پاسخ شرمن به سوالی درباره سفر به ایران

وندی شرمن، معاون وزیر خارجه امریکا و رئیس تیم مذاکره کننده امریکا در گروه 1+5 در نشستی توجیهی با خبرنگاران در وین که روز دوشنبه 28 بهمن 1392 (17 فوریه 2014) برگزار شده، به سوال های آنها درباره چگونگی پیشرفت مذاکرات با ایران پاسخ داده است.

سایت وزارت خارجه امریکا مشروح این پرسش و پاسخ را به زبان فارسی منتشر کرده که در ادامه می خوانید:

مجری جلسه: صبح به خیر. ... [مسئول ارشد دولت] در آغاز جلسه مختصری خواهند گفت تا بعد به سؤال های شما برسیم. و با ذکر این، تریبون را در اختیار مسئول ارشد دولت می گذارم.

مقام بلندپایه دولتی: صبح همگی به خیر. سخنان خانم اشتون و آقای ظریف را شنیدید که در پایان این دور اول مذاکرات جامع با این هدف انجام می شوند که ایران به سلاح هسته ای دستیابی پیدا نکند و جامعه بین المللی اطمینان یابد که برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است.

ما در چند روز گذشته، به عقیده من، گفتگوهای سازنده و مفیدی داشته ایم، و همه ما احساس می کنیم که در امور مقداری پیشرفت کرده ایم. اگرچه قادر نیستیم هرچه در پیش رو است را پیش بینی کنیم و همه می دانیم که پیچ و خم هایی در راه خواهد بود، برای چگونگی انجام شدن این مذاکرات راه تعیین کرده ایم.

ما در جلساتی که اینجا در وین داشته ایم هم درباره فرایند و هم درباره محتوا صحبت کردیم. همانطور که خانم اشتون و آقای ظریف گفته اند، از 17 مارس مجدداً در وین تشکیل جلسه خواهیم داد تا این گفتگوها را در سطح مدیران کل سیاسی دنبال کنیم. از حالا تا آن زمان، کارشناسانی از ایالات متحده، اتحادیه اروپا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و بریتانیا، و ایران برای پیشرفت در مسائل ماهوی اصلی همکاری خواهند کرد.

در مورد تمامی مسائلی که باید در قالب توافق جامع مورد رسیدگی قرار گیرند، گفتگوهای سازنده ای داشتیم. در این گفتگوها چهارچوب و دستور کار مذاکرات ایجاد شد. ما سعی داریم این کار را به گونه ای انجام دهیم که تا حد امکان باز و شفاف است، اما موفقیت هر مذاکراتی منوط به این است که فضای کافی داده شود تا نقطه نظرات همه طرف ها آنطور که باید شنیده شود و مورد ملاحظه قرار گیرد. بنابراین، چهارچوب یا دستور کار رسمی مدونی نخواهید دید اما همه ما از چیستی آن اطلاع داریم و همه چیز به نحوی در برنامه اقدام مشترک مورد اشاره قرار گرفته است.

همانطور که همواره گفته ایم، تمامی مسائلی که جامعه بین الملل در ارتباط با برنامه هسته ای ایران دارد مطرح هستند، و تمامی نگرانی ها باید رفع شوند تا به یک توافق جامع برسیم. همانطور که در برنامه اقدام مشترک آمده، هیچ چیز مورد توافق نیست تا همه چیز مورد توافق قرار گیرد.

در این گفتگوها همچنین از دیدگاه های ایران آگاهی بیشتری پیدا کردیم، و آنها هم البته دیدگاه های ما را شنیدند. برخی زمینه های توافق پدیدار شده اند که باید در آنها مسائل بسیار مشکلی را حل کنیم. برای هیچ کدام از شما باعث تعجب نخواهد بود که من آن زمینه های مشخص را ذکر نخواهم کرد چون این مذاکرات را در ملاء عام انجام نخواهیم داد. اما به همین اکتفا شود که از کاری که در پیش رو است اطلاع داریم و آماده انجام آن هستیم.

همانطور که قبلاً گفتم، این فرایندی پیچیده، مشکل و طولانی خواهد بود. وقتی که برای انجام صحیح این کار لازم است را صرف خواهیم کرد، اما هدف ما این است که کار را در این دوره شش ماهه به انجام برسانیم. و همچنان به گونه ای حساب شده و متمرکز کار خواهیم کرد تا ببینیم که آیا می توانیم کار را انجام دهیم، چون می خواهیم به گونه ای عمل کنیم که گام نخست تنها گام و آخرین گام نباشد.

می دانید که وقتی برای اولین بار در اواسط ماه اکتبر و قبل از مذاکرات گروه 1+5 با اتحادیه اروپا و گروه جدید مذاکره کننده ایران در ژنو تشکیل جلسه دادیم، گفتم که امیدوارم بتوانیم لحن مثبتی که در جلسات مان در مجمع عمومی سازمان ملل داشتیم، آنچه واقعاً یک گشایش تازه دیپلماتیک بود را به ایده های مشخص و ملموسی درباره چگونگی به پیش بردن این فرایند تبدیل کنیم. در آن زمان فقط حرف زده شده بود، که امیدوار کننده بود اما کافی نبود. حالا عمل هم داشته ایم. بنابراین، اگرچه کار زیادی در پیش داریم، ارزشش را دارد که به خاطر داشته باشیم که در مدت زمان نسبتاً کوتاهی مقداری از راه را پیموده ایم و باید این تفکر پیشرفت را در حالی که این کار بعدی به مراتب مشکل تر را آغاز می کنیم با خود داشته باشیم.

