لزوم اقدام فوری کنگره در مقابل ایران

دیپلماسی ایرانی: در حالی که حسن روحانی پیروز انتخابات ریاست جمهوری ایران تمایل بیشتری به توافق با جامعه بین المللی نشان داده که می تواند ریسک درگیری را کاهش دهد، وی هیچ سخنی در جهت حمایت از تعلیق غنی سازی اورانیوم یا متوقف کردن بخش هایی از برنامه های هسته ای تهران به زبان نیاورده است. اکنون این پرسش در حیطه امنیت ملی آمریکا مطرح است که آیا باید علیه فعالیت های هسته ای ایران اقدام نظامی انجام داد؟

در شرایط کنونی موضوعات زیادی از زمینه اقتصادی گرفته تا بحران در سوریه، ذهن سیاستمداران آمریکایی را به خود مشغول کرده است. هیچ یک از این مسائل کم اهمیت نیستند، اما حمله هوایی به ایران می تواند آمریکا را به سوی جنگ سوم در خاورمیانه سوق دهد، آن هم در شرایطی که باراک اوباما می گوید به دنبال پایان دادن به جنگ ها در خاورمیانه و تمرکز بیشتر بر موضوعات داخلی است.

موضوع اقدام نظامی علیه ایران هم اکنون کم و بیش در کنگره آمریکا مطرح است. کنگره سابقه ای طولانی در سخت گیری ها در مقابل ایران دارد که از جمله آنها می توان به اعمال تحریم های سنگین اشاره کرد. با این حال هنوز مشخص نیست که در صورت عبور ایران از خط قرمزهای مورد ادعای اوباما در برنامه های هسته ای، واشینگتن آمادگی حمله به تاسیسات هسته ای ایران را خواهد داشت یا خیر.

در مقایسه با سال های 2002 و 2003، که بحث حمله پیشگیرانه به عراق مطرح بود، اکنون اقدام نظامی علیه ایران چندان موضوع داغی نیست. این روزها هیچ کس به روشنی در مورد حمله آمریکا به ایران سخن نمی گوید.

اما کنگره باید به مساله ایران بپردازد. این موضوعی نیست که تنها یک بخش در مورد آن تصمیم گیری کند. از سوی دیگر هرچند آمریکایی ها همواره امیدوارند استفاده از زور محدود و کوتاه مدت باشد،تاریخ جنگ های عراق و ویتنام نشان می دهد که نتیجه می تواند به گونه ای دیگر رقم زده شود.

البته باید از صدور هرگونه بیانیه در خصوص اقدام نظامی یا به رای گذاشتن آن در شرایط فعلی خودداری کرد. هدف باید همچنان پرهیز از جنگ و نه اشاعه آن باشد. به بیان دیگر کنگره باید شرایط خاصی را برای رئیس جمهور آمریکا تعریف کند که تحت آن امکان استفاده از گزینه نظامی وجود داشته باشد.

باید توجه داشت که درگیری با ایران می تواند واکنش جمهوری اسلامی از طریق گروه های نیابتی و احتمالا ایجاد اختلال در صادرات نفتی را به همراه داشته باشد. همچنین افزایش تنش ها در سوریه ، افغانستان و عراق به دنبال حمله به ایران نیز قابل پیش بینی خواهد بود. جنگ با ایران بدون هزینه زیاد خاتمه نمی یابد و زمان آن نیز محدود نخواهد بود. به همین دلیل افکار عمومی آمریکا باید اطلاعات مورد نیاز را در این زمینه دریافت کند. این تنها مناظره های کنگره است که می تواند چنین فضایی را ایجاد کند و در نهایت به اجماع بیانجامد.

از آنجایی که روحانی اواسط مرداد ماه کار خود را آغاز می کند، کنگره باید تا آن زمان صبر کند و شاهد رفتار رئیس جمهور جدید ایران باشد. اینکه روحانی در جهت مصالحه گام بر خواهد داشت یا خیر، نقش تعیین کننده ای در رویکرد کنگره دارد.

اگر تا فصل پاییز هیچ گامی رو به جلو جبهه مذاکره با ایران برداشته نشود، کنگره باید مساله ایران را در دستور کار خود قرار دهد. کنگره می تواند به رئیس جمهور آمریکا این آزادی عمل را بدهد که در صورت عبور ایران از خط قرمز ها، هر اقدامی برای مقابله با آن شامل گزینه نظامی، مجاز خواهد بود. این به منزله اعلام جنگ نیست ، بلکه  نشان دهنده این واقعیت است که موضوع ایران در اولویت دستور کار سیاست خارجی اوباما قرار دارد.

به این ترتیب کاخ سفید می تواند ایران را برای مصالحه هسته ای تحت فشار قرار دهد. البته احتمال مخالفت برخی اعضای کنگره با این طرح نیز وجود دارد. در این صورت دیپلماسی تا حدودی آسیب می بیند اما در عین حال رئیس جمهور آمریکا نیز درک می کند نباید در درگیری که کشورش از آن حمایت نمی کند، وارد شود.

منبع: پولتیکو / تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 10