پوتین بر خلاف ظاهرش آدم ظریفی است

دیپلماسی ایرانی: عمرو موسی مرد نام آشنایی است. کسی که دبیر کل اتحادیه عرب بوده و قبل از آن سال ها وزیر امور خارجه مصر بوده است. وی از دهه هفتاد وارد وزارت امور خارجه مصر و از ابتدای دهه هشتاد وارد دنیای سیاست شد. البته دوران سیاسی او با تصدی پست وزارت خارجه مصر در ابتدای دهه نود میلادی آغاز شد. موسی که متولد 1936 است، یکی از مهم ترین و بارزترین مقام های عالی رتبه دوران ریاست جمهوری سی ساله حسنی مبارک محسوب می شود.

در ابتدای انقلاب مصر در ژانویه 2011 موسی به جمع مخالفان او پیوست و خود را به عنوان یک چهره انقلابی مخالف حکومت نشان داد. موسی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری مصر نیز نامزد شد و به رغم این که گمان می رفت برنده اصلی انتخابات باشد، شکست سنگینی خورد و از میان آرای حدود 51 درصدی رای دهندگان مصری رتبه چهارم را به دست آورد و از گردونه رقابت ها حذف شد.

یک دهه وزیر امور خارجه مصر بودن و یک دهه ریاست اتحادیه عرب را بر عهده داشتن، آن هم در دورانی که مصر و خاورمیانه و جهان عرب سیلی از حوادث را تجربه کردند و عمرو موسی در بسیاری از آنها حاضر و سرگرم آبود و در بسیاری دیگر تنها شاهد آنها بوده، باعث شده است تا وی صاحب خاطرات و اطلاعات شنیدنی و مهمی باشد. موسی در مصاحبه ای طولانی با روزنامه الحیات با غسان الشربل، روزنامه نگار مشهور جهان عرب که یکی از تحلیلگران به نام لبنانی نیز محسوب می شود، به گفت وگو نشسته و به بیان این خاطرات پرداخته است که در چند شماره در این روزنامه منتشر شدند. البته آن چه در این مصاحبه نمود دارد نظرات موسی درباره تحولات خاورمیانه است که با خاطرات او عجین شده اند. دیپلماسی ایرانی در نظر دارد هر هفته به طور مرتب این مصاحبه را ترجمه و منتشر کند. اکنون بیست و چهارمین بخش آن در اختیار خوانندگان قرار می گیرد:

با کدام یک از رهبران جهان دیدار کردی؟

با همه شان. در جریان کارم در اتحادیه عرب در 10 سال اخیر، اتحادیه عرب افق های واقعا بزرگی را در تعامل با جهان باز کرد. از جمله به نشست 7 یا 8 کشور بزرگ جهان دعوت شدم که این دستاورد بزرگی برای من بود و من به آن افتخار می کنم برای این که آنها نقش اتحادیه عرب را درک کردند. این مساله باعث شد تا دری برای دیدار با همه و بحث مستقیم با بسیاری از آنها مثل باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا، نیکولا سارکوزی و قبل از او ژاک شیراک و همچنین ولادیمیر پوتین که به خصوص از من دعوت کرد تا نظرم را درباره تحولات فلسطین و خاورمیانه در سال 2009 بیان کنم، صدراعظم مرکل و نخست وزیرهای بریتانیا گشوده شود. و ارتباطات گسترده ای با آنها دارم، همچنین با لولا، رئیس جمهوری برزیل که به او اعتقاد بسیاری دارم. لولا ما را در مصر دید و پروژه ای برای نزدیکی کشورهای امریکای لاتین به اعراب داد که هیچ کس ارزش آن را ندانست. اما من به این موضوع ارج نهادم و با او کار کردم و نشستی که می خواست را برایش ترتیب دادم و برزیل را مورد توجه قرار دادم و به من هم در برزیل نشان افتخار داد که به من فرصت داد تا از آن استفاده خاص کنم. لولا توجه بزرگی به دنیا داشت و ارزش اتحادیه عرب را می فهمید و می دانست که چه ریشه های فرهنگی عربی ای در امریکای لاتین وجود دارد، و لازم بود که به آن توجه خاصی می شد و این موضوع مناقشه ای بود که میان من و او در قاهره انجام شد.

