عبدالعزیز سازشکار و بندر دشمن قسم خورده تهران

دیپلماسی ایرانی: دوست و دشمن عرب ایران را بشناسید، مجموعه تازه ای است که در آن تلاش می شود دوستان و دشمنان عرب به استناد اظهارات، حرف های درگوشی و خصوصی شان با مقامات مختلف، ایده ها، نظریاتشان و اسناد مختلف منتشر شده مثل ویکی لیکس به خوانندگان معرفی شوند. البته بدیهی است که تعریف و توصیفی که از افراد در این مجموعه می شود، مطلق نیست و نمی توان به صرف آن گفت که فلان فرد دوست یا دشمن ایران است. به ویژه که در دنیای سیاست مصالح حرف اول را می زنند و افراد در خور وضعیت و جایگاهشان و آن چه در آن مقطع فکر می کنند، فورا از دوست به دشمن و از دشمن به دوست تبدیل می شوند که نمونه های آن در تاریخ فراوان است. در این جا نهمین بخش از این مجموعه در اختیارتان قرار می گیرد:

عبدالعزیز بن عبدالله، معتقد به سازش با ایران

قبل از این که به شخصیت و ماهیت عبدالعزیز بن عبدالله اشاره کنیم، یادآوری این نکته ضروری است که در عربستان اصولا بعد از سقوط رژیم پهلوی کمتر کسی نگاه دوستانه به ایران داشته و به فکر استفاده از امکانات دوستی با ایران افتاده است. حکومت عربستان حکومتی است که وهابی ها در آن نفوذ بسیار دارند و این مساله سبب شده تا به رابطه با ایران از دریچه مذهبی بنگرند. بنابر این تنها می توان گفت که اگر کسی نگاه مثبتی نسبت به ایران دارد در مقایسه با دیگر مقام های عربستانی است که به ایران به چشم کشوری رقیب که به فکر نفوذ شیعیان در منطقه است، می نگرند و می گویند که باید در هر جایی از در دشمنی با آن وارد شوند.

یکی از کسانی که نگاه های مثبت تری نسبت به ایران دارد و می توان گفت که با رویکردی دیپلماتیک به رابطه با ایران می اندیشد عبدالعزیز بن عبدالله، قائم مقام وزیر امور خارجه عربستان است. وی کسی است که به احتمال بسیار زیاد در صورت کناره گیری سعود الفیصل از سمت وزارت امور خارجه عربستان که در حال حاضر به شدت بیمار است و گفته می شود از بیماری پارکینسون، رنج می برد، جانشین او خواهد شد.

عبدالعزیز بن عبدالله بر خلاف سعود الفیصل بر این باور است که می توان با ایران کنار آمد. او بر خلاف فیصل و بندر ایران را دشمنی غیرقابل مذاکره نمی بیند و می گوید که امکان دوستی با ایران وجود دارد. حتی گفته می شود در پرونده لبنان در سال 2010 وی از منتقدان سرسخت رفتارهای سعد حریری در برابر حزب الله و ایران بود و معتقد بود که رفتارهای وی به روابط عربستان با ایران بیش از پیش ضربه می زند. وی همچنین معتقد است که باید در دولت های لبنان حزب الله حضور پررنگ داشته باشد. البته این بدان معنا نیست که اعتقادی به حمایت از مخالفان سرسخت حزب الله ندارد.

عبدالعزیز بن عبدالله معتقد است که باید ریاض روابط خود را با تهران بیش از پیش گسترش دهد و برای حل پرونده های مختلف منطقه ای از جمله در پرونده سوریه و بحرین و لبنان با آن همکاری کند. به اعتقاد وی همکاری با ایران می تواند منافع عربستان را در عراق و یمن نیز تامین کند. رویکرد مثبت وی به ایران بعد از آغاز به کار دولت حسن روحانی افزایش یافته و حتی پیشنهاد سفر مقام های عالی رتبه عربستانی به ایران یا دعوت رسمی از مقام های کشورمان برای سفر به عربستان داده است. وی همچنین از توافق نامه امنیتی امضا شده میان ایران و عربستان که در زمان ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، رئیس جمهوری اسبق ایران امضا شده است نیز حمایت می کند.

