نماینده ژاپن هم حامل پیام آمریکا برای ایران بود؟

دیپلماسی ایرانی:هرچند سفر اخیر سلطان قابوس به ایران تمامی توجه ها را به خود معطوف کرد و عده ای گمانه زنی کردند که وی حامل پیام آمریکا برای ایران است، خبرگزاری ان اچ کی نیوز در گزارشی مدعی شده است که نماینده عالی ژاپن در سفر اخیر خود به ایران نیز پیامی از جانب آمریکا برای ایران داشته است.

 درحالی که ژاپن بار دیگر می کوشد در جدال بین ایران و آمریکا، نقش میانجی را ایفا کند، تهران از توکیو خواسته به تلاش های جمهوری اسلامی در جهت خلع سلاح جهانی ملحق شود. ماساهیکو کومورا، معاون رئیس جمهور حزب لیبرال دمکراتیک ژاپن و وزیر خارجه سابق، اخیرا به عنوان نماینده ویژه شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن به تهران سفر کرد. او در این سفر با شماری از مقامات عالی ایران شامل حسن روحانی، محمد جواد ظریف و علی اکبر هاشمی رفسنجانی ملاقات کرد.

کومورا نخستین مقام عالی دولت آبه بود که با دولت جدید ایران دیدار می کرد و وزارت خارجه ژاپن این سفر را فرصتی برای گفت و گو در خصوص مسائل دوجانبه و بن بست ایران با جامعه بین المللی توصیف کرد. رسانه های ایرانی گزارش دادند که هدف سفر این مقام ژاپنی به ایران بررسی موضوع تسلیحات کشتار جمعی و تلاش برای مقابله با آن بوده است، چرا که هر دو کشور از کاربرد تسلیحات کشتار جمعی خسارت دیده اند. همچنین علی اکبر هاشمی رفسنجانی نیز در همین زمینه با نماینده ژاپن گفت و گو کرد.

این در حالی است که به گزارش ان اچ کی نیوز، کومورا حامل یک پیام از آمریکا برای مقامات ایران بوده است. این پیام در زمینه مساله هسته ای بوده و در عین حال پیشنهاد میانجی گری ژاپن در مناقشه قدیمی ایران و آمریکا نیز مطرح شده است.  به گزارش این خبرگزاری، کومورا پیامی را در مورد مسائل هسته ای از آمریکا برای مقامات ایران آورده بود و  قصد داشت پیام دولت ایران را نیز به آمریکا منتقل کند.

به گزارش دیپلمات، نماینده ژاپن، روحانی را ترغیب کرد تا در مذاکرات هسته ای انعطاف نشان دهد. انعطاف واژه ای است که معمولا وزارت خارجه ژاپن در مورد مساله هسته ای ایران از آن استفاده می کند.

در مقابل روحانی نیز به وی گفت، هدف ایران از توسعه تکنولوژی هسته ای صلح آمیز است. همانگونه که ژاپن نیز این تکنولوژی را در اختیار دارد. البته این روشی معمول در بین مقامات ایرانی است که برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی را با فعالیت های هسته ای ژاپن مقایسه می کنند. برخی گزارش ها حاکی از آن است که روحانی در مورد تعهد تهران به بهبود روابط با جامعه بین المللی به این دیپلمات ژاپنی اطمینان داده و تاکید کرده است که مناقشه هسته ای باید در چارچوب قوانین بین المللی حل و فصل شود.

ان اچ کی در این زمینه می نویسد که دلایل خوبی برای پذیرش نقش آفرینی ژاپن در مسائل مربوط به ایران وجود دارد. برای مثال ژاپن به طور کل و کومورا به طور خاط مدت هاست که روابط خوبی با ایران دارند. ژاپن پیش از اعمال تحریم های آمریکا و اروپا علیه صادرات نفتی ایران، سومین وارد کننده بزرگ نفت از ایران بود و پس از چین، دومین شریک تجاری جمهوری اسلامی به شمار می رفت. همچنین نشست های دیپلماتیک متعددی بین ایران و ژاپن برگزار می شود.

کومورا نیز به شخصه نقشی محوری در روابط تهران – توکیو ایفا کرده است. وی در سال های  1999- 1998 و 2008- 2007، در مذاکرات دوجانبه حاضر بود و پیش از سفر اخیر به تهران دست کم 5 بار با روحانی ملاقات کرده بود.

ژاپن همواره می کوشد تا ضمن انتقاد از ایران به دلیل عدم تعدیل نگرانی های بین المللی بر سر برنامه های هسته ای اش، نقش میانجی را نیز در این زمینه داشته باشد. در سال 2009، ژاپن با چراغ سبز آمریکا نقش آفر ینی در طرح تبادل سوخت را به ایران پیشنهاد داد. در مقابل مقامات تهران نیز با سفر به توکیو در اواخر سال 2009 و اوایل سال 2010، به این طرح واکنش مثبت نشان دادند اما سرانجام با مانع تراشی آمریکا، این روند به نتیجه ای نرسید.

یکی از عواملی که توکیو را برای ایفای نقش میانجی در مجادله تهران و واشینگتن ترغیب می کند، نیاز ژاپن به منابع انرژی است. اعمال تحریم های آمریکا علیه ایران موجب کاهش واردات نفت ژاپن از ایران شده و در صورتی که مساله ایران و آمریکا به نحوی حل شود، ژاپن نیز می تواند برای تامین منابع انرژی مورد نیاز، حساب بیشتری روی ایران باز کند.

ان اچ کی در ادامه گزارش خود می نویسد، ژاپن تنها کانالی نبود که از زمان روی کار آمدن دولت جدید در ایران، بین تهران و واشینگتن برقرار بوده است. سلطان قابوس، نیز اخیرا سفری به ایران داشت که گفته می شود هدف از آن میانجی گری بین ایران و آمریکا بوده است. جفری فلتمن، دستیار آمریکایی سازمان ملل در امور سیاسی نیز در سفری که همزمان با پادشاه عمان به ایران داشت، با مقامات عالی تهران گفت و گو کرد. از سوی دیگر کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز همچنان با مقامات ایران در ارتباط است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10