تلاویو در فکر تغییر رفتار با آنکارا
این ترکیه آن ترکیه‌ای که فکر می‌کردیم نیست
دیپلماسی ایرانی: ترکیه این روزها بیش از هر زمانی برای مواجهه با نظام اسد تندرو شده است، به صراحت خواستار سرنگونی نظام می‌شود و به مخالفان حکومت اسد و به معترضان او پناه می‌دهد. پاسخ کوبنده سوریه به سرنگونی جنگنده ترکیه نیز باعث شده است تا مواضع خصمانه‌اش در برابر دمشق تقویت شود. این مواضع باعث شده است تا اسرائیل مجددا سیاست‌های ترکیه را دنبال کند و به دنبال تعریفی از آن باشد. اما چه کسی اظهارات رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه پس از حادثه کاروان دریایی کمک‌رسان ترکیه به غزه را نکوهش کرد و گفت او اسلام‌گرایی تندرو است، یار فلسطینی‌ها است، دشمن اسرائیل است با سامی‌ها عناد دارد؟ این گونه برداشت شد که اردوغان پس از محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران دومین دشمن اسرائیل است. اما حکومتی که هم از لحاظ سیاسی و هم از لحاظ ملی نشان داد که در مهار تنش کاروان کمک‌رسان به غزه موسوم به کاروان آزادی ناتوان است و ارتش اسرائیل را درگیر یک ماجراجویی نظامی کرد و 9 تبعه ترک را کشت، خود به صورت مستقیم و غیر مستقیم، لباس دشمنی با ترکیه بر تن کرد. با اتخاذ چنین سیاستی اسرائیل چگونه می‌تواند از در انتقاد از ترکیه در آید؟
اما بررسی مواضع ترکیه باعث می‌شود تا نتایج مختلفی از سیاست‌های آن برداشت شود، مواضعی که ترکیه در برابر سوریه اتخاذ کرده در مقایسه با مواضعش در برابر اسرائیل بسیار تندتر و شدیدتر است. به گونه‌ای که می‌توان گفت ترکیه در حال حاضر رویکردی خصمانه نه تنها در برابر سوریه بلکه در برابر کل جهان عرب دارد. دلیل این رویکرد نیز چیزی نیست جز این که ترکیه خیال می‌کند در حال حاضر یکی از کشورهای قدرتمند و بزرگ منطقه است. در این چارچوب می‌توانیم به این تحرکات ترکیه نام "عثمانی‌گری جدید" احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه بدهیم. چرا که او است که تلاش می‌کند که نه تنها تفسیر تازه‌ای از اسلام سیاسی ارائه دهد بلکه تلاش دارد که جایگاه جغرافیایی ترکیه در منطقه را نیز تقویت کند.
در زمان اتحاد جماهیر شوروی، ترکیه از ترس نفوذ این کشور در آن موقع کاملا کمالیست شده بود و عضوی مخلص و گوش به زنگ در پیمان آتلانتیک شمالی بود. اما در جنگ خلیج فارس دوم ترکیه تلاش کرد موضعی متفاوت از مواضع پیمان آتلانتیک شمالی اتخاذ کند که این مساله باعث شد تا جنگ امریکا علیه عراق با مشکلات متعددی مواجه شود.
اما هنگامی که ترکیه هم عوض شد نتوانست به شعار "به صفر رساندن منازعات با کشورهای همسایه" عمل کند. در رابطه با مصالحه با اسد که کاملا شکست خورد، نتوانست با ارمنی‌ها از در دوستی در آید و اعتدال خود در رابطه با قبرس را حفظ کند.
پس از آن که روشن شد اتحادیه اروپا ترکیه را با اکثریت ساکنین مسلمانش نمی‌پذیرد و آنکارا سیاست خود را با تقویت جایگاه منطقه‌ای‌اش دنبال می‌کند، در این جا مشخص شد که آنکارا از اسرائیل به رغم حادثه کاروان دریایی تندرو‌تر است. هنگامی که اسد به توصیه‌ها و نصیحت‌های ترکیه گوش نداد و نپذیرفت مطابق پندهای ترکیه دولتی معتدل تشکیل دهد، دشمنی‌های ترکیه با سوریه از همین جا آغاز شد.
ترکیه در حقیقت می‌خواهد این پیام را بدهد که که یکی از قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای است که باید آن را به رسمیت شناخت، به آن احترام گذاشت و با آن در نیفتاد. این پیام برای اسرائیل قابل فهم و درک آن است اما آن‌چه اسرائیل از آن سر در نمی‌آورد این است که چرا ترکیه در برخورد با اسرائیل رویکرد خصمانه اتخاذ کرده است و با آن دشمنی می‌کند.
ترکیه به عنوان یک بازیگر قدرتمند جدید منطقه‌ای ظهور کرده است. ترکیه کشوری نیست که متزلزل باشد چرا که اقتصادش رو به رشد است و حزب عدالت و توسعه به رغم ریشه‌های اسلامی توانسته بر ارتش و میراث‌دار سکولاریسم کمالیست غلبه کند. این مساله برای اسرائیل چیز تازه‌ای نیست و تلاویو می‌تواند پرونده دردناک مرمره را ببندد و دوباره به فکر رابطه با ترکیه بیفتد. شاید الآن بهترین وقت برای اسرائیل برای بهبود روابط باشد، تلاویو باید این را بداند که از چشمان ترکیه هیچ چیز مخفی نمی‌ماند و همه چیز را به حساب می‌آورد.
منبع: القدس العربی به نقل از هاآرتص
تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی
نظر شما :