ایران تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کند؟

دیپلماسی ایرانی: وقتی که ایران تصمیم گرفت در برابر تحریم ها بایستد و به راه خود ادامه دهد، خوب می دانست که ممکن است نقاط ضعفی داشته باشد و برخی برنامه هایش در منطقه به دلیل تنگ تر شدن حلقه خصومت غرب با ایران با چالش مواجه شود، اما به این مساله هم آگاه بود که برگه های برنده بسیاری در اختیار دارد که می تواند با اعتماد به آنها بسیاری از نقشه های خود را عملی کرده و به خوبی از پس فشارهای غرب و امریکا بر آید.

تحولات اخیر ایران از کاهش ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی گرفته تا تشدید تحریم هایی که مقام های ارشد جمهوری اسلامی ایران آنها را رفتار بربروار و اعلام جنگ غرب علیه امت ایران دانسته اند، این گونه برداشت می شود که تهران از دستاوردهای مهمی که در منطقه و پرونده هسته ای خود به دست آورده و باعث شده بود تا در لاک تهاجمی قرار بگیرد اکنون کمی به لاک دفاعی انتقال یافته است.

اگر کشورهای غربی توقع داشتند که با آغاز پاییز تحریم ها اثر خود را بر ایران بگذارند، اکنون می توان گفت که تاثیر این تحریم ها را بر ریال ایران که باعث شده است تا ظرف چند ماه گذشته نزدیک به 72 درصد از ارزش خود را از دست بدهد، مشاهده کرد. این وضعیت سبب شده است تا روزنامه های غربی جنجال و غوغای گسترده ای را به پا کنند و مدعی شوند که ریال ایران در حال "غرق" شدن است و فروپاشی اقتصادی ایران نزدیک است. این درست است که اقتصاد ایران با اعمال این تحریم ها خسارت هایی را متحمل شده است اما این تحلیل روزنامه های غربی نیز بسیار عجولانه و به دور از واقعیت است، چرا که مسئولان ایرانی فورا وارد عمل شده و سیاست های تازه ای را اتخاذ کرده اند تا بتوانند بر تحریم ها غلبه کنند، به هر حال ایرانی ها هنوز هم در حالت تهاجمی قرار دارند و هنوز کاملا وارد لاک دفاعی نشده اند و بی شک برای خروج از بحران  راهکارهایی دارند که باز هم غربی ها را متحیر خواهد کرد.

نمی توان منکر این واقعیت شد که ایران با آغاز بحران سوریه و گسترش این بحران وارد راه بی بازگشتی شده که بازتاب آن را در واقعیت های میدانی و سیاسی ایران می بینیم، اما این حقیقت را نیز نمی توان منکر شد که تهران از 6 سال پیش یعنی دقیقا از زمانی که تحریم های غرب علیه آن آغاز شده تلاش کرده است تا تهدید را به فرصت تبدیل کرده و با حفظ اعتماد به نفس خود و تلقین آن به جامعه پیشرفت های قابل توجهی را در صنایع نظامی، تکنولوژیک و اقتصادی به دست آورد و در بسیاری از موارد که غرب صادرات آنها را به ایران ممنوع کرده است، به خودکفایی برسد.

به رغم این که غرب با اعمال تحریم های نفتی تلاش کرد تا به اقتصاد ایران ضربات مهلکی را وارد کند، به خصوص که 80 درصد درآمد و بودجه ایران از واردات نفتی است، اما این حقیقت نیز غیر قابل کتمان است که غرب به خصوص اروپایی ها نیز معترفند که تحریم ها مشکلات بسیاری را برای خودشان نیز ایجاد کرده و در فروپاشی اقتصادی کشورهای اروپایی تاثیر به سزایی گذاشته است. آنها در حالی این تحریم ها را علیه ایران وضع کرده اند که خود ابزارهای لازم برای مهار عواقب آن را در اختیار ندارند، این مساله حتی به رغم همکاری های نزدیک برخی از این کشورهای به شدت بحران زده با یکدیگر باعث نشده است تا از فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم اقتصادی ایران در امان بمانند.

از سوی دیگر ایران با حمایت قاطع خود از سوریه و جلوگیری از فروپاشی نظام اسد در پی فشارهای خارجی توانسته است تا مانع از بین رفتن یکی از برگه های مهم خود در رویارویی اش با غرب شود. این دستاورد را نیز باید به دستاوردهای مهم هسته ای ایران افزود. ایران اکنون در سوریه حضور گسترده دارد و به واسطه آن به دریای مدیترانه دسترسی دارد.

این در حالی است که بهار عربی نیز به نفع ایران تمام شده است. ایران به واسطه بهار عربی توانسته است پیشرفت های مهمی را در جهان عرب به دست آورد، حتی می توان گفت که اگر بحران سوریه نبود، روابط نزدیک تهران – آنکارا که به یک هم پیمان استراتژیک منطقه ای تبدیل شده بود، می توانست در راس تحولات منطقه قرار بگیرد و این محور بیشترین بهره را از بهار عربی ببرد. استفاده ای که در خلاء قدرت تاثیر گذار خارجی دستاورد مهمی برای ایران و ترکیه محسوب می شد.

از سوی دیگر قرارداد تسلیحاتی جدید عراق با روسیه به آن معنا است که عراق هم پیمانی خارجی خود را از امریکا به روسیه منتقل کرده و در کنار ایران مثلث سه گانه قدرتمندی را در منطقه ایجاد کرده است که جای خالی امریکا، مدعی نخست حضور در عراق را به روشنی در آن می توان دید.

تهران در حال حاضر در حال بازبینی مجدد برگه های برنده خودش است. کمتر کشوری را می توان سراغ گرفت که در سایه فشارهای شدید غرب و اروپا همچنان برگه های برنده خود را حفظ کرده باشد و یکی از قدرت های مطرح منطقه خود به حساب آید.

منبع: روزنامه الحیات

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی