رقابت تنگاتنگ روسیه و فرانسه بر سر سوریه

دیپلماسی ایرانی: با گذشت سه روز از مذاکرات ژنو درباره سوریه منابع دیپلماتیک خبر از رقابت شدید فرانسه و روسیه برای حل بحران سوریه می‌دهند. پیش از این گفته می‌شد، میان امریکا و روسیه بر سر کلیات مسائل سوریه توافقی حاصل شده که این مساله باعث شد تا توافق بر سر تشکیل دولت وحدت ملی در سوریه حاصل شود. اکنون منابع خبری می‌گویند که پیچیدگی‌های دیپلماتیک بیش از این اندازه است و طرف‌های بین‌المللی درگیر همچنان تلاش می‌کنند که طرح خود را بر دیگری تحمیل کنند.

به گزارش روزنامه الشرق الاوسط، چاپ لندن، همچنان اختلاف بر سر تفسیر توافقات حاصل شده در نشست ژنو ادامه دارد، عمده اختلاف‌ها بر سر این است که آیا در مرحله انتقالی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه می‌تواند در دولت وحدت ملی باشد یا خیر. هم فرانسه و هم روسیه به زودی میزبان دو نشست جداگانه درباره سوریه خواهند بود که هر دوی آنها تلاش می‌کنند که این نشست به راه حلی برای خروج از بحران جاری در سوریه از دیدگاه خودشان برسد. هدف هر دوی آنها در حال حاضر بر این استوار است که تفسیر خود را از نشست ژنو در نشست‌های پاریس و مسکو دنبال کنند.

نشست پاریس که قرار است روز جمعه 6 جولای برگزار شود، سومین نشست در نوع خود پس از نشست تونس و استانبول محسوب می‌شود. پاریس تا کنون 150 دعوت‌نامه به کشورها، سازمان و هیئت‌های سیاسی و دیپلماتیک از جمله روسیه و چین ارسال کرده و از آنها خواسته است که در نشست پاریس شرکت کنند. تا کنون هیچ منبعی ذکر نکرده است که پکن و مسکو این دعوت را رد می‌کنند اما دیپلمات‌های فرانسوی می‌گویند که انتظار دارند که نمایندگان چین و روسیه در این نشست شرکت نکنند.

تا کنون پاریس اعلام نکرده است که از کدام جریان مخالف اسد برای شرکت در نشست پاریس دعوت کرده است. مقامات فرانسوی اعلام کرده‌اند که پاریس که در گذشته حمایت قاطع از شورای ملی سوریه می‌کرد اکنون از این شورا به شدت احساس ناامیدی می‌کند چرا که اختلاف‌های سنگین میان آنها همچنان ادامه دارد و تا کنون نتوانسته‌اند به یک موضع یکسان برسند.

در همین رابطه برخی دیپلمات‌ها می‌گویند که دولت فرانسه در نشست پاریس تلاش خواهد کرد تا جبهه مخالفان اسد را یکپارچه کند و آنها را به یک راهکار یکسان رهنمون سازد. به خصوص این که در نشست ژنو بر این نکته تاکید شد که باید جبهه مخالفان اسد یکپارچه شود تا دقیقا مشخص شود که منظور از مخالفان اسد که قرار است کوفی عنان به عنوان نماینده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب با آنها همکاری کند، کیستند تا توافق‌نامه ژنو بتواند به اجرا در آید.

نشست پاریس تا آن‌جا برای فرانسوی‌ها اهمیت دارد که فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری فرانسه خود شخصا می‌خواهد این نشست را افتتاح کند و سخنرانی افتتاحیه نشست را انجام دهد. پیش‌بینی می‌شود که نشست پاریس نتایج نشست ژنو را که فرانسوی‌ها با عینک خوش‌بینی به آن می‌نگرند، تایید کند، البته با رویکرد فرانسوی آن، یعنی همان چیزی که لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه گفت: «نشست ژنو به طور ضمنی خواستار کناره‌گیری اسد از قدرت شد.»

از سوی دیگر در مسکو دیپلمات‌های رسمی روسیه تاکید کردند که به احتمال بسیار مسکو در آینده‌ای بسیار نزدیک میزبان جمعی از وزرای امور خارجه و هیئت‌های رسمی بین‌المللی برای بحث درباره آینده سوریه خواهد بود. در همین رابطه میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه در امور کشورهای عربی گفت که در 10 جولای عبدالباسط سیدا، رئیس مجلس ملی سوریه به مسکو سفر خواهد کرد.

وی روز دوشنبه به تهران آمده بود و با مقام‌های ایران دیدار و گفت‌وگو کرده بود.

بوگدانوف گفت که مسکو از رئیس جدید مجلس سوریه برای شرکت در این نشست دعوت کرده و امیدوار است که وی در آن شرکت کند. وی تاکید کرد، در سفر سیدا به مسکو او با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه دیدار خواهد کرد.

در همین رابطه روزنامه روسی کامرسنت به نقل از منابع دیپلماتیک روسی نوشت که وزارت امور خارجه روسیه نشست ژنو را مثبت ارزیابی کرده‌ است و به طور کلی نتایج آن را ایجابی می‌داند. به اعتقاد دیپلمات‌های روسیه اکنون زمان حل بحران سوریه فرا رسیده است. آنها بر این باورند که اکنون باید مخالفان اسد را راضی کرد که با وی به گفت‌وگو بنشینند. گفته می‌شود مسکو تلاش‌هایی را در این زمینه آغاز کرده و از جریان‌های مختلف مخالف حکومت اسد دعوت کرده تا به مسکو سفر کنند و با مقام‌های روسی مشورت‌هایی را داشته باشند. روس‌ها تلاش می‌کنند که این افراد را قانع کنند که در نشست مسکو نیز حضور به هم رسانند. این منابع همچنین انتظار دارند که ایران و عربستان نیز که در نشست ژنو غایب بودند به نشست مسکو دعوت شوند و در آن حضور فعالی داشته باشند. یک منبع آگاه در این باره گفت: «روسیه بر این باور است که مشارکت تهران و ریاض در نشست مسکو برای حل بحران سوریه امری ضروری است چرا که بر تحولات جاری در این کشور تاثیر مستقیم می‌گذارند.»

کامرست همچنین نوشت که روسیه تلاش می‌کند که بشار اسد را قانع کند که به تشکیل دولت وحدