابط دولت آمریکا با آیپک نخواهد بود؟

فاکتور اولی که باید در نظر گرفت این است که  روابط بین صهیونیست های آمریکا و دموکرات ها بسیار نزدیک تر از صهیونیست های آمریکا با جمهوری خواهان است. به طور سنتی صهیونیست های آمریکا از حزب دموکرات همیشه حمایت می کردند. البته نمی توان از مطلق بودن این موضوع هم صحبت کرد. صهیونیست هایی هم داریم که از جمهوری خواهان حمایت کرده اند.

 فاکتور دوم رقابت های انتخاباتی در آمریکاست که لابی صهیونیست به طور علنی و شفاف حمایت های خود از یک نامزد را در این رقابت ها اعلام می کند. مثلا فلان شرکت اعلام می کند که از کدام نامزد حمایت کرده و برای پیروزی وی هزینه هم می کند.  

مساله سومی که باید در نظر گرفت این است که همواره صهیونیست های داخل آمریکا مانند اسرائیلی ها فکر نمی کنند.  نعل به نعل نیست. یعنی آنگونه که آیپک فکر می کند همانی است که اسرائیلی های تلاویو فکر می کند. در درون خود تلاویو هم اختلاف نظر وجود دارد، چه رسد به صهیونیست های آمریکا و اسرائیلی.  آبان ماه آینده انتخابات مجلس نمایندگان و یک سوم مجلس سنا است اینکه چه تعداد از صهیونیست های آمریکا که سیاست هایشان با تلاویو هماهنگ است ا زجمهوری خواهان و چه چه تعداد از دموکرات ها حمایت می کنند، پرسشی است که پاسخ آن برایم دشوار است. اما فکر می کنم چون دموکرات ها توانسته اند مردم آمریکا را قانع کنند که به جای درگیری نظامی، از نظر دیپلماسی مسایل را حل و فصل و هزینه نظامی نیز نپرداخت نمی کنند، و همچنین برنامه هسته ای ایران نیز کنترل می شود، بهتر نتیجه بگیرند. زیرا این مساله در افکار عمومی و حتی صهیونیست های آمریکا بیشتر خریدار دارد. با این حال فکر نمی کنم تنش به وجود آمده بر انتخابات اثرگذار باشد مگر اینکه اطلاعات بنده درست نباشد یا اینکه آنها بتوانند در این مدت تبلیغات وسعیتری علیه ایران داشته باشند یا ایران سوژه ای به دست آنها بدهد. ایران هوشمندانه آنها را خلع سلاح تبلیغاتی کرده است. لابی های صهیونیستی مانند سابق نمی توانند مانور دهند.

شاهدیم که طی مدتی به خصوص درباره پرونده هسته ای ایران شکافی در درون آیپک به وجود آمد. عده ای خواهان اعمال تحریم های بیشتر و عده ای خواهان توقف طرح های تحریمی علیه ایران بودند. شکاف درونی آیپک متاثر از سیاست های حوزه خارجی دولت اوباما است یا رفتارهای سیاسی ایران پس از روی کار آمدن دولت یازدهم؟

نکته ای که شما گفتید بیانگر این است که تحلیل های سنتی رد شد. همیشه فکر می کردیم آیپک یک نهاد یک دست و متحد است، اما در عمل ثابت شد که خود آنها با هم اختلاف دارند. دوم سیاست هوشمندانه دولت کنونی بود که میان دشمنان ایران اختلاف ایجاد کرد. یعنی میان آمریکا و اروپا، میان صهیونیست ها مقیم تلاویو و صهیونیست های امریکا و حتی در میان نماینده های کنگره نیز اختلاف ایجاد شد و این اختلاف واقعی است.زیرا عده ای از آنها متقاعد شدند که می توان از راه دیپلماسی با ایران کنار بیایند و منافعشان اقتضا می کند که با ایران کنار بیایند . البته برخی همچنان مصر هستند که به ایران نمی توان اعتماد کرد و باید محکم با این کشور برخورد کرد. ضمن اینکه آقای اوباما با مدیریت بحران ، هشدار داد که با وتو کردن جلوی این مسیر را می گیرد. حتی آقای بایدن معاون اوبامان نیز سخنرانی کرد و گفت اگر این مسیر را ادامه دهید میان ما و اروپا اختلاف به وجود می آید. زیرا اروپایی ها تضمین ندادند که تا آخر همراه ما باشند. امیدوارم ایران هوشمندانه  در مسیری که آغاز کرده ادامه حرکت داده تا به تشدید اختلاف ها میان انها منتهی شود.

آیا تقابل پیش آمده میان دولت اوباما و آیپک مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح خاورمیانه میان فلسطین و اسرائیل نمی شود؟ این در حالی است که اوباما تمام تلاش خود را برای به سرانجام رسیدن، انجام می دهد تا برگه مثبی در پرونده سیاست خارجی اش تلقی شود.

اگر کسی پرونده 60 ساله اختلافات بین صهیونیست ها و فلسطینی ها را بررسی کرده باشد می داند که آنقدر اختلافات مبنایی است که تحت تاثیر سیاست های امریکا در قبال ایران قرار نمی گیرد، آن هم در مورد مساله هسته ای.  البته  ممکن است تاثیراتی  بگذارد، زیرا سیاست بر همه چیز تاثیر می گذارد اما این تاثیر عمیق و تعیین کننده نیست. نتانیاهو حاضر نیست به هیچ وجه کوتاه بیاید. وی  سیاست توسعه طلبانه ای در را پیش گرفته است. بنابراین اختلافات ممکن است عامل تشدید کننده به صورت خیلی کم باشد ولی تاثیر عمیق و تعیین کننده ندارد. زیرا موضوع و مبانی اش به 60 سال توسعه طلبی و تجاوزگری صهیونیست مربوط می شود.

 عده ای بر این باورند که پایه های نهاد آیپک با توجه به سیاست هایی که آمریکا در منطقه در نظر گرفته، تقابل پیش آمده با دولت ،بی نتیجه ماندن سیاست های اسرائیل در پیاده سازی طرح هایش در منطقه و درنهایت امضای توافقنامه ژنو ایران با 6 قدرت جهانی، ضعیف شده است. آیا به واقع پایه های این نهاد تضعیف شده است؟

باید ثابت شود که چنین چیزی وجود دارد. به شدت نسبت به تضعیف شدن پایه های این نهاد تردید دارم. کدام نظرسنجی یا کدام فکت تعریف شده که تاثیرگذاری سیاست های آیپک بر دولت آمریکا کاهش پیدا کرده است؟ دلیلی وجود ندارد که تضعیف شده باشد. این لابی همچنان نقش تعیین کننده ای را بازی می کند.  این تلقی در ما وجود دارد که تلاویو واشنگتن را اداره می کند و همه چیز در آمریکا به وسیله اسرائیلی ها تعیین می شود. آنها همان میزان اثرگذاری را دارند که 5  سال گذشته داشتند. متنها گاهی کمتر و گاهی بیشتر می شود. ما مصداق های بیرونی را در جریان اختلاف می بینیم. رابطه آنها بر اساس رابطه متحد استراتژیک است. اما اختلاف نظر هم دارند و شکی در این نیست. 

انتشار اولیه: چهارشنبه 14 اسفند 1392/ انتشار مجدد: سه شنبه 20 اسفند 1392