بنابراین، وقت آن است که همه ما دست به کار شویم. با ذکر این مختصر، با کمال میل به پرسش های شما پاسخ خواهم داد.

 با توجه به آنچه در مورد موارد مشخص گفتید، آیا ممکن است قدری در مورد لحن و حال و هوای مذاکرات توضیح دهید، به ویژه در حالی که از سطح ظریف و اشتون به سطح هلگا اشمیت و عراقچی حرکت کردند؟ آیا داد سخن داده شد؟ صحبتی درباره ایدئولوژی خاصی مطرح شد؟ آیا واقعاً حرفه ای و مؤدبانه بود؟ اگر ممکن است قدری درباره –

بسیار حرفه ای بود. دیگر از سخنرانی های ایدئولوژیک گذشته ایم. از آن سخنرانی ها نداریم. در جلسه گفتگو برقرار بود و طرف ها صحبت می کردند. اینطور نبود که یکی صحبت طولانی داشته باشد و بعدی هم صحبت طولانی داشته باشد. تعامل وجود داشت و گفتگو بود. بامحتوا بود. تمام مسائلی که باید برای تعیین راهی به پیش در یک توافق جامع مطرح شوند پوشش داده شد. و آنچه گفتم در مورد همه طرف های حاضر صدق می کند.

چه اتفاقی پای میز افتاد که بیش از همه شما را غافلگیر کرد یا کمتر از همه انتظار آن را داشتید، چه در ارتباط با واکنش ها یا خواسته های ایران، و چه در ارتباط با خود شما – منظور این که روابط چطور بود؟ در دو روز اخیر چه چیزی بیش از همه شما را غافلگیر کرد؟

من سعی می کنم و تیم ما سعی می کند که به گونه ای بسیار متمرکز و با ذهن روشن – حرفه ای واژه خوبی است – به گونه ای حرفه ای وارد این مذاکرات شود، و آماده باشد و کارهایمان را از قبل کرده باشیم. این در مورد همه اعضای گروه 1+5 و همچنین اتحادیه اروپا صادق است که ما مقدار عظیمی کار برای آمادگی انجام می دهیم. ما سعی می کنیم تنها انتظار مشخصی که داشته باشیم این باشد که در رسیدن به هدف مان یعنی کاری کنیم که اطمینان جامعه بین الملل به اینکه ایران در برنامه خود ابعاد نظامی ندارد و در پی سلاح هسته ای نیست و سلاح هسته ای به دست نخواهد آورد افزایش یابد، یک گام دیگر به پیش برداریم.

بنابراین، فکر نمی کنم غافلگیر شدن یا نشدن اصلاً در اینجا مطرح باشد. آنچه خواهم گفت این است که همه ما خوشحال بودیم که فضا حرفه ای بود، که جر و بحث وجود نداشت، که همه طرف های پای میز در قصد خود جدیت داشتند، و این که در مسائل بسیار مشکل وارد گفتگوهای بسیار پرجزئیات و بامحتوا شدیم. بنابراین، فکر نمی کنم غافلگیری در اینجا واژه صحیحی باشد؛ اما زمینه ای که دست کم در آن راضی، و حتی بیشتر از راضی بودیم، جدیت بود، برخورد حرفه ای بود، عمیق و پرجزئیات بودن صحبت ها بود.

ایرانی ها در برخی از اظهارات عمومی خود گفته اند که فناوری موشک های بالستیک مسئله ای است که تصریح کرده اند قابل بحث نیست، و به طور ضمنی می خواهند بگویند که ایالات متحده و دیگر اعضای گروه 1+5 عقب نشینی کرده اند. آیا این صحیح است یا این که صحبتی است که برای مخاطبان خود در داخل کشور دارند؟ و همچنین اگر ممکن است توضیح دهید – خانم اشتون گفتند که جدول زمانی چهار ماهه مورد توافق قرار گرفت و شما هنوز از شش ماه صحبت می کنید. آیا تلاش شده که این فرایند تسریع شود؟

اجازه دهید اول به قسمت آخر پاسخ دهم. منظورم از شش ماه از آغاز برنامه اقدام مشترک بود. اما ما تا چهار ماه آینده تاریخ های مشخصی برای تشکیل جلسه تعیین کردیم و سعی داریم نیروی مان را متمرکز کنیم. دلیل این که در آخرین ماه این پنج ماه باقی مانده از آن شش ماه تاریخی تعیین نکردیم این است که از فشردگی کار در آن ماه پایانی اطلاع نداریم. و حدس من این است که کار باید بسیار فشرده باشد چون در هر مذاکره ای که باشد، به پایان که نزدیک می شوید کار معمولاً بسیار شدید و فشرده است. آن دسته از شمایی که در ژنو با ما بودید تمام شب را با ما سپری کردید، و بنابراین می دانید که این قبیل جلسات چگونه اند. بنابراین، سعی می کنیم اگر شد یک بار دیگر به یک همچون وضعیتی مهمان تان کنیم. (خنده.) برای من که لذت بخش بود. برای آقای کری هم به همینطور.

