بشار استعفا می دهد یا اخضر ابراهیمی؟

 با به بن بست رسیدن تلاش های بین المللی برای برون رفت سوریه از بحران، از نظر روس ها تنها دو احتمال پیش روی این کشور قرار دارد، اما موضع آمریکا که به نظر می رسد انگلیس را به نیابت از خود و اتحادیه اروپا مسوول رسیدگی به پرونده سوریه کرده است، بر خلاف روس هاست.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، روزنامه القدس در تحلیلی با عنوان "الابراهیمی و آخرین فرصت" به بررسی طرح مطرح شده از سوی وی و مشکلات و معضلاتی که برای اجرا با آنها مواجه است، پرداخته و نوشته است: «اتفاق جدیدی که رخ داد این است که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد که کشورش و چین نخواهند توانست بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه را به عقب نشینی قانع سازند.

اخضر الابراهیمی، فرستاده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب به سوریه نقشه راهی را برای اجرای معاهده ژنو ترسیم کرده است که بر اساس این طرح نخست باید دولت انتقالی که از اختیارات اجرایی کامل برخوردار است، تشکیل شود.

اظهارات لاوروف مبنی بر این که هیچ یک از طرف های درگیر در سوریه پیروز نخواهند شد، مساله جدیدی نیست. اصرار ورزیدن برای حل و فصل نظامی به معنای شکست همه طرف ها در سوریه است. بر خلاف باور بسیاری از افراد، طرح اخضر الابراهیمی الهام بخش حل و فصل ناآرامی ها در سوریه نخواهد بود.

درست است که مخالفان مسلح بخش های بسیاری از سوریه را تحت کنترل خود درآورند، اما آنها نمی توانند ادعا کنند که بر تمام شهرهای اصلی مانند حلب، دمشق، ادلب، حماة، حمص، درعا و دیرالزور سیطره دارند.

نظام و مخالفان سوریه با مذاکرات و دستیابی به راه حل سیاسی مخالف هستند. نظام سوریه چه بسا خود را اسیر گروهی می داند که درگیری های سوریه را اداره می کنند. مخالفان نیز چه در داخل ائتلاف ملی و چه در خارج از آن بنا به خواسته گروه هایی که تنها با برکناری تمام اعضای نظام راضی می شوند، راه فراری برای خود نمی یابند.

این مساله در سطح بین المللی کاملا مشخص است که بازیگران اصلی در سوریه از توقف درگیری ها ناتوان شده اند. سازمان های بین المللی از جنگ داخلی در سوریه سخن می گویند و نسبت به این که انتقام جویی ها علیه طایفه علوی و اقلیت های دیگر را مورد هدف قرار دهد، هشدار می دهند.

کاخ کرملین نیز چندین مرتبه نسبت به اینکه فراگیر شدن آشوب ها در سوریه بر کشورهای همسایه تاثیر منفی بگذارد و همچنین نسبت به قدرت یافتن تندروها هشدار داده است.

نیازی نیست که به صف آرایی های شدید منطقه ای برای ایجاد طرحی به منظور حل بحران سوریه که گاهی آنکارا و گاهی تهران یا قاهره آن را مطرح می کنند، اشاره کرد. نمی توان مذهبی بودن درگیری ها در سوریه و در تمام منطقه را نادیده گرفت.

تنش میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و تعدادی از کشورهای عربی از یک طرف و ایران از طرف دیگر بر هیچ کس پوشیده نیست و نمی توان حالت آماده باش میان ترکیه و ایران را نادیده گرفت. مساله تنها محدود به این رویکردها نمی شود، کردها هم از زمان استقرار در منطقه در قلب حادثه قرار گرفته اند.

حدود شش ماه از امضای معاهده ژنو گذشته است و این مدت زمان کافی است که تمام طرف ها بدانند که در رویکرد خود در پرداختن به راه حل نظامی به جای راه حل سیاسی اشتباه کرده اند.

سوال مطرح آن است که آیا اخضر الابراهیمی می تواند طرح خود را به جایی برساند که تمام طرف های بین المللی و منطقه ای و طرف های درگیر در سوریه را راضی نگه دارد.

