سود امریکا از نزدیکی روابط ایران - مصر

دیپلماسی ایرانی: از زمان سقوط محمد حسنی مبارک، دیکتاتور مخلوع مصر روابط تهران و قاهره همواره موضوع بحث بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان بوده است. تا قبل از تحولات هفته های اخیر، مصری ها هر از گاهی صحبت از بهبود روابط با ایرن می زدند اما هیچ گاه گامی موثر در این زمینه بر نمی داشتند. حتی سفر محمد مرسی، رئیس جمهوری مصر به تهران برای شرکت در اجلاس جنبش عدم تعهد و سفر محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری جمهوری اسلامی ایران به قاهره اگر چه اتفاقاتی مهم در فضای روابط دو کشور محسوب می شد اما هیچ کدام به از سرگیری روابط مستقیم و افتتاح سفارت خانه در پایتخت های دو کشور منجر نشد.

به گزارش وبسایت شبکه خبری الجزیره، بسیاری در جامعه مصر از بهبود روابط تهران و قاهره و عادی سازی روابط میان دو کشور استقبال می کنند و آن را برای آینده روابط دو طرف بسیار مفید می دانند اما در عین حال کسانی هم هستند که به این موضوع به دیده تردید می نگرند و به آن خرده می گیرند.

در این میان مهمترین اتفاقی که طی هفته گذشته در روابط دو طرف رخ داد، انجام نخستین پرواز هوایی از تهران به اسوان در جنوب مصر با هدف انتقال گردشگران ایرانی به این کشور بود. اتفاقی که با سفر معاون وزیر امور خارجه ایران به قاهره هم زمان شد و صحبت های بسیاری درباره گسترش روابط و افق های پیش رو به میان آمد. استقبال ایران از عادی سازی روابط با قاهره تا آن جا پیش رفت که مجتبی امانی، رئیس دفتر حافظ منافع ایران در مصر از آمادگی تهران برای قرض یک میلیارد دلاری به قاهره برای حمایت از این کشور در برابر بحران مالی اش خبر داد. کما این که برخی مقام های دیگر ایرانی نیز صحبت از آمادگی شرکت های ایرانی برای سرمایه گذاری در بخش پتروشیمی و گاز مصر با هدف حل بحران جاری سوخت در این کشور زدند.

واکنش ها در مصر برای عادی سازی روابط با ایران متفاوت است. برخی جریان ها به ویژه جریان های تندروی سلفی که عموما تحت تاثیر عربستان قرار دارند، از عادی شدن روابط تهران و قاهره خشنود نیستند و نزدیکی دو کشور را به مثابه آغاز دور تازه ای از نفوذ مذهب شیعی در مصر می دانند.

خانم دکتر نورهان الشیخ، استاد علوم سیاسی در دانشگاه قاهره درباره عادی شدن روابط ایران و مصر می گوید: «این مساله فقط به ابعاد مذهبی و احتمال آغاز دور تازه ای از نفوذ شیعی در مصر باز نمی گردد. بلکه برخی معتقدند که این مساله می تواند در راستای پروژه سیاسی گسترش نفوذ مذهبی ایران در منطقه صورت بگیرد. مساله ای که باعث می شود تا دقت بیشتری در عادی سازی روابط ایران و مصر لحاظ شود.»

با این حال دکتر نورهان می گوید که مصر در حال حاضر در آن وضعیتی نیست که اراده ای مستقل برای عادی سازی روابط با ایران داشته باشد، به ویژه که قاهره بر این باور است که از این عادی سازی روابط بیش از همه تهران است که سود می برد. ایران خواستار شکست انزوای بین المللی اش به ویژه در زمانی که سوریه، هم پیمان منطقه ای اش در بحرانی سخت می برد، است و با نزدیک شدنش به مصر می تواند نفوذ خود در منطقه خلیج فارس را نیز تقویت کند.

وی اذعان می کند که با این حال در وضعیت فعلی قاهره نیز نزدیکی به تهران را به سود خود می داند چرا که روابطش با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس متشنج شده و نزدیکی به ایران می تواند به آن برای فشار به این کشورها کمک کند. علاوه بر آن مصر می خواهد به ایالات متحده نیز گوشزد کند که تنشش با قاهره می تواند به قیمت نزدیک شدن مصر به ایران تمام شود.

در مقابل دکتر محمد مجاهد، تحلیلگر مسائل سیاسی و نظامی می گوید که به رغم تحولاتی که در روزهای اخیر در روابط ایران و مصر حاصل شده، هنوز نمی توان گفت که اتفاقی تازه در روابط دو طرف رخ داده است. چرا که هنوز سفارت خانه ای در پایتخت های دو طرف راه اندازی نشده است و هنوز دو کشور سفیری به پایتخت های یکدیگر نفرستاده اند. به اعتقاد وی اعزام گردشگران ایرانی به مصر به معنای تحولی تازه در روابط دو کشور نیست.

الزیات، معاون رئیس مرکز ملی مطالعات خاورمیانه نیز در این باره می گوید: «طبیعی است که میان دو کشور روابط دیپلماتیک و اقتصادی کاملی وجود داشته باشد. به ویژه که روابطی از این دست میان ایران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نیز وجود دارد.»

وی در ادامه می افزاید: «مصر واقعا باید به فکر مصالحش در هر کجایی که شد، باشد، به ویژه که به همراه ایران و ترکیه و اسرائیل بزرگترین قدرت های منطقه ای محسوب می شوند.»

وی در پاسخ به اظهارات دکتر نورهان که می گوید مصر می خواهد از روابطش با تهران برای فشار بر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و ایالات متحده امریکا استفاده کند، می گوید: «مصر می خواهد بر حضورش در منطقه تاکید کند و به هیچ وجه به فکر استفاده از ابزار رابطه با ایران برای فشار به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس یا ایالات متحده نیست. حتی می توان گفت که روابط حسنه مصر با ایران می تواند به سود ایالات متحده امریکا تمام شود.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: شنبه 17 فروردین 1392/ باز انتشار: سه شنبه 20 فروردین 1392