اما در مورد پرسش اول، به مسئله خاصی اشاره نخواهم کرد. آنچه خواهم گفت این است که سخنی که به دفعات از من می شنوید این است که همه مسائل مورد توجه ما مورد گفتگو قرار گرفته، قرار خواهد گرفت، مطرح است و به شکلی در برنامه اقدام مشترک مورد اشاره قرار گرفته است. در برنامه اقدام مشترک عناصری برای رسیدن به توافق جامع مطرح شده است. در این برنامه از تمامی نگرانی هایی که باید رفع شوند صحبت شده است. در این برنامه گفته شده که باید به قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل رسیدگی شود. در این برنامه گفته شده که باید مطمئن شویم که می دانیم که این برنامه در واقع کاملاً صلح آمیز است.

بنابراین، در سراسر این فرایند از طرف های مختلف بیانات مشخص خواهید شنید، و به نظر من باید با این بیانات به عنوان همان چیزی که هستند برخورد کرد: اینها نقطه نظر و دیدگاه هستند که مطرح می شوند. اما همانطور که گفتم، هیچ چیز مورد توافق نیست، تا همه چیز مورد توافق قرار گیرد و همه نقطه نظرات شنیده می شوند.

 اول این که آیا ممکن است این تاریخ ها را داشته باشیم تا بتوانیم از دست دادن تعطیلات خانوادگی و از این قبیل مسائل را برنامه ریزی کنیم؟ و سؤال دیگر این که شنیده ایم –

سعی می کنم اگر بتوانم همه آنها را از دست بدهم. (خنده.)

از طرف ایرانی اظهاراتی شنیده اید – برای آنها مشکل است، برخی از سخنانی که مسئولان ایالات متحده داشته اند، که (نامفهوم) در کشور، و هنوز می بینیم که در اعیاد در ایران شعار مرگ بر آمریکا می دهند، و پوسترهایی از اوباما (نامفهوم) که بیانگر استیصال ایرانی ها است. بنابراین، با توجه به این که هر دوی شما باید با مخاطبان سیاسی داخلی و منتقدان روبرو شوید، آیا در این مورد صحبت کرده اید که سعی کنید از شدت این لفاظی ها بکاهید؟

در ارتباط با تاریخ ها، شما را به اتحادیه اروپا ارجاع می دهم که مسئول هماهنگی این مذاکرات است. بنابراین، بهتر است در این باره با مایکل مان یا هلگا اشمیت صحبت کنید. دوم – و امیدوارم که این تاریخ ها را در اختیار شما بگذارند چون موافقم، همه ما باید سعی کنیم به بهتریم نحو برنامه ریزی کنیم. اما تاریخ ها همواره می توانند بر اساس مقتضیات مذاکرات تغییر کنند. بنابراین، حتی اگر اتحادیه اروپا این تاریخ ها را اعلام کرد، بهتر است برای برنامه ریزی آنها را فقط به عنوان راهنما در نظر بگیرید.

حق کاملاً با شما است؛ همه طرف ها در این مذاکرات، همه کشورها در این مذاکرات مخاطبان داخلی دارند، شرکایی دارند، نقطه نظر دارند، دیدگاه دارند، سخنانی خواهند گفت که برای طرف دیگر خوشایند نیست. از اینها خواهیم داشت. ما توافق کرده ایم که سعی کنیم به تأثیری که آن سخنان بر این مذاکرات خواهند داشت فکر کنیم، و تا جایی که می توانیم – و در هر شرایط نمی توانیم چون حرف های هست که گاهی اوقات باید زده شوند – سعی خواهیم کرد که فکر شده عمل کنیم. اما مطمئنم که حرف هایی خواهد بود که من خواهم زد، اما اعضای دولت در کنگره شهادت می دهند، در تلویزیون مصاحبه می شوند، رئیس جمهوری ایالات متحده به طور منظم نطق می کند، وزیر امور خارجه به طور منظم نطق می کند. و مسائلی هستند که به طور مستمر باعث نگرانی اند و اینها همچنان خواهند بود.

بله. ... (نامفهوم) گزارش می دهد که (نامفهوم) گزارش های مکرر که ایرانی ها در آزمایش های هسته ای کره شمالی حاضر بوده اند. آیا این مسئله را مد نظر قرار داده اید؟ و چنانچه کره شمالی در اثنای این مذاکرات یک آزمایش هسته ای انجام داد، آیا حاضرید به ما اطمینان دهید که ایران هیچ ارتباطی با آن ندارد؟ و اگر داشته باشند، می خواهید در مورد آن چکار کنید؟

گزارش های حاکی از انتقال فناوری و تکثیر فناوری و فناوری سلاح های هسته ای همواره باعث نگرانی ایالات متحده است. ما همه آن گزارش ها را دنبال می کنیم. در مورد همه آن گزارش ها تحقیق می کنیم. در مورد جزئیات آن مورد خاص در این جلسه صحبت نخواهم کرد. ما بی تردید در مورد برنامه هسته ای کره شمالی بسیار نگرانیم. آقای کری، همانطور که مطمئنم همه شما می دانید، اخیراً به پکن سفر کرد. باعث تعجب نیست که این از مهمترین مسائل دستور کار بود چون چینی ها در ارتباط با کره شمالی در مذاکرات شش جانبه مسئولیت ویژه ای دارند و ما این مسئله را همچنان به عنوان مسئله ای مستقل دنبال خواهیم کرد و مثل همیشه، در مورد هرگونه ارتباطات احتمالی در زمینه تکثیر سلاح های هسته ای تحقیق خواهیم کرد.

