تنگه هرمز، پیش و پس از تحریم نفتی

دیپلماسی ایرانی: زمانی که مقامات پنتاگون اعلام کردند در صدد برگزاری مانور مین روبی با 20 متحد بین المللی خود در منطقه خلیج فارس هستند، به طور محتاطانه ای تلاش کردند از برانگیختن حساسیت ایران جلوگیری کنند. اما به هر ترتیب توجه تهران به این اظهارات معطوف شد.

به دنبال بیانیه پنتاگون، فرماندهان و رهبران سیاسی ایران تهدید بستن تنگه هرمز که شریان حیاتی انتقال نفت در جهان به شمار می رود را با شدت بیشتری مطرح کردند. هرچند آمادگی ایران برای استفاده از نیروی نظامی به منظور بستن تنگه هرمز مورد تردید قرار دارد اما اظهارات اخیر مقامات جمهوری اسلامی حاکی از آن است که آنها بر این باورند تهدید تنگه هرمز یکی از اهرم های آنها در مقابل افزایش تحریم ها و تلاش برای از سرگیری مذاکرات هسته ای به شمار می رود.

از نگاه ایران، این تنگه ترکیبی نادر از اهرم اقتصادی و استراتژیک پدید می آورد. در گذشته تهدید ایران در خصوص بستن تنگه هرمز، به افزایش بهای نفت منجر شده بود. تئودور کاراسیک، کارشناس امنیت منطقه ای در دوبی ادعا می کند،ایران در بر هم زدن توازن جهان استاد است. وی تصریح کرد موارد انگشت شماری وجود دارند که بیش از تنگه هرمز توجه جهان را به خود جلب کنند.

مانور مین روبی آمریکا و متحدان بین المللی اش در ماه سپتامبر در خلیج فارس و خلیج عمان برگزار می شود اما مقامات ارشد نظامی و سپاه ایران ، نیروی دریایی آمریکا را ضعیف توصیف می کنند. آنها بر این باورند که آمریکا باید به جای تقویت قوای خود در منطقه، نیروهایش را از خاورمیانه خارج کند.

به گزارش روزنامه واشینگتن پست، اظهاراتی که یکی از فرماندهان نیروی دریایی ایران روز دوشنبه مطرح کرده است، نشان دهنده ترکیب پیام ها از سوی تهران است. رضا تنگسیری، جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه، تاکید کرده است کشورش کنترل نظامی کاملی بر تنگه هرمز دارد اما قصد ندارد جلوی ترافیک تانکری در این تنگه را بگیرد. برخی بر این باورند که این اظهارات می تواند تا حدودی بازار را آرام کند. تنگسیری ادامه داد: دشمنان همواره می گویند ایران به دنبال بستن تنگه هرمز است اما در زمانی که تهران از این تنگه استفاده می کند، بستن آن هوشمندانه نیست.

به گزارش این روزنامه آمریکایی، هرچند تنگسیری در اظهارات خود به این نکته اشاره نکرده است اما ایران در تلاش برای ساخت خط لوله ای است که با بازار های آسیایی می رسد و قصد دارد بنادری را با دسترسی مستقیم به اقیانوس هند، احداث کند. این در حالی است که کشور هایی مانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی نیز اخیرا خطوط لوله ای را افتتاح کرده اند که بدون عبور از تنگه هرمز، نفت را به بازار های جهانی انتقال می دهد.

یک تحلیلگر اقتصادی در انگلیس بر این عقیده است ، تحریم ها اثر گذاری خود بر ایران را آغاز کرده اند و در ماه های آینده جمهوری اسلامی برای اقداماتی به منظور افزایش بهاری نفت تلاش خواهد کرد. با این حال در مقایسه با نخستین تهدید بستن تنگه هرمز که در دی ماه گذشته مطرح شد، بازار های جهانی در حال حاضر در واکنش به تهدید های مطرح از سوی ایران خونسرد تر به نظر می رسند. شرایط اقتصادی در آمریکا، اتحادیه اروپا و چین از جمله مواردی است که این روزها بیش از تهدید های ایران، توجه بازار های تجاری جهان را به خود معطوف کرده است.

این در حالی است که سرلشگر حسن فیروزآبادی در هفته گذشته، بستن تنگه هرمز از نقطه نظر نظامی را عملی توصیف کرده بود اما در عین حال یاد آور شد تصمیم نهایی بر عهده مقام معظم رهبری است. در همین حال 150 تن از نمایندگان مجلس ، بیش از نیمی از کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی را امضاء کرده اند که مجوز بستن تنگه هرمز برای مقابله با تحریم ها را صادر می کند. مساله اخذ مالیات به میزان 3 درصد ارزش هر بشکه نفت صادراتی در تانکر هایی که از تنگه هرمز عبور می کنند نیز موضوعی است که جواد کریمی قدوسی، یکی از نمایندگان مجلس به آن اشاره کرده است.

ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10