اهمیت توافق ژنو را دریابید

دیپلماسی ایرانی: کسانی که از اهمیت مذاکرات ایران با کشورهای شورای امنیت به همراه آلمان می کاهند، اشتباه می کنند، حتی ایالات متحده. اما اشتباه بزرگ تر را کسانی مرتکب می شوند که می گویند که این توافق اتفاقی بوده گریزناپذیر چرا که بر سر آن از قبل توافق شده بود. حتی آن دسته از کسانی که دستهایشان را به هم می مالند و می گویند که امریکا و غرب در برابر قدرت ایران تسلیم شدند، نیز خطا می کنند. خطایی از این بالاتر را آن دسته از افرادی مرتکب می شوند که می گویند این فقط ایران بود که کوتاه آمد و قدرت های بزرگ آن را با وجود تناقض های چپ و راستی که مشاهده می شود، وادار به پذیرفتن اراده خود کردند. در حالی که اگر واقعا کشورهایی که دشمنان ایران محسوب می شوند پذیرفته اند با تهران مذاکره کنند و به توافق برسند، این مساله نشان می دهد که آنها از روی ضعف عمیق تن به مصالحه داده اند و از خواسته های خود قبلا در برابر ایران مطرح می کردند، کوتاه آمده اند.

برخی دیگر نیز از این ناحیه اشتباه می کنند که از ابتدا مذاکره و تروریسم را مخلوط می کنند، همانند کسانی که فرقی میان عقب نشینی با امتیاز دادن قائل نمی شوند. کسانی می پرسند چگونه می شود کشورهایی که از گروه های شبه نظامی که اقدام به کشتن سربازان غربی در سوریه و لبنان و عراق و جاهای دیگر از دهه هشتاد تا کنون می کرده اند، حمایت می کنند امروز آن قدر محترم شده اند که غربی ها پای میز مذاکره با آنها می نشینند. در حالی که فراموش می کنند اولا اصول مذاکره ربطی به این مسائل ندارد و ابزارها و زمینه های خاص خودش را می طلبد ثانیا تا زمانی که ثابت نشده کشوری از جریانی به اصطلاح تروریستی حمایت می کند، نمی توان گفت پس قابل مذاکره هم نیست، ثالثا مبنای مذاکره خط قرمز پذیر نیست و هر کس با هر ایده ای می تواند با رقیب یا طرف مخاصمش مذاکره کند.

حوادثی که یکی پس از دیگری از ابتدای آغاز مذاکرات رخ دادند، باعث نشده که مشکلات حل شوند و ساده انگاشته شوند. بهبود شرایط مذاکره، وضعیت تسلط بر روند مذاکره را مهیا می کند که در نهایت باعث پایان یافتن و به نتیجه رسیدن مذاکره می شود، برای همین طبیعی است که هر کدام از طرفین فارغ از هر گونه ایدئولوژی و سیاستی که دنبال می کنند، شرایطی را برای گفت وگو بپذیرند که پای میز مذاکره بیایند و با یکدیگر گفت وگو کنند. که البته این مذاکرات می تواند در نهایت به نتیجه برسد یا به نتیجه نرسد.

جمهوری اسلامی ایران ایدئولوژی خاص خود را دارد؛ معتقد است که باید همانند کشورهای قدرتمند با قدرت پیش برود و در عین حال مذاکراتش را انجام دهد، برای همین سردار محمد رضا نقدی، فرمانده بسیج می گوید: «نیروهای ایرانی آن قدر سلاح های پیشرفته دارند که دشمن نمی تواند تصور آن را بکند که در صورتی که مجبور استفاده از آنها شود دشمن از سرتسلیم مجبور است دست هایش را بالا ببرد.» محمد علی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران نیز گفت: «مذاکره کنندگان باید از خون شهدا پاسداری کنند و همچنان به راه ایستادگی و مقاومت ادامه دهند.» این بدان معنا است که اصول ثابت ایران تغییر نکرده و بر اساس همین اصول است که با طرف مقابل مذاکره می کند. دقیقا در همین چارچوب می توان دستگیری جاسوس بریتانیایی در استان کرمان در جنوب ایران را نیز تفسیر کرد. تهران با این کار می خواهد ثابت کند که همچنان بر سر استقلال و اصولش پایبند است و حاضر نیست به صرف انجام مذاکره و رسیدن به توافق از اصول خود بگذرد. حتی در همین چارچوب هم می توان اظهارات اخیر نمایندگان ایران مبنی بر لزوم غنی سازی بالا را نیز تصور کرد. حتی بعد از اعمال تحریم های جدید امریکا ظریف نسبت به مرگ مذاکرات ژنو هشدار می دهد نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است.

خلاصه این که اگر کسی گمان می کند می تواند با ایران  به  این دلیل که چون با آن توافقی حاصل شده  هر گونه رفتاری با آن داشته باشد، خطا کرده است. ایران حساب شده و مطابق با اصولی مشخص پای میز مذاکره می نشیند و از پای آن بر می خیزد. در چنین حالتی اگر امتیازی داده می شود با توجه به مصالح است و اگر هم توافقی حاصل می شود بر اساس اصول است. این راهی است که ایران می پیماید و قابل انکار نیست. کما این که طرف مقابل نیز تلاش دارد با همین شیوه پای میز مذاکره بنشیند و از آن بر خیزد.

منبع: الحیات/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11