آقای نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در چند روز اخیر چند بار گفته است که هرگونه توافق جامع بین گروه 1+5 و ایران باید ازجمله غنی سازی، تعداد سانتریفیوژها و این و آن را به صفر برساند. آیا به عقیده شما این موضع به هیچ شکلی سازنده است؟ (خنده.)

به عقیده من رؤسای جمهوری و نخست وزیران هر کشور جهان باید طبق نظر خود درباره نیازهای امنیتی کشور خود صحبت کنند. و من برای بیاناتی که از نخست وزیران و رؤسای جمهوری که به طور شایسته با رأی مردم انتخاب شده اند در مورد مقتضیات امنیت کشور خود صادر می شود احترام قایلم.

این بدان معنا نیست که ایالات متحده در هر شرایطی که یک نگرانی بین المللی مطرح باشد موافق خواهد بود، اما مهم است که با هم پیمانان و شرکای مان در سراسر جهان مشورت کنیم و سخنان آنها را بشنویم. و همانطور که در یادداشت رسانه ای ای خواهید دید که به زودی صادر خواهد شد، اگر تا الآن صادر نشده است، بخش هایی از گروهی از هیئت ما برای رایزنی های دوجانبه و چندجانیه با شورای همکاری خلیج فارس از اینجا به اسرائیل و از آنجا به عربستالن سعودی خواهند رفت. این در قالب رایزنی هایی است که با شرکا و هم پیمانان در سراسر جهان داریم. همچنین با شرکای مختلف دیگری در نقاط مختلف جهان مکالمات تلفنی خواهیم داشت که این کار را به طور منظم هم قبل و هم بعد از این مذاکرات انجام می دهیم. و با اعضای کنگره نیز تماس خواهیم گرفت تا آنها را در جریان امور قرار دهیم و البته وقتی تیم ما به واشنگتن باز گردد برای اعضای کنگره جلسات توجیهی خواهیم داشت.

در مذاکراتی که در مورد مسائل مختلف انجام می دهید، در مورد آنچه ممکن است همه در ارتباط با سانتریفیوژها و چیزهای دیگر خط قرمز بدانند تا چه اندازه انعطاف دارید؟ و در یک بسته نهایی، آیا حاضرید برای رسیدن به بسته ای که ممکن است برای همه قابل قبول نباشد اما شاید بتوان آن را به عنوان یک بسته قبولاند، در یک زمینه خاص بیش از آنچه انتظار دارند امتیاز بدهید و در زمینه دیگر کمتر؟

این مذاکرات را در ملاء عام انجام نخواهم داد. اما از لحاظ اصولی خواهم گفت که این مذاکرات است و البته هدفی دارد. و آن هدف این است که ترتیبی دهیم تا ایران نتواند به سلاح هسته ای دست یابد و این که جامعه بین الملل اطمینان داشته باشد که برنامه هسته ای آنها کاملاً صلح آمیز است. این معیار هر توافقی است که ممکن است انجام شود. این هدفی است که در توافق باید تأمین شود. و کارشناسان به شما خواهند گفت که برای رسیدن به آن هدف بیش از یک مسیر وجود دارد.

ما از هر مشورتی که دریافت کنیم استقبال خواهم کرد، چه خواهان آن باشیم، و چه به طور ناخواسته دریافت کنیم، و دیگران ممکن است خطوط قرمز مختلفی پیشنهاد کنند. اما آنچه در نهایت اهمیت دارد هدف نهایی است. آیا تضمین کرده ایم، که همانطور که رئیس جمهوری ایالات متحده گفته است و همانطور که متعهد شده است که ترتیبی دهد تا ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نکند، و جامعه بین الملل اطمینان دارد که برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است. این معیاری است که در توافق جامع ما سنجیده خواهد شد.

به طور کلی، (نامفهوم) اینجا (نامفهوم) پاسخ نگرانی های اسرائیل است.

باید این سؤال را از مسئولان دولت اسرائیل بپرسید. نمی خواهم از جانب آنها اظهار نظر کنم.

(نامفهوم) از (نامفهوم). بی اعتمادی زیادی بین ایران و غرب – برخی کشورهای غربی، و ایران و همسایگانش وجود دارد. از توافق (نامفهوم) به این طرف، آیا به عقیده شما می توان گفت که مقداری اعتماد بین اعضای گروه 1+5 و ایران ایجاد شده است؟

نکته مهمی مطرح کردید. پرزیدنت اوباما در سخنان خود گفته که بیش از 30 سال بی اعتمادی بین کشورهای مان وجود دارد. این مسئله با یک روز، یک ماه و حتی چند ماه درست نمی شود. و از مجمع عمومی سازمان ملل به این طرف و از روی کار آمدن دولت جدید در تهران در همین مسیر هستیم. راه درازی در پیش داریم.