عبدالعزیز بن عبدالله در سال 1963 در ریاض متولد شده است. مدرک کارشناسی علوم سیاسی و کارشناسی ارشد اقتصاد خود را از دانشگاه هرتفورشیر انگلستان گرفته و سابقه فعالیت در گارد ملی را نیز دارد. وی نزدیک به 15 سال سمت های مختلفی را در گارد ملی عربستان داشته است. عبدالعزیز بن عبدالله از سال 1991 در دوره ولیعهدی پدرش مشاور و معاون وی بود. در سال 2011 به سمت قائم مقامی وزیر امور خارجه عربستان انتخاب شد و برای مدتی مسئولیت پرونده های ایران، لبنان و سوریه را داشت. وی تسلط کامل بر زبان انگلیسی دارد. عبدالعزیز بن عبدالله با دختر پسر عموی خود ازدواج کرده و هم اکنون یک دختر و دو پسر دارد.

بندر بن سلطان، دشمن خونین ایران

بر کسی پوشیده نیست که بندر به شدت ضد ایرانی است. چه در زمانی که در امریکا سفیر عربستان بود و چه در زمانی که در اوایل هزاره سوم به کشورش بازگشت و مسئولیت های دیگر گرفت از هیچ تلاشی برای فعالیت علیه ایران فروگذار نکرد. وی کسی است که در ابتدای ناآرامی های سوریه گفته بود، قسم می خورم بشار اسد سرنگون شود و برای رسیدن به این هدف حتی اگر لازم باشد با ایران وارد جنگ می شویم. البته در این فضا کم کار هم نکرد. در سوریه 20 هزار نیرو تحت عناوین مختلف از جیش محمد گرفته تا جیش الاسلام پیاده کرد که عموما جنگجوهای سلفی و افراطی هستند.

وی دو بار مسئولیت پرونده های امنیتی عربستان را بر عهده گرفته که هر دو بار خونین ترین روزها را برای خاورمیانه رقم زده اند. یک بار در سال 2006 که تروریست ها زیر نظر وی عراق را به خاک و خون کشیدند و این کشور را تا مرز جنگ داخلی بردند و بار دیگر در سال 2012 که جنایت های تروریست های تحت فرماندهی او در سوریه روشن است و نیاز به توضیح بیشتر نیست.

دشمنی او با ایران قومی – مذهبی است. به شدت ضد شیعی است و اعتقاد بسیاری به مبارزه با شیعیان و جریان های شیعی دارد. در لبنان نیز از دشمنان سرسخت حزب الله محسوب می شود و اخیرا پیشنهاد تشکیل "حزب الله سنی" در برابر حزب الله شیعیان لبنان را داده است.

بندر فرزند سلطان، ولیعهد و وزیر سابق عربستان است که سال گذشته میلادی درگذشت. زاده دو مارس 1949 در شهر طائف است. مادرش خیزران است. از سال 1983 تا 2005 سفیر عربستان در امریکا بود که در طول این مدت توانست به دوست خانوادگی جمهوریخواهان در راس آنها خانواده جورج بوش تبدیل شود و روابط نزدیکی با اعضای لابی های اسرائیل در امریکا برقرار کند. بعد از آن به عربستان برگشت و در 6 اکتبر 2005 دبیر شورای عالی امنیت ملی عربستان شد. در آگوست سال 2009 روزنامه فایننشال تایمز انگلیس فاش کرد که وی برنامه ای برای کودتا در عربستان داشته است. این مساله به اختلافات سنگین وی با ملک عبدالله انجامید که باعث شد برای مدتی از قدرت کنار بماند و جزء افراد حاشیه ای شود. در سال 2012 مجددا به قدرت برگشت و این بار ضمن تصدی دبیری شورای عالی امنیت ملی رئیس سازمان امنیت عربستان نیز شد که تا کنون نیز ادامه دارد.