روسیه برای عربستان شمشیر از رو بست

روسیه یکی از کشورهای مهم عرصه سیاست بین‌المللی است که از اعضای شورای امنیت محسوب می‌شود و در آن حق وتو دارد. همچنین مسکو در تحولات اخیر سوریه به همراه چین توانسته است که نقش محوری ایفا کند و اجازه ندهد که سرنوشت سوریه آن طور که غربی‌ها مایلند رقم بخورد. سرنوشتی که با تمایلات عربستانی‌ها گره خورده و برای بعد از بشار اسد نقش‌های بسیار کشیده‌اند.

مواضع اخیر روسیه در برابر خشونت‌های داخلی عربستان کارشناسان را به این باور رسانده است که مسکو تلاش دارد با ریاض بر سر سوریه معامله کند با این هدف که جایگاه این کشور به شدت طایفه‌گرا در عرصه سیاسی سوریه که بیش از آن که رویکرد سازنده داشته باشد، مخربانه است، تضعیف شود. به عبارت دیگر مسکو بازی جدیدی را در عرصه بین‌المللی آغاز کرده و وارد حوزه‌ای شده است که به دلیل وجود منابع تامین کننده نفتی غرب حریم امنیتی ایالات متحده امریکا نیز محسوب می‌شود. به اعتقاد کارشناسان روسیه قصد دارد با به میدان کشاندن تحولات جاری در عربستان در صحنه تعاملات خود با غرب میدان بازی خود را گسترش داده تا بدین ترتیب قدرت چانه‌زنی خود با غربی‌ها را افزایش دهد تا کمترین هزینه را در سوریه بپردازد و بیشترین منفعت را ببرد.

به گزارش شبکه تلویوزیونی فرانس 24، کونستانتین دولگوف، مذاکره کننده وزارت امور خارجه روسیه در امور حقوق بشر در وب سایت این وزارت خانه نگرانی شدید مسکو را از کشته شدن دو شهروند جوان شیعی اهل قطیف در پی تظاهرات اعتراضی‌ای که پس از دستگیری شیخ نمر باقر النمر، چهره روحانی شیعی عربستانی، اتفاق افتاد، ابراز داشت. وی در این بیانیه از ریاض خواست که از افزایش تنش‌های طایفه‌ای در کشور جلوگیری کرده و به حقوق بشر و آزادی بیان احترام بگذارد و اجازه ندهد که عربستان درگیر تنش‌های طایفه‌ای شود.

واکنش وزارت امور خارجه عربستان در برابر این بیانیه به گونه‌ای بود که شوکه شدن مقامات ریاض را به خوبی نشان می‌داد. وزارت امور خارجه عربستان با صدور بیانیه‌ای در این زمینه اعلام کرد، ریاض از مواضع مسکو به شدت متعجب شده و آن را توهین و دخالت در امور داخلی خود می‌داند و آن را با قدرت محکوم می‌کند. ضمن آن که معتقد است مواضع سیاسی روسیه با اصول و قواعد دیپلماتیک کاملا مغایرت داد.

وزارت امور خارجه عربستان همچنین در بیانیه خود به روسیه هشدار داد که تا کنون در امور داخلی آن کشور دخالت نکرده است و الا خوب می‌داند که تا چه اندازه در روسیه نسبت به اقلیت‌های دینی اجحاف می‌شود و این کشور تا چه اندازه از تنش‌های داخلی رنج می‌برد و مستعد چه ناآرامی‌هایی است.

اشاره ریاض به تنش‌های داخلی روسیه بر سر اسلام‌گرایان تندروی طرفدار استقلال چچن و داغستان از روسیه است که تا کنون عربستان تلاش کرده در آن زمینه سیاست بی‌طرفانه‌ای داشته باشد. بسیاری از کارشناسان می‌گویند که سلفی‌ها و جریان‌های متمایل به القاعده تلاش بسیاری می‌کنند که در میان مخالفان روسی چچنی نفوذ کرده و علیه دولت روسیه وارد عمل شوند. حتی گفته می‌شود در آن مناطق هسته‌هایی وابسته به جریان‌های سلفی شکل گرفته‌اند اما به دلیل غلبه قوه قهریه مسکو بر آنان و قطع کانال‌های ارتباطی آنها با رهبران و جریان‌های سلفی تا کنون توان ابراز وجود نداشته‌اند. احتمال دارد با افزایش تنش‌های روسیه و عربستان، موسسه‌های وهابی عربستانی که به اسم موسسه‌های خیریه فعالیت می‌کنند در چارچوب اقدام علیه منافع روسیه به تحریک این هسته‌ها بپردازند.

ریاض همچنین مسکو را مورد سرزنش قرار داده است که نسبت به آن‌چه در سوریه می‌گذرد بی‌اعتنا است در حالی که نسبت به تحولات داخلی عربستان مواضع صریح می‌گیرد.

برخی کارشناسان بر این باورند که آن‌چه میان مسکو و ریاض گذشت در حقیقت تنش روشنی در روابط دو طرف بر سر سوریه است که نشان می‌دهد تا چه اندازه بر سر این کشور به اختلاف برخورده‌اند که طرف روسی پذیرفته است که حتی روابطش با عربستانی‌ها به تنش کشیده شود.