سوسیالیست دوست داشتنی یا سد راه آزادی؟

دیپلماسی ایرانی: ناقوس مرگ در ونزوئلا به صدا درآمد. گویا دو سال جدال تن به تن با سرطان سرانجام نفس های رئیس جمهور سوسیالیست را به شماره انداخت.14 سال حضور بی چون و چرای چاوز در قدرت او را به دوگانه ای تبدیل کرد که برخی مجسمه مبارزه با امپریالیسم ش خواندند و عده ای او را مانعی بر سر راه برقراری دموکراسی و آزادی سیاسی در این کشور.خبر مرگ چاوز هم در سرتاسر جهان از کاراکاس تا خیابان های نیویورک واکنش های متفاوتی را به دنبال داشت. عده ای با در دست داشتن عکس هایی از چاوز بر فقدانش مرثیه خوانده و این تراژدی را به جریان چپ تسلیت گفتند. در آن سوی میدان هم زنان و مردانی بودند که مهر مهاجر بر پیشانی داشته به خیابان های ایالت های مختلف آمریکا ریخته و نبود آقای سوسیالیست را جشن گرفتند.مخالفانی که مرگ او را فرصتی برای دیپلماسی می دانند. چاوز در ذهن هوادارانش ضدامپریالیستی شجاع است که از 14 سال پیش تاکنون با فرمانروایی طبقه مرفه بر ضعفا در ونزوئلا مخالفت کرده اما در باور منتقدانش گردن کلفتی است که فرصت نفس کشیدن و ابراز وجود را از آنها که دیگر گونه می اندیشیدند، را گرفت.
چاوز در میان رهبران امریکای لاتین هم از محبوبیت فوق العاده ای برخوردار بود.به گزارش آسوشییتدپرس، اوو مورالس رئیس جمهور بولیوی با چشمانی اشکبار در واکنش به مرگ چاوز گفت :هوگو امروز بیش از هر روزی دیگری زنده است و زنده خواهد ماند. او الگویی برای تمامی کسانی خواهد بود که در راه آزادی می جنگند. او همواره در تمامی مناطق جهان حی و حاضر خواهد بود. او همراه ما و همدرد ما خواهد ماند.

از آغاز بیماری هوگو چاوز وی کشور کوبا را برای درمان سرطان انتخاب کرد. کشوری که متحد اصلی چاوز یعنی برادران کاسترو بر اریکه قدرت آن تکیه زده اند. فقدان چاوز برای خانواده کاسترو با اعلام دو روز عزای عمومی در این کشور و نیمه افراشته شدن پرچم ها به نشانه عزاداری ، رخ نمود. در بیانیه ای که در تلویزیون رسمی کوبا قرائت شد، آمده است: چاوز برای مردم کوبا همواره یکی از برجسته ترین فرزندان این کشور خواهد بود.

مرگ چاوز شاید بیش از آنکه هواداران او در ونزوئلا را نگران کرده باشد، تبدیل به دغدغه کوبایی هایی شده که کشورشان در 14 سال گذشته همواره از کمک های بی دریغ دولت کاراکاس برخوردار بوده است. هاوانا در این سالها هر بار به نفت بیشتری نیاز داشت دستان آقای چاوز را در کنار خود دیده بود. برخی ساکنان پایتخت کوبا در گفتگو با آسوشییتدپرس تاکید می کنند که حتی اگر حزب چاوز در انتخابات آتی برنده میدان هم باشد باز رابطه میان ونزوئلا و کوبا به رونق روزهایی نخواهد بود که رئیس جمهور سرخ پوش بر مسند قدرت در کاراکاس نشسته بود.

در ایالات متحده ، کشوری که در 14 سال گذشته رابطه پرفراز و نشیبی را با ونزوئلا تجربه کرده است ، باراک اوباما ترجیح داد با کمترین اشاره به فقدان چاوز ، ملت و نه دولت در کاراکاس را مخاطب خود قرار دهد.وی در بیانیه ای به مناسبت درگذشت چاوز اعلام کرد که واشنگتن از خواست و اراده مردمی در ونزوئلا حمایت می کند و به برقراری رابطه سازنده با دولت هم امیدوار است: با آغاز فصلی جدید در ونزوئلا ، امریکا خود را به پیشرفت اصول دموکراسی در ونزوئلا ، حکمرانی قانون و احترام به حقوق بشر در این کشور پایبند می داند.

چاوز شاید در میان سیاستمداران غربی چهره ای نه چندان محبوب و رهبری دردسرساز بود اما در جامعه هنری و سینمایی او مشتاقان خاص خود را داشت. اولیور استون  کارگردان و تهیه کننده ای که فیلمی در خصوص چاوز هم در پرونده کاری خود دارد، در تویتر خود پستی با این مضمون نوشت: عزادار قهرمانی هستم که از اهمیت فوق العاده ای در میان هموطنانش برخوردار بود. نام او همواره در تاریخ باقی خواهد ماند. دوست من اکنون در بهشت آرمیده است.

