حکومت دینی به مصلحت مصر نیست

دیپلماسی ایرانی: عمرو موسی مرد نام آشنایی است. کسی که دبیر کل اتحادیه عرب بوده و قبل از آن سال ها وزیر امور خارجه مصر بوده است. وی از دهه هفتاد وارد وزارت امور خارجه مصر و از ابتدای دهه هشتاد وارد دنیای سیاست شد. البته دوران سیاسی او با تصدی پست وزارت خارجه مصر در ابتدای دهه نود میلادی آغاز شد. موسی که متولد 1936 است، یکی از مهم ترین و بارزترین مقام های عالی رتبه دوران ریاست جمهوری سی ساله حسنی مبارک محسوب می شود.

در ابتدای انقلاب مصر در ژانویه 2011 موسی به جمع مخالفان او پیوست و خود را به عنوان یک چهره انقلابی مخالف حکومت نشان داد. موسی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری مصر نیز نامزد شد و به رغم این که گمان می رفت برنده اصلی انتخابات باشد، شکست سنگینی خورد و از میان آرای حدود 51 درصدی رای دهندگان مصری رتبه چهارم را به دست آورد و از گردونه رقابت ها حذف شد.

یک دهه وزیر امور خارجه مصر بودن و یک دهه ریاست اتحادیه عرب را بر عهده داشتن، آن هم در دورانی که مصر و خاورمیانه و جهان عرب سیلی از حوادث را تجربه کردند و عمرو موسی در بسیاری از آنها حاضر و سرگرم آبود و در بسیاری دیگر تنها شاهد آنها بوده، باعث شده است تا وی صاحب خاطرات و اطلاعات شنیدنی و مهمی باشد. موسی در مصاحبه ای طولانی با روزنامه الحیات با غسان الشربل، روزنامه نگار مشهور جهان عرب که یکی از تحلیلگران به نام لبنانی نیز محسوب می شود، به گفت وگو نشسته و به بیان این خاطرات پرداخته است که در چند شماره در این روزنامه منتشر شدند. البته آن چه در این مصاحبه نمود دارد نظرات موسی درباره تحولات خاورمیانه است که با خاطرات او عجین شده اند. دیپلماسی ایرانی در نظر دارد هر هفته به طور مرتب این مصاحبه را ترجمه و منتشر کند. اکنون ششمین بخش آن در اختیار خوانندگان قرار می گیرد:

آیا در سایه قانون موقت و اختلاف هایی که بر سر تدوین قانون اساسی وجود دارد، خطری برای زندگی در مصر احساس می کنی؟

موضوع قانون اساسی موقت مطرح نیست برای این که قانونی در حال تصویب است که اگر با موفقیت تصویب شود، مفید است.

خودت چه برنامه ای داری؟

آن چه اکنون مد نظر من است این است که بازگردان مصر به راه صحیحش را آغاز کنیم و این مساله ای هم ملی و هم شخصی است. من می خواهم که مصر بار دیگر به مصری که می شناسیم و در آن زندگی کردیم، برگردد، من از مصری صحبت می کنم که کشوری بزرگی است، ظرف چند سال آینده یک صد میلیون جمعیت خواهد داشت و یک صد میلون کیلومتر مساحت دارد و این همه ثروت و آب و سبزه و آموزش سطح بالا دارد، ما این همه امکانات داریم و نمی توانیم پیش رویم و این مساله ای است که برای همه دردناک است.

در بعد شخصی آیا می خواهی که فرزندانت آینده شان را در خارج از مصر بسازند؟

اصلا، خودشان هم آمادگی این کار را ندارند، به رغم این که درسشان را در خارج خوانده اند اما می خواهند که همین جا بمانند. آنها واقعا فرصت های خوبی برای زندگی در خارج داشته اند، اما خودشان رد کردند. آنها در خارج درس خواندند و به مصر بازگشتند و در مصر کار می کنند و این جزئی از وجود ما شده است، ما هم مثل خانواده های کشاورز هستیم که از اطراف شهر آمده ایم.

آیا نقش زنان در مصر کاهش خواهد یافت؟

با تاسف بسیار تلاش هایی برای تحت فشار گذاشتن زنان وجود دارد که این مساله برای بسیاری مساله بسیار ناپسندی است.  

آیا می توانید بر رسانه ها مسلط شوید؟ آیا این یک معرکه آسانی است؟

قطعا، تسلط بر رسانه ها چیزی تازه ای نیست، از زمان مبارک هم بود بود در نتیجه ابزارهای تسلط بوده اند و موجود است و ممکن است بارها اعمال و تکرار شود. مهم این است که نگذاریم این تسلط بار دیگر اعمال شود، رسانه ها هم باید وظایف میهنی خود را به درستی انجام دهند و به چارچوب های اخلاقی احترام بگذارند تا دو امر متوازن حاصل شود: نباید کسی بر رسانه ها مسلط شود کما این که رسانه ها نباید خارج از معاهده ها و موضوعیتشان فعالیت کنند.  

یکی گفت که از خوش شانسی محمد عبدالوهاب زمانی آمد که می شد در مصر صحبت از عبدالوهاب زد، اما اکنون مصر نمی تواند صبت از هنرمندانش بزند، آیا تو هم چنین احساسی داری؟

فضای عمومی: فضای آزادی و فضای احساس به وجود آفاق آزاد در برابر ماست، فضایی که شوقی و حافظ و ام کلثوم و عبدالوهاب را دارد، همین فضا بود که بعد از آن نسل، نسل های جدیدی از شعرا و ادبا و نویسندگان و موسیقی دانان ایجاد کرد، فضایی که الآن به این شکل فعلی اش وجود دارد، اگر گروهی بخواهند مردم را تهدید کنند و هنرشان را نابود کنند آن گاه مصر چگونه می تواند مبدع به وجود آورد. لازم است که فراموش نکنیم که چنین احساسی بود که باعث شد تا الازهر آن سند مشهورش را منتشر کند که در آن درباره حق ابداع و هنر و ادبیات و آزادی بیان و آزادی عقیده و پژوهش علمی صحبت شده بود. ما اکنون در مصر چنین تهدیدی را احساس می کنیم اگر آن سند نبود چه احساسی داشتیم.

آیا مصری ها در انتخابات ریاست جمهوری زیاده روی کردند؟

نه ابدا، بهتر شد که برگزار شد، اما من گمان می کنم که حکومت دینی یا دولت دینی به مصلحت مصر نیست. اگر دولتی با گرایش flavor دینی باشد، مانعی نیست. به هر حال قانون اساسی آینده تاکید می کند که مبادی شریعت اسلامی منبع اصلی قانون گذاری است و همین می تواند ضمانت کافی ای باشد و در عین حال با روح دموکراسی هم خوانی داشته باشد، یعنی همان نظام دموکراتیکی که خواهان آن هستیم.

ادامه دارد...