نظرت درباره پرزیدنت اوباما چیست؟

اولین بار پرزیدنت اوباما را در ترکیه دیدم، در ذهنش مقدمه ای برای تغییرات سیاست های مختلف به ویژه در موضوع فلسطین داشت. وقتی که به ترکیه آمد عبدالله گل، رئیس جمهوری ترکیه برای او مراسم ویژه ای ترتیب داد و سفره شامی پهن کرد که در آن نزدیک به 20 شخصیت حاضر شدند، از من هم دعوت کردند که من هم پذیرفتم و رفتم و با او به سرعت درباره قضیه فلسطینی صحبت کردم، گفت تحرکات جدی ای درباره این قضیه شاهد خواهید بود. سپس به قاهره آمد و آن سخنرانی مشهور را انجام داد. سپس با او در نشست کشورهای صنعتی در ژوئن سال گذشته میلادی در جنوب فرانسه دیدار کردم. در آن جلسه نزدیک به 15 چهره جهانی از جمله روسای هشت کشور صنعتی جهان، دبیر کل سازمان ملل، دبیر کل اتحادیه عرب، رئیس صندوق بین المللی پول و رئیس اتحادیه اروپا حضور داشتند و جلسه در سطح عالی بود، در آن جلسه نخست وزیران مصر و تونس نیز حضور داشتند تا در آن درباره دو انقلاب تصمیم گیری شود. اوباما به نخست وزیر مصر، عصام شرف در حضور نخست وزیر تونس گفت که به آنها 20 میلیارد دلار داده خواهد شد که باید بیشتر آنها صرف حمایت از مصر در راه دموکراسی شود. من دخالت کردم برای این که دیدم نخست وزیر تونس تحت فشار قرار گرفته است و گفتم به هر حال کل منطقه به توجه و مراعات نیاز دارد، جناب رئیس جمهور موضوع جهان عرب و موضوع فلسطین موضوع مهمی است، جواب داد: قطعا. اوباما موضوع مذاکرات را مطرح کرد گفتم که نه، اول باید درباره شهرک ها صحبت کنیم، گفت که تو موضع ما را در قبال شهرک سازی ها می دانی اما موضوع امنیت اسرائیل نیز مطرح است. گفتم که امنیت اسرائیل موضوعی است که به امنیت کل منطقه مرتبط می شود و من این موضوع را خواهم گفت و گفت من هم جواب تو را خواهم داد. عملا نشستیم و درباره امنیت منطقه خاورمیانه و ثبات منطقه خاورمیانه صحبت کردیم، علاوه بر آن تغییرات و پول هایی که برای حمایت عربی از مصر و تونس می شود را نیز رصد کردیم، و گفتم که موضوع فلسطینی ها چیزی است که حق آنها است و آنها حق دارند که کشور فلسطینی تشکیل دهند، اوباما حرفم را قطع کرد و گفت: و امنیت اسرائیل. گفتم اجازه بده که امنیت اسرائیل جزئی از امنیت کل منطقه باشد. 

نظرت درباره پرزیدنت پوتین چیست؟

علی رغم محافظه کاری ای که او تلاش می کند در ظاهر در شخصیت خود نشان دهد، پوتین شخصیت ظریفی است، با من واقعا با ملایمت برخورد کرد و از من خواست که به خانه اش در همان اطراف ]مسکو[ بروم، بین ما حرف های طولانی ای در گرفت و از خلال آن صحبت های بسیاری درباره کل منطقه و قضایای آن شد و از من خواست که به طور خاص به آن بپردازم. سیاست روسی در ذات خود برای ما آسان است، به طور اساسی درباره آن احساس راحتی می کنیم، وقتی که با او دیدار می کنی، می دانی که او ریاست کشوری را بر عهده دارد که سیاست های آن با سیاست های ما در ناحیه فلسطین و از ناحیه جهان عرب همراه است، درست است که به درجه ای کمتر از اتحاد جماهیر شوروی سابق است اما تو باید بدانی که با رئیس جمهوری کشوری صحبت می کنی که تاریخ طولانی در دوستی با ما دارد.

ادامه دارد...