عایدی واقعی ایران از کاهش تحریم‌های غرب چقدر است؟
یکی از موارد بحث برانگیز از زمان امضای توافق نامه مقدماتی هسته ای ژنو میان ایران و ۱+۵، میزان کاهش تحریم های موجود علیه ایران و منافعی است که این امر عاید ایران می کند. در حالی که مقامات آمریکایی مدعی هستند کاهش تحریم ها ناچیز بوده و هیچ تأثیر خاصی بر ایران ندارد، آمار و ارقام های به دست آمده از منابع غربی، بیانگر روند دیگری است.
به گزارش «تابناک»، در شرایطی که دور جدید مذاکرات هسته ای ایران به منظور دستیابی به توافق جامع به تازگی آغاز شده، برخی گمانه زنی ها درباره آثار و نتایج اجرای توافقات دور پیش جریان یافته است.
در این چهارچوب، هرچند مقامات آمریکایی مدعی اند، نتیجه نهایی کاهش تحریم ها برای ایران امر چشمگیری نیست، منابع بی طرف غربی اذعان می کنند که ساختار تحریم های ایران عملاً در حال فروپاشی است.
در این زمینه، باید پیش از هر چیز به ادعاهای رئیس جمهور آمریکا اشاره کرد. در ۲۴ نوامبر، ایران و گروه ۱ +۵ توافق نامه شش ماهه ای را در موضوع هسته ای در شهر ژنو به امضا رساندند که پس از آن، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در سخنانی گفت:
«ما و متحدانمان توافق کره ایم که تحریم های ایران را اندکی کاهش داده و در عین حال، به اعمال شدید ترین تحریم هایمان ادامه بدهیم. ما از وضع تحریم های جدید خودداری خواهیم کرد و به دولت ایران اجازه خواهیم داد، به بخشی از درآمدی که به دلیل تحریم ها از آن محروم بوده، دسترسی پیدا کند؛ اما ساختار گسترده تر تحریم ها پابرجا خواهد بود و ما به اعمال شدید آن ها ادامه خواهیم داد».
پس از اوباما، دیوید کوهن، معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی در مقاله ای در روزنامه «وال استریت ژورنال» نوشت:
«به عنوان مقام مسئول در دولت آمریکا در زمینه تدوین و اعمال برنامه تحریم ها، من اطمینان دارم که فشار تحریم ها بر ایران همچنان افزایش خواهد یافت. شش ماه بعد و زمانی که مدت توافق نامه به پایان برسد، ایران نسبت به امروز با مشکلات بیشتری درگیر خواهد بود».
یک مقام کاخ سفید نیز در همین زمینه به اظهارنظر پرداخت و مدعی شد، عایدی ایران از کاهش تحریم ها، از نظر اقتصادی ناچیز است. بیشترین ارزش این توافق در نهایت حدود ۶ میلیارد تا ۷ میلیارد دلار است».
وی همچنین تأکید کرد، میزان صادارت نفت ایران نیز در همان میزان موجود، یعنی حدود یک میلیون بشکه در روز خواهد ماند.
اما در روزهای اخیر، شمار رو به افزایشی از مطبوعات غربی به بررسی این موضوع پرداخته اند که عایدی واقعی ایران از توافق نامه مقدماتی هسته ای به چه میزان خواهد بود و آیا رقم واقعی با ادعاهای مقامات آمریکایی منطبق است یا خیر؟!
این بررسی ها را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
یکی از مسائل مهم، تغییر در میزان صادرات نفت ایران از زمان امضای توافق نامه تاکنون است. میزان صادرات نفت خام ایران، از ۱. ۰۶ میلیون بشکه در روز در ماه دسامبر به ۱. ۳۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. از ماه اکتبر تا ژانویه، صادرات نفت ایران ۶۰ درصد رشد داشته است. دولت اوباما مطمئن بود که صادرات نفت ایران از یک میلیون بشکه در روز بیشتر نخواهد شد؛ اما در عمل، این رقم روزانه در حال افزایش است.
مارک والاس، نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل که اکنون ریاست انجمن «اتحاد علیه ایران هسته ای» را بر عهده دارد در سخنانی درباره نحوه اجرای توافق نامه ژنو، این توافق نامه را یکجانبه و به نفع ایران دانسته است.
وی اظهار داشت: «ایران ساختار هسته ای خود را به عقب برنگردانده... در عین حال، ساختار به دقت تدوین شده تحریم ها که در چندین دهه توسعه یافته بود، به شکل چشمگیری دچار عقبگرد شده است».
وی تأکید کرد، از زمان اجرای توافق نامه، نشانه های احیا در اقتصاد ایران آشکار شده است.
مطبوعات غربی درباره نفت، اشاره می کنند که با برداشته شدن تحریم ها، سد موجود مقابل ایران برداشته شده و رودخانه نفت ایران به سمت شرق جریان یافته است. کشورهای آسیایی تشنه نفت، همچون چین، هند و ژاپن، به این روند توجه نشان داده اند؛ بنابراین، هرچند مقامات آمریکایی مدعی بودند، مجموع عایدی ایران از صادرات نفت بیش از ۷ میلیارد دلار نیست، این رقم اکنون چیزی بیش از ۲۰ میلیارد دلار برآورد می شود.
بر پایه تحلیل های بین المللی، انتظار می رود تولید نفت ایران از سال ۲۰۱۴ به بعد افزایش پیدا کند. دولت هند اعلام کرده در سال ۲۰۱۵ منحصراً از ایران نفت خریداری خواهد کرد. حتی در صورتی که اتحادیه اروپا و آمریکا هرگز تحریم نفت ایران را از میان برندارند، ایران خریداران نفت متعددی در شرق خواهد داشت.
به این ترتیب، آن گونه که مشخص است، بر خلاف گفته های مقامات دولت اوباما، کاهش تحریم های ایران در حد اندک نبوده و اثر مهم و مشخصی بر اقتصاد ایران بر جای خواهد گذاشت. بر همین اساس و باز هم بر خلاف گفته های آمریکایی ها، در پایان دوره شش ماهه توافق مقدماتی، فشار کمتری در روند مذاکرات روی ایران خواهد بود.
نظر شما :