زمانی که یک مسوول در سازمان ملل نسبت به هدف قرار گرفتن طایفه علوی و اقلیت های دیگر در سوریه در صورت سرنگونی نظام هشدار می دهد، به معنای آن است که باید در صورت برکنار شدن نظام در سوریه به فکر ضمانت هایی برای حمایت از این افراد باشد.

از اواخر سال گذشته و پیش از اینکه درگیر ی ها در سوریه شدید تر شود، حرف ها و حدیث هایی برای تشکیل حکومتی بعد از برکناری نظام اسد مطرح شده بود که در آن وضعیتی مانند شرایط لبنان و عراق در نظر گرفته شود، یعنی دولتی که اقلیت ها در آن از مشارکت در نهادها و تصمیم ها محروم نمی شوند اما اوج درگیری ها و اقدامات خرابکارانه این قبیل تلاش ها را که دیگر جایی در میان جنگنده ها، تانک ها و موشک ها ندارند، از بین برد.

بنابراین هدف آغاز روند سیاسی همان شکل گیری حکومتی است که تمام اقشار جامعه سوریه بعد از بشار اسد در آن مشارکت کنند. اگر نظام و مخالفان بدانند که از حل و فصل سیاسی ناتوان هستند، به دنبال راه حل دیگری می گردند و اگر نیروهایی وجود داشته باشند که همچنان در کنار نظام بمانند، در این صورت ائتلاف مخالفان سوریه و شورای ملی ارتش آزاد مسوولیت پاکسازی گروه های مسلح از افرادی که باعث نگرانی اقلیت ها هستند را بر عهده خواهند داشت.

واشنگتن نیز راه را برای تفاهم و توافقی باز کرد که در آن جایی برای افراد تندرو که به جنایت های جنگی و اقدامات تروریستی دست می زنند، نیست و واشنگتن در این راستا جبهه النصره را در فهرست سازمان های تروریستی قرار داد.

مسکو نیز اعلام کرد که راس نظام برایش اهمیتی ندارد و این آینده سوریه است که مهم است، واشنگتن و مسکو خواهان عدم سوق یافتن سوریه به سوی ناآرامی های گسترده هستند، چرا که در این صورت خطرهای بسیاری ایجاد خواهد شد. بنابراین وقت زیادی برای اخضر الابراهیمی باقی نمانده است، وی نمی تواند صبر کند تا ببیند پاسخ رئیس جمهوری سوریه به طرحش چه خواهد بود.

جامعه بین المللی و نه فقط روسیه و آمریکا و نظام سوریه و مخالفان مسوولیت پیامدهای سوریه را بر عهده خواهند گرفت.

ماموریت الابراهیمی آن است که طرح خود را برای سنجیدن میزان تمایل کشورها به معاهده ژنو ارائه دهد. طبیعتا این طرح وی رضایت همه افراد درگیر را جلب نخواهد کرد.

اما تشکیل دولت موقت از میان شخصیت های ملی و تشکیل شورای نظامی یکپارچه برای مخالفان می تواند به انزوای رادیکال ها از دو طرف و شکل گیری مرحله انتقالی بینجامد، مرحله ای که راه را برای برگزاری انتخابات هموار می کند و مسوولان قانون اساسی جدید را تدوین می کنند.

الابراهیمی نیاز ندارد که توضیحاتی به بشار اسد مبنی بر اینکه حل و فصل نظامی غیرممکن است، ارائه دهد. آیا فاروق الشرع، معاون رئیس جمهوری سوریه چند روز قبل صراحتا این مساله را مطرح نکرد؟ غیرممکن است که نظر بشار اسد از مواضع معاونش کاملا فاصله داشته باشد.

هیچ یک از مخالفان این نوع راه حل را قبول ندارند، معضلی در مقابل روس ها وجود دارد که آنها را وادار ساخته موضع خود را به شرط قبول مذاکره از سوی مخالفان تغییر دهند! آیا این اقدامات دیپلماتیک و مواضع ضد و نقیض با قانع کردن اخضر الابراهیمی برای برکناری و استعفا از منصبش پایان می یابد یا با قانع کردن بشار اسد؟ این آخرین فرصت پیش از آشوب گسترده در سوریه و تمام منطقه است.»