این پنجره باز است یا بسته؟

 دیپلماسی ایرانی: متن پیشنهاد مذاکره ای ایران به گروه 1+5 که ماه گذشته ارائه شد، خطوط قرمز ایران در گفت و گو های هسته ای را به وضوح نمایان می کند و در عین حال نقاطی که احتمال مصالحه تهران وجود دارد را نیز به تصویر می کشد. متن پیشنهاد ایران که به صورت نسخه پاور پوینت از سوی یکی از منابع نزدیک به مذاکرات منتشر شده حاکی از آن است که تهران بر حقوق خود به عنوان یکی از کشور های امضاء کننده معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای شامل حق غنی سازی اورانیوم تاکید دارد. مذاکره کنندگان ایرانی بخش نخست سخنرانی خود در نشست مسکو را با این عنوان ارائه دادند که چرا غنی سازی حق مسلم ایران است.

مذاکره کنندگان ایرانی برای توجیه مواضع خود به بخش های مختلفی از پیمان منع اشاعه هسته ای اشاره کردند. بخش هایی که برخی کارشناسان آمریکایی و اسرائیلی در مورد آن ابراز تردید می کنند. اما روشن است که تهران به رسمیت شناخته شدن حقوق خود را مبنای هر توافقی قرار داده است. این در حالی است که غنی سازی همواره که موضوع جدی در مذاکرات هسته ای بوده است. نمایندگان گروه 1+5 شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان از ایران می خواهند غنی سازی را متوقف کرده و قطعنامه های سازمان ملل عمل کند. اما این در مقابل بر حقوق هسته ای اش پافشاری می کند.

مقاله دیوید ایگناتیوس در روزنامه دیلی استار چاپ لبنان حاکی از اشاره برخی مقامات ایرانی به احتمال موافقت رهبر جمهوری اسلامی با توافقی است که به موجب آن ایران می تواند برخی فعالیت های غنی سازی در سطح نسبتا پایین را دنبال کند اما حجم تولید را محدود نگاهدارد. اما در مدارک مربوط به مذاکرات اخیر هیچ نشانه ای دال بر فرمول برد – برد مشاهده نمی شود.

بنابراین گزارش در مدارک مربوط به ایران نشانه هایی از انعطاف تهران برای موافقت با درخواست اقدامات اعتمادساز از سوی گروه 1+5 مشاهده می شود. غرب از ایران می خواهد که برای اعتمادسازی غنی سازی 20 درصدی را متوقف کرده و ذخایر موجود را به خارج از کشور منتقل کند. این اشاره در بخشی از متن پیشنهاد ایران به 6 قدرت جهانی مشاهده می شود.در این بخش پیشنهاد همکاری با گروه 1+5 به منظور تامین سوخت غنی شده برای راکتور تحقیقاتی تهران مطرح شده که سوخت 20 درصدی استفاده می کند. به گفته منابع ایرانی، این موضع برای توافق بر سر توقف غنی سازی 20 درصدی و انتقال ذخایر موجود، در را می گشاید.

اما حتی در صورتی که یک فرمول برای مذاکره بر سر غنی سازی 20 درصدی ایجاد شود باز هم دو مشکل بزرگ به قوت خود باقی می مانند. نخست مخالفت جدی ایران با درخواست غرب مبنی بر تعطیلی سایت غنی سازی فوردو در نزدیکی قم که به گفته منابع ایرانی برای در امان ماندن از تهدید های احتمالی در اعماق زمین بنا شده است. مشکل دوم و بزرگتر هم دیدگاه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در خصوص غنی سازی 20 درصدی است. نتانیاهو بر این باور است که مذاکره در این خصوص اتلاف وقت است آن هم در شرایطی که ایران 14 کیلوگرم سوخت 20 درصد غنی شده و 6 هزار کیلوگرم ذخیره اورانیوم 3.5 درصد غنی شده در اختیار دارد که می تواند ظرف مدت یک سال یا کمتر مواد مورد نیاز برای ساخت 6 بمب هسته ای را تامین کند.

در بخش دیگری از متن پیشنهاد ایران به اقدامات شفاف کننده اشاره شده است که همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را نیز شامل می شود. در مقابل این همکاری ایران خواستار لغو تحریم های آمریکا و متحدانش است.

به این ترتیب مذاکره کنندگان 6 قدرت جهانی در مقایسه با گذشته دید شفاف تری نسبت به برنامه های هسته ای ایران دارند و در شرایطی که تنش ها تشدید شده و بار دیگر احتمال درگیری در منطقه افزایش یافته است، می توان از اندک روزنه های موجود برای حل دست کم بخشی از بن بست هسته ای ایران استفاده کرد.

 تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10