مذاکرات این توافق بر پایه راستی آزمایی، اقدامات ملموس و شفافیت انجام می شوند. به عقیده من برای ساختن آنچه شما اعتماد بین دو کشور دانستید راه درازی در پیش داریم. آنچه به عقیده من در این راه مفید است این است که اقداماتی صورت گیرد و تعهداتی انجام شود و به آن تعهدات عمل شود. این مسئله احتمالاً در مورد همه ما صدق می کند.

و همانطور که گفتم، ما در اینجا روی دستور کار بسیار مشخصی برای این مذاکرات متمرکزیم. و این تنها دستور کاری است که برای این مذاکرات وجود دارد و آن این است که ترتیبی دهیم تا ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نکند و جامعه بین الملل اطمینان و اعتماد داشته باشد که برنامه ایران کاملاً صلح آمیز است. و این کار را با اقدامات ملموسی که قابل تأیید باشند انجام خواهیم داد.

آقای ظریف و خانم اشتون در سخنان خود از به کار بردن این عبارت – که توافق کرده اند – از گفتن این که در مورد یک دستور کار مشخص به توافق رسیده اند خودداری کردند. آیا می توانید برای ما تأیید کنید که یک دستور کار روشن مورد توافق متقابل وجود دارد، و این که آیا موردی بود که طرف آمریکایی یا ایرانی می خواست در آن بگنجاند اما با آن مخالفت شد؟

آنچه گفتند این بود که در وهله نخست یک دول زمانی برای جلسات چهار ماه آینده تعیین کرده ایم که شامل چهارچوبی برای ادامه مذاکرات است، و در همین حد می توانم امروز صبح به شما اطلاع دهم. برای ادامه مذاکرات چهارچوب داریم. از همه زمینه هایی که باید مورد رسیدگی قرار گیرد اطلاع داریم. همه این زمینه ها، از دیدگاه ما، به نحوی در برنامه اقدام مشترک ذکر شده اند. و حالا دست به کار خواهیم شد. یا کار را ادامه خواهیم داد. کار را از قبل شروع کرده ایم. نباید بگویم "دست به کار" چون کار را از قبل با قدری جزئیات آغاز کرده ایم.

آیا امروز صبح شنیدید که آیا ممکن است خانم اشتون در اوایل ماه مارس به ایران سفر کند؟ اگر بر اساس معیارهای شما در این مذاکرات پیشرفت حاصل شد، آیا می توانید متصور شوید که شما یا یک مسئول ارشد دیگر دولت ایالات متحده در آینده به ایران سفر کند؟

آنچه اکنون به عقیده من مورد توجه ما است، این مذاکرات و حصول پیشرفت در آنها است.

و اگر پیشرفت حاصل شود، آیا می توانید آن احتمال را متصور شوید؟

در هر حال هر چیزی در زندگی ممکن است. قدم به قدم جلو می رویم.

جان تایرون از اخبار بلومبرگ. تعریف غنی سازی از لحاظ مقیاس و گستره، اراک، موشک های بالستیک – اینها سه گروه فنی است که به تصور من در حال تشکیل شدن هستند. آیا ممکن است بگویید که چند گروه تشکیل می شود و با مقداری جزئیات درباره گفتگوهایی که انجام می دهند صحبت کنید؟ برای مثال، آیا به خاطر تعداد مسائلی که در مورد آنها مذاکره می شود، لازم است منابع و افراد بیشتری به فرایند آورده شود؟

شکی نیست که که برای رسیدگی به همه مسائلی که باید برای رسیدن به توافق جامع مورد رسیدگی قرار گیرد، به طیف گسترده ای از کارشناسان مختلف مراجعه خواهیم کرد. ما در این ارتباط در حال تشکیل تیمی برای ایالات متحده هستیم، و در سراسر دولت با منابعی تماس گرفته ایم که برای مذاکرات پرجزئیات در برنامه اقدام مشترک از آنها استفاده نکردیم. جزئیات فنی زیادی در این بحث مطرح است چون طیف گسترده ای از مسائل مختلف وجود دارد. همکارانی که در پای این میز در کنارم حضور دارند عالی هستند و از امکانات دولت ما استفاده کرده اند و فکر می کنم همه دولت ها برای این که تا حد امکان خلاق باشند از امکاناتی که دارند استفاده کنند و حتی به افرادی غیر از کارشناسان مراجعه کنند تا این که ما بتوانیم نگرانی هایی که به عنوان ایالات متحده آمریکا داریم و جامعه بین الملل در مورد ماهیت برنامه ایران دارد را رفع کنیم.

و قسمت اول سؤال؟

در مورد قسمت اول از سؤال، تک تک زمینه ها را ذکر نخواهم کرد. آنچه می توانم بگویم این است که همه مسائلی که در مورد آنها نگرانی داریم مطرح است و مورد گفتگو قرار خواهد گرفت، قرار گرفته و همچنان قرار می گیرد و تا پایان این توافق جامع رفع می شود.

