تهدید ایران ابزاری در خدمت پیروزی تندروها

دیپلماسی ایرانی: بعد از سخنرانی بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژِم صهیونیستی در مجمع عمومی سازمان ملل که در آن وی با نموداری بحث تهدید ایران را برای اعضای سازمان ملل به شکل قرمز رنگ مطرح کرد، شاهد فروکش کردن طرح این بحث در میان مقامات رژیم صهیونیستی بودیم. اما مسکوت ماندن مسئله ایران در میان آن ها، مسئله ای مقطعی بود. هم زمان با نزدیک شدن به انتخابات آتی، بحث ایران دوباره در میان مقامات تل آویو و نیز کاندیداهای انتخابات آتی داغ شده است. نتانیاهو در سخنانی قول داده است که در صورت انتخاب بحث ایران را به طور جدی پیگیری کند. دیپلماسی ایرانی در مصاحبه ای از سید مرتضی نعمت زاده، کارشناس خاورمیانه پرسیده است که چه جناح هایی در داخل اسرائیل طرفدار محوری شدن بحث ایران در انتخابات آتی هستند؟ مشروح این گفتگو را در زیر می خوانید:

با توجه به سخنان اخیر نتانیاهو، چه جناح هایی در داخل اسرائیل به دنبال محوری شدن موضوع ایران در انتخابات آتی هستند؟

به طور عمده جناح های تندرو که مسئله اولویت امنیتی را در راس امور خود قرار داده اند، قاعدتا کار روی تهدیدات ایران را از محور اهتمامات خود قرار داده اند. چون آن ها معتقدند که جامعه اسرائیلی را تنها می توانند بر پایه تهدیدات خارجی منسجم نگه دارند و از فروپاشی ناشی از بحران های ساختاری که در این نظام وجود دارد ممانعت به عمل بیاورند. بنابراین به طور عمده این مسئله را جناح های تندرو خصوصا آن هایی که بیشتر رویکرد سیاسی دارند تا رویکرد مذهبی، مورد توجه قرار می دهند.

به نظر شما با توجه به فضای داخلی جامعه رژیم صهیونیستی، نتانیاهو تا چه اندازه می تواند با استفاده از طرح تهدید ایران برای خود رای جمع کند؟

بحث تهدید ایران بعد از جنگ هشت روزه تا حدی در اسرائیل فروکش کرده بود. چرا که با توجه به شکستی که اسرائیل در این جنگ متحمل شد، ناکارآمدی گنبد آهنین در رهگیری تمامی موشک هایی که به سمت اسرائیل شلیک می شود مشخص شد. این مسئله تا حدی اسرائیل را از دست زدن به تهدید مجدد ایران بازداشته بود. من فکر می کنم یکی از نتایج جنگ هشت روزه همین بود که اسرائیل در مقابل قدرت کوچکی مانند غزه که در مقایسه با اسرائیل که 78 در صد خاک فلسطین را در اشغال دارد، تنها یک و نیم درصد مساحت فلسطین است، نتوانست امنیت خود را تامین کند، چگونه خواهد توانست در مقابل حملات موشکی قدرتمند ایران ایستادگی کند؟ این مسئله باعث شد که اسرائیل خجالت بکشد که تهدیدات خود را علیه ایران تکرار کند.

لذا آغاز مجدد تهدید ایران از سوی نتانیاهو، در واقع یک اقدام خجولانه است که به مثابه دور جدیدی از این تهدید ها برای ایجاد یک فضای روانی مبنی بر این که اسرائیل نه تنها از قدرت مقابله با ایران برخوردار است بلکه بحث حمله به ایران را پیگیری می کند و ایران را در معرض تهدید قرار می دهد.

در واقع این اقدام، برای بازسازی وضعیت و شکاف امنیتی و روانی است که در اسرائیل ایجاد شده است. اما این که بتواند با این مسئله بحث انتخابات را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به کسب موفقیت انتخاباتی شود، منوط به این است که بتواند فضای امنیتی را به عنوان دغدغه اول شهروندان اسرائیل تبدیل و حفظ کند. در شرایطی که شهروندان اسرائیل از مشکلات اقتصادی هم رنج می برند، این مسئله خود به خود اولویت آن ها را به سمت مسئله اقتصادی معطوف می کند. اما به هر حال تلاش نتانیاهو و هم پیمانان تند روی وی این است که مسئله امنیت را به عنوان اولویت اول قرار دهند. ایران جزئی از این مسئله است و اصل این موضوع نیست.