مهاجران ونزوئلایی که در ایالات متحده زندگی می کنند سالهاست که آقای سوسیالیست را سدی بر سر راه آزادی سیاسی در کشور خود می دانند. شب گذشته با اعلام خبر درگذشت چاوز جمعیتی حدود 200 نفر از این مهاجران در ایالت های مختلف با ریختن به خیابان ها مرگ رئیس جمهور ضدامریکایی خود را جشن گرفتند. مردان و زنانی که با خنده از آغاز فصلی نو در کاراکاس سخن می گفتند. یکی از این مهاجران در گفتگو با آسوشییتدپرس می گوید: او سرانجام رفت. ما مرگ را جشن نمی گیریم بلکه برای بازشدن پنجره ای جدید که می تواند مولود امید و تغییرات باشد، خوشحال هستیم.

در آرژانتین کریستیانا فرناندز که از متحدان منطقه ای چاوز به حساب می آمد، سه روز عزای عمومی اعلام کرد. گفته می شود که خانم فرناندز برای شرکت در مراسم خاکسپاری آقای چاوز به ونزوئلا خواهد رفت. در نیکاراگوئه که در سالهای حضور چاوز در قدرت از موهبت نفت ارزان قیمت این کشور برخوردار بود، همسر دانیل اورتگا که سخنگوی وی نیز است در خصوص مرگ چاوز می گوید: او یکی از مردانی است که هرگز نخواهد مرد. همه ما چاوز هستیم.هوگو چاوز اصلی ترین متحد ما بود اما من مطمن هستم که ونزوئلایی ها به حمایت خود از وی ادامه خواهند داد.

جیمی کاتر رئیس جمهور سابق ایالات متحده در بیانیه ای به مناسبت درگذشت آقای رئیس جمهور نوشت: نام چاوز به عنوان فردی که خواهان استقلال و شان سیاسی برای دولت های امریکای لاتین بود، در اذهان باقی خواهد ماند. ما مردی را شناختیم که داعیه دار رویکردی بود که خواهان تغییرات شگرف در کشورش و سود رساندن به طبقه محرومی بود که احساس به حاشیه رانده شدن را داشتند. شاید موافق تمامی عملکردهای چاوز در این سالها نبویدم اما هیچ گاه اندک شکی به عزم وی برای بهبود زندگی هموطنانش نداشتیم.

سفیر روسیه در سازمان ملل مرگ چاوز را یک تراژدی خواند: او سیاستمداری بزرگ برای کشورش بود. او نقش بسیار مهمی در بهبود رابطه میان روسیه و ونزوئلا بر عهده داشت.
همچنین دفتر مطبوعاتی کاخ کرملین اعلام کرد که "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه  در پیام تسلیتی، از درگذشت هوگو چاوز،  ابراز تاسف عمیق نموده و مرگ وی را به دولت و ملت ونزوئلا تسلیت گفت: هوگو چاوز انسانی بسیار قدرتمند بود که همواره به آینده نظر داشته و برنامه مشخصی برای آینده کشورش داشت. ضمن اینکه چاوز یکی از دوستان بسیار نزدیک و قابل اعتماد روسیه بود که از دست دادن وی باعث تاسف عمیق شده است.

وزیر امور خارجه انگلستان ویلیام هیگ نیز پیام تسلیت خود را به ملت و خانواده چاوز اعلام کرد. نخست وزیر کانادا استفان هارپر ضمن ابراز همدردی با مردم ونزوئلا ابراز امیدواری کرد که مرگ چاوز پنجره فرصت های بیشتر در حوزه دیپلماسی را بگشاید.

رافائل کورا رئیس جمهور اکوادور و یکی از نزدیک ترین دوستان چاوز پیش بینی کرد که چاوز تاثیر بسزایی بر سیاست آتی ونزوئلا داشته باشد: ما یک انقلابی را از دست دادیم اما تاثیر وی بر ما ابدی و دایمی خواهد بود.

در چین که در 14 سال گذشته وام های کلانی را در ازای نفت در اختیار کاراکاس قرار داده است ، از بیانیه دولتی خبری نبود اما در وب سایت های مختلف همگی از سیاست های ضدامریکایی چاوز در 14 سال گذشته قدردانی کردند.

از نخستین ساعت اعلام خبر مرگ چاوز مرثیه های فراوانی در سوگ مردی خوانده شد که به گمان بسیاری قرمان سوسیالیست ها و الگوی انقلابی های دهه 60 بود. خواننده آهنگ های مردمی در کوبا که یکی از آهنگ هایش در مرح چه گوارا او را به شهرت جهانی رساند در وب لاگ خود برای وداع با چاوز نوشت: خداحافظ برای همیشه آقای فرمانده.