سؤالی در مورد جلسه بعدی مذاکرات: آیا با توجه به جدول زمانی ای که تعیین کرده اید، مذاکرات بعدی به عقیده شما از این مذاکرات سخت تر خواهند بود؟ دستور کار مذاکرات بعدی در وین چیست؟ انتظارات شما چیست؟

انتظار من این است که کل این فرایند مشکل خواهد بود چون مسائل موجود مشکلند. اما خب، همین است. نه بیشتر است و نه کمتر. همین است. این کار از قدم اول مشکل بوده است؛ تا قدم آخر هم مشکل خواهد بود. و فراز و فرود خواهد داشت. روزهای خوبی خواهیم داشت، و روزهایی خواهیم داشت که مطمئنم همه شما به دماسنج و به احتمال موفقیت نگاه خواهید کرد، روزهایی خواهد بود که مطمئنم فکر خواهیم کرد که هرگز به مقصد نخواهیم رسید. اما در مذاکرات برنامه اقدام مشترک هم از آن روزها داشتیم. لحظاتی بود که فکر می کردیم، "هرگز به پایان این کار نخواهیم رسید،" و لحظاتی بود که احساس می کردیم، "رسیدن به توافق در واقع قابل تصور است." و در نهایت، تخصص فنی، کوشش سخت، و اراده و شجاعت سیاسی لازم برای توافق در مورد برنامه اقدام مشترک وجود داشت. برای رسیدن به توافق جامع همه اینها – و حتی بیشتر از اینها – لازم است.

خبرگزاری (نامفهوم). در پی سؤالی که پیشتر مطرح شد، آیا ممکن است بگویید که پیش بینی شما در مورد دور بعدی مذاکرات چیست؟

مورد مشخصی ذکر نخواهم کرد. آنچه خواهم گفت این است که این است که در مورد چگونگی دنبال کردن کار و موضوعاتی که قرار است بررسی کنیم توافق کرده ایم. آن تصمیم گیری ها انجام شده و می بایست انجام شوند چون باید برای این کارها آماده شویم و باید برای تلاش سختی که باید در هریک از دولت های ما و همچنین در بین گروه 1+5 و اتحادیه اروپا انجام شود آماده شویم، و بعد ایران هم بررسی هایی دارد که باید برای آماده شدن برای جلسه انجام دهد. آنها هم فرایندی دارند که باید بین سازمان های مختلف دولت شان انجام شود. و بعد همه ما دست به کار خواهیم شد – کار را ادامه خواهیم داد.

 (نامفهوم) در حالی که مذاکرات جریان داشته اند، شرکت های مختلفی در اروپا با شتاب حرکت کرده اند که دوباره با ایران کار کنند. بر اساس برخی گزارش ها، دولت ایالات متحده به دولت اتریش به طور مشخص هشدار داده که در این مورد به طور زودهنگام دست به کار نشوند. آیا از این بابت نگرانی دارید که این شتابی که برای کار کردن دوباره با ایران وجود دارد ممکن است به ضرر مذاکرات تمام شود؟

اول از همه، از آنجایی که شما از اعضای مطبوعات اتریش هستید، مایلم از اتریش تشکر کنم که واقعاً میزبانی عالی بوده است. برای مذاکره باید فضا خوب باشد. مؤثر است. امکانات خوب، غذای خوب... وقتی سرانجام ساعت 10 یا 11 شب به شام می روید، که در این دو شب اخیر همینطور بوده است. بنابراین، مایلم از اتریش و وین به ویژه، به خاطر عملکرد واقعاً خوبی که دارند تشکر کنم، و همانطور که می دانید، برنامه این است که مذاکرات اینجا در وین دنبال شوند.

در ارتباط با کار، در برنامه اقدام مشترک، تخفیف های هدفمند محدود در اعمال تحریم ها در نظر گرفته شده است؛ و کار با ایران در چهارچوب آن تخفیف های هدفمند محدود ممکن است. و راه هایی نیز هست که شرکت ها بتوانند با ایران تجارت قانونی داشته باشند. زمینه هایی هست که مورد تحریم نیست. اما تحریم های اساسی ایالات متحده و اتحادیه اروپا در زمینه نفت و فعالیت بانکی است و تحریم های مالی همچنان برقرار خواند بود. و از این رو می خواهیم که شرکت ها توجه داشته باشند که چکار می کنند.

اگر پیام به ایران و مردم ایران این باشد که هرگاه ایران به توافق جامع برسد، این احتمال وجود دارد و تصور این است که تحریم ها لغو خواهند شد، و ایران در نتیجه شاهد فضای کاری عادی تری خواهد بود و بنابراین مهم است که توافق جامع متعقد شود، این پیام مفیدی است. چون هدف ما این است – تحریم ها به خودی خود هدف نیستند. وسیله ای برای رسیدن به هدف هستند. و هدف ما این نیست که تحریم ها برقرار بمانند. ما مایلیم که شاهد لغو شدن تحریم ها باشیم، اما لغو کلی تحریم ها فقط با رسیدن به توافق جامع ممکن است.

