چانه‌زنی در ژنو پیشروی در منطقه

دیپلماسی ایرانی: ایران هم زمان بر روی دو خط به هم پیوسته کار می کند. اول، بهره برداری از سیگنال های ایجابی متبادل میان تهران و واشنگتن که ید طولایی در آن دارد و بارها توانسته از آن در منطقه استفاده و بهره برداری کند. به ویژه که اکنون امریکایی ها به مرحله ای رسیده اند که مجبورند به نفوذ منطقه ای آن اعتراف کنند و حداقل در جاهایی که ایران بر شیعیان تاثیر می گذارد، با آن کنار بیایند و منافعش را لحاظ کنند. دوم، هم زمان تحرکات میدانی خود را در منطقه افزایش دهد و قدرت خود را به رخ امریکایی ها بکشد تا به آنها فشار بیاورد که منافعش را به رسمیت بشناسند. برای همین شاهد عقب نشینی روزافزون امریکا از منافعش در منطقه هستیم.

در حالی که ایران تلویحا می گوید که به شکل ظاهری از برخی خواسته هایش در پرونده هسته ای کوتاه آمده است، بسیاری به اهداف ایران به دیده تردید می نگرند، به ویژه که صحبت از احتمال رسیدن به توافق میان آن با 1+5 بر اساس چارچوبی توافقی زده می شود. ایران در این مرحله تلاش می کند نهایت استفاده را از غرب ببرد و به واسطه آن خود را به عنوان طرفی در تمامی امور منطقه مطرح کند، به ویژه بر سر مذاکرات پیچیده و کلافه کننده کنفرانس ژنو 2 که با هدف همکاری با مسکو و انتقال مسالمت آمیز قدرت در دمشق قرار است برگزار شود.

در این میان مخالفت عربستان با تمامی این تحولات نمایان است. ریاض به هیچ وجه نمی پذیرد که جامعه جهانی تمایزی میان ایران و سوریه بشار اسد قائل شود، چرا که خود در برابر هر دوی آنها به جنگ برخواسته و هر دوی آنها را در یک سطح از نبرد قرار داده است. عربستان اصرار دارد در کنار پرونده هسته ای ایران غرب محدودیت های دیگری نیز برای این کشور بر سر حزب الله در لبنان، بشار اسد در سوریه و گروه های سیاسی مورد حمایتش در عراق ایجاد کند. ریاض تنها در این صورت حاضر به همکاری با جامعه جهانی در منطقه است.

در این میان ایرانی ها با همراهی روس ها برای این که بتوانند عربستان را تحت فشار قرار دهند از دو ناحیه این کشور را تحت فشار گذاشتند، از یک سو از ناحیه لبنان و از سوی دیگر از ناحیه یمن. اکنون شاهدیم که الحوثی های مورد حمایت ایران به طور ناگهانی وضعیت را در این کشور تغییر دادند و شمال یمن را به کنترل خود در آوردند. جنوبی های مورد حمایت ایران نیز بر وضعیت حاکم بر جنوب یمن مسلط شده اند.

این در حالی است که عربستان تلاش دارد تا جبهه ای هماهنگ علیه ایران در شورای همکاری خلیج فارس ایجاد کند و این اتفاق ضربه ای کاری بر تلاش های عربستان در منطقه محسوب می شود.

در لبنان نیز فعالیت های سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان همگی در راستای خنثی سازی تلاش های عربستان قابل ارزیابی است. اکنون عربستان می رود تا بار دیگر کل دولت لبنان را به کنترل خود در آورد و این در حالی است که ریاض تا کنون برنامه ای برای مهار فعالیت های تازه حزب الله در لبنان در اختیار نداشته است.

در عین حال تهران تلاش دارد تا از تنگنایی که اخوان المسلمین در مصر گرفتار شده است نیز نهایت استفاده را ببرد، برای همین شاهدیم که پیشنهادهایی به ترکیه سرگردان می دهد و تلاش می کند تا حماس از هم پاشیده را مجددا به سمت خود جذب کند، به ویژه در وضعیت فعلی که همه نقشه های اخوانی ها در سوریه نقش بر آب شده است.  

در این میان تنها بحرین است که هنوز وارد مرحله فتح جبهه های ایران نشده است که اگر تحولی در آن کشور نیز رخ دهد، که احتمال آن می رود، منظومه پیروزی های ایران تکمیل خواهد شد.

در سایه این پیروزی ها جان کری با چه هدف به عربستان آمد؟ سفر وی از نگاه ریاض جز دروغ پراکنی چیز در بر نداشت و نتایج آن به زودی نمایان خواهد شد.

منبع: الحیات/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: یکشنبه 19 آبان 1392 / باز انتشار: پنجشنبه 23 ابان 1392