ظاهرا شرایط برای لیبرمن نیز برای شرکت در انتخابات آینده مساعد نیست و احتمال عدم حضور وی قوت گرفته است. به نظر شما وضعیت جناح تندرو در داخل اسرائیل چگونه است؟

واقعیت این است که بحث غزه و شکست اسرائیل در مقابله با مقاومت در غزه به طور طبیعی دغدغه امنیتی در اسرائیل را افزایش داده است. هرچند ائتلاف نتانیاهو/ لیبرمن نتوانسته است یک پیروزی به دست آورد که آن را دستمایه انتخابات قرار دهد اما به هر حال دغدغه امنیتی را تشدید کرده است. شاید تندروها بتوانند در سایه این دغدغه جایگاه خود را حفظ کنند. اما در این میان شکست جریان تندرو  در تامین این امنیت، جایگاه انتخاباتی این جناح را به خطر انداخته است. این مسئله نوعی پارادوکس در وضعیت کنونی اسرائیل ایجاد کرده است. یعنی هم دغدغه امنیتی را افزایش داده و هم ناتوانی جناح تندرو را در فراهم کردن این امنیت به نمایش گذاشته است. این که آیا جناح تندرو خواهد توانست موقعیت خود را در شکستی که در جنگ هشت روزه خورده است، جبران کند یا خیر، و یا این که از دغدغه امنیتی برای جلب آراء استفاده کند، بستگی به تحولاتی دارد که تا آستانه انتخابات اتفاق می افتد. اما نظرسنجی ها حاکی از این است که جناح های میانه رو، در مقابل جناح تندرو، موقعیت بهتری را نسبت به گذشته پیدا کرده اند.

با توجه به این که نتانیاهو به طور رسمی از رقیب اوباما در انتخابات گذشته یعنی رامنی حمایت کرده است، نگاه اوباما نسبت به انتخابات آینده و جناح تندرو در اسرائیل چگونه است؟

من فکر می کنم که با توجه به مشکلاتی که امریکا در منطقه خاورمیانه دارد، تلاش دارد که بحران فلسطین را به سمت حل سوق دهد. یکی از مهم ترین موانع این مسئله وجود جناح تندرو در راس قدرت در اسرائیل است. در این خصوص تنها بحث انتخابات مطرح نیست، بلکه بحث سیاست های حاکم بر دولت اسرائیل مانند شهرک سازی نیز مورد توجه است. امریکا با بحث شهرک سازی به شدت مخالفت کرده است. البته این به معنای آن نیست که امریکا حمایت خود را از اسرائیل سلب کرده باشد اما به معنای این است که در عین حال که این دو هم پیمان هستند ولی امریکا از رفتار رژیم حاکم بر اسرائیل راضی نیست. این احتمال وجود دارد که این مسئله در انتخابات اسرائیل تا حدی موثر باشد.

این مسئله چه تاثیری بر انتخابات آتی امریکا خواهد داشت؟

تا کنون مکانیسم این اثرگذاری مشخص نشده است. در گذشته امریکا با تهدید به قطع کمک ها در صورت ادامه سیاست های دولت اسرائیل توانسته بود که نتیجه انتخابات را به نفع جناح مقابل تغییر دهد. اما این که در این انتخابات امریکا چه مکانیسمی را اتخاذ خواهد کرد که بتواند باعث شود دولتی در اسرائیل سر کار باشد تا با سیاست های اوباما در دوره دوم هماهنگ باشد هنوز مشخص نیست. شاید انتخاب جان کری به عنوان وزیر امور خارجه امریکا مقدمه چنین اثرگذاری باشد./12

انتشار اولیه: سه شنبه 5 دی 1391 / بازانتشار: شنبه 9 دی 1391