متشکرم. آندره تولسون هستم از خبرگزاری (نامفهوم) روسیه. پیش بینی شما از همکاری (نامفهوم) در بین اعضای گروه 1+5 (نامفهوم) میزان وحدت (نامفهوم) چیست؟

میزان وحدت همانی است که همواره بوده، یعنی فوق العاده است و وحدت بسیار است. این بدان معنا نیست که اختلاف نظرهایی در سطح ملی نداریم؛ البته که داریم. اما در مورد چگونگی رویکرد به این مذاکرات اتفاق نظر داریم. گاهی اوقات اختلاف نظرها هم برای خود در مذاکرات مفیدند. اما در برخورد با یکدیگر کاملاً شفافیم و در هدفی که دنبال می کنیم وحدت بسیار داریم، چون این هدف تا این اندازه برای تک تک کشورهای ما و برای جامعه بین الملل مهم است.

و همانطور که بارها گفته ام، هدف ما این است که ترتیبی دهیم تا ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نکند و جامعه بین الملل اطمینان داشته باشد که ماهیت برنامه ایران صلح آمیز است. چون همه ما یک هدف را دنبال می کنیم، بسیار متحد می مانیم.

 (نامفهوم) لورنس نورمن. آیا برنامه این است که در چهار ماه آینده هر ماه یک جلسه ماهانه داشته باشید؟ و آیا قبل از هریک از آن جلسات مذاکرات کارشناسی (نامفهوم)؟ و در ارتباط با مسائل مطرح، گفتید که موضوعات مشخص شده اند. آیا مسائل به نوبت مورد رسیدگی قرار می گیرند یا سعی خواهید کرد همه را همزمان بررسی کنید؟

و یک سؤال که کمی کلی تر است: ایرانی ها هنوز می گویند که موشک، اراک و فردو خط قرمز هستند. آیا اینها به عقیده شما فقط حرف است؟

همانطور که پیشتر گفتم، برای اطلاع از آهنگ و زمانبندی این مذاکرات باید به اتحادیه اروپا مراجعه کنید. جلسات منظمی در سطح مدیران کل سیاسی خواهیم داشت. مطمئنم که کارشناسان ما مدت زیادی از زندگی خود را در اروپا خواهند گذراند. فکر نکنم برایشان مسئله باشد. معمولاً بد نیست. اما همانطور که همه شما می دانید، این مذاکرات بسیار فنی هستند. اما نه این که من و بقیه کسانی که مثل من هستند با این موضوع آشنا نباشیم – هستیم، اما کارشناس نیستیم، کارشناس فیزیک هسته ای و دانشمند هسته ای نیستیم و در زمینه تحریم هم تخصص نداریم.

بنابراین، کارهای فنی زیادی هست که باید انجام شود. و در نتیجه گفتگوهای کارشناسی زیادی در بین گروه 1+5 و اتحادیه اروپا و بعد با ایران خواهیم داشت، و بعد در سراسر این فرایند جلسات منظم در سطح اشتون، ظریف، عراقچی و اشمیت و مدیران کل سیاسی خواهیم داشت.

و همانطور که در پاسخ به سؤال لورا گفتم، باید هر جدول زمانی ای که از اتحادیه اروپا دریافت می کنید را راهنما تلقی کنید، نه قطعی چون باید کار را شروع کنیم و وارد سطح بعدی جزئیات شویم و ممکن است متوجه شویم که باید کار را به گونه متفاوتی از آنچه در نظر داریم انجام دهیم. و بنابراین، به آن بخش از سؤال شما که پرسیدید "آیا این کار را به صورت مرحله ای انجام خواهید داد" پاسخ نخواهم داد. برای دنبال کردن کار راهی داریم که در مورد آن توافق کرده ایم. و آن راه را دنبال خواهیم کرد تا این که ببینیم که مؤثر است یا خیر، و بعد هر اصلاحی که برای انجام شدن کار لازم باشد را انجام خواهیم داد.

همانطور که پیشتر گفتم، همه ما در جریان این فرایند صحبت هایی خواهیم کرد، و مهم این است که در نهایت چه می کنیم، و برای رسیدن به هدفی که بارها آن را عنوان کردم در پای میز مذاکره به چه توافق هایی می رسیم.

(نامفهوم) هستم از شبکه مرکزی تلویزیون چین. معاون وزیر امور خارجه چین پیشنهاد کرده که مذاکرات با احترام متقابل بیشتر و از موضع برابر دنبال شوند. نظر شما در مورد این پیشنهاد چین و درباره نقش چین در مذاکرات چیست؟

ما همواره از همکاران چینی مان متشکریم که همه ما را تشویق می کنند که مصمم باشیم، با فکر باشیم، دیدگاه های یکدیگر را رعایت کنیم، و سخت تلاش کنیم تا به اهداف خود برسیم. همکاران چینی ما – و در این مذاکرات همکاران چینی هم داریم – همواره با تخصص خود گفتگوها را غنی می کنند.

متشکرم. ایندیرا لاکشمانان هستم از اخبار بلومبرگ. دو سؤال سریع. گفتید که همه چیز در برنامه قدام مشترک نوشته شده، که با اینکه چهارچوب در آن نوشته نشده، همه می دانند که مشتمل بر چیست، همه چیز در برنامه اقدام مشترک ذکر شده است. دو نکته در این باره: پاسخ شما به منتقدانی چیست که به طور قطع در واشنگتن انتقاد خواهند کرد که چهارچوب نوشته نشده، شفاف نیست، و نمی دانید مشتمل بر چیست؟ و دوم، اگرچه فکر می کنم مسئله جنبه نظامی احتمالی در برنامه اقدام مشترک ذکر نشده است، آیا سؤال های قبلی – آیا آن استنادی ضمنی به جنبه نظامی احتمالی است؟

و سؤال دوم این که، در مورد تحریم ها، آیا شواهدی دیده اید که نشان دهد که شرکت ها با استفاده از تخفیف های محدود و مشخص تحریم ها معاملاتی انجام داده باشند؟ یا این که ایران هنوز در واقع هیچ نفعی نبرده است؟ اگر همه اینها باید در ظرف شش ماه انجام شود، آیا ممکن است که آن سود هفت میلیارد دلاری احتمالی نسیب شان نشود؟

 آنچه گفتم این بود که هر موضوعی که به عقیده ما باید مورد بحث قرار گیرد، به نحوی در برنامه اقدام مشترک ذکر شده است. و در گذشته گفته ام که آن بخش از برنامه اقدام مشترک که درباره مسائل گذشته و حال است به جنبه های نظامی احتمالی اشاره دارد. این را در گذشته گفته ام. بنابراین، فکر می کنم باید برنامه اقدام مشترک را با دقت خواند؛ اما در همان ابتدا – فکر می کنم در پاراگراف اول – می گوید همه موارد مورد نگرانی باید رفع یا حل شوند – جمله دقیق را به خاطر ندارم. بنابراین، معتقدیم که برنامه اقدام مشترک همه مسائل را به نحوی پوشش می دهد، و برای پرداختن به همه مسائلی که به عقیده ما باید مورد رسیدگی قرار گیرد فضا ایجاد می کند.

اما در ارتباط با بخش دوم سؤال شما، می دانم که در مورد این که افراد سعی دارند از این تخفیف های تحریم ها به گونه ای صحیح استفاده کنند صحبت زیاد شده است. بخشی از آن هفت میلیارد دلار، همانطور که می دانید، وجوهی است که آزاد می شود. همه اینها در حال رسیدگی شدن است. شاید قدری زود باشد که بخواهیم ارزشی که این تخفیف ها برای مردم ایران دارند را ارزیابی کنیم، اما همه آن کارها سر جای خود هستند، به همه تعهدات عمل شده تا به همه تعهداتی که طرف ها در برنامه اقدام مشترک متقبل شده اند عمل شود. وضعیت لااقل تا اینجای کار اینطور بوده است. باید دید که چه می شود.

متشکرم. ... یکی دو شب پیش با آقای ظریف صحبت می کردم. او گفت (نامفهوم) برنامه موشکی (نامفهوم) جنبه نظامی (نامفهوم) است. نمی پرسم که آیا در مورد این مسائل در مذاکرات صحبت کردید یا نه، ولی می خواهم بدانم که آیا این موضوعات را خط قرمز می دانید یا نه، خط قرمز های (نامفهوم) یا نه؟

آنچه امروز خواهم گفت – و از شنیدن این حرف از من خسته خواهید شد – (خنده) این است که معیار سنجش این توافق جامع این است که آیا به عقیده ما به پایبندی پرزیدنت اوباما برای تضمین این که ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نکند عمل شده است و آیا نگرانی های جامعه بین الملل در مورد این که برنامه هسته ای ایران ماهیت منحصراً صلح آمیز داشته باشد رفع شده اند یا خیر.

(نامفهوم) رادیو تلویزیون دولتی. اگر بگویید تا رسیدن به راه حل جامع مثلاً صد مایل فاصله هست، در این چند روز اخیر چند مایل طی شده است؟ یک مایل، پنج مایل؟

 (خنده.) فکر کنم نتوانم به این سؤال پاسخ دهم، فقط به خاطر این که فکر کنم می دانم که در گذشته از این مثال برای صحبت کردن در مورد زمانی استفاده کرده ایم که این مذاکرات هنوز زیر نظر آقای ظریف نبود – و تیم قبلی هنوز مشغول بود – و در مورد این صحبت کردیم که چند کیلومتر فاصله باید طی شود. فکر می کنم این در شرایط فعلی مناسب نباشد چون همه ما در ابتدای راه فرایند پیچیده و سختی هستیم. ممکن است در برخی روزها مایل ها یا کیلومترها به جلو برویم، و در برخی روزها چند قدم عقب برویم. و آنچه در واقع تنها مسئله مهم است این است که بتوانیم به پایان این راه برسیم.

این فرایند در عین حال هم دوی استقامت است و هم دوی سرعت، چون سعی داریم در مدتی نسبتاً کوتاه، کاری بسیار پیچیده انجام دهیم. و شدت و حدت این کار واقعاً مثل مسابقه دوی استقامت است. بنابراین، باید در مدت زمان مسابقه دوی سرعت، مسافت زیادی طی کنیم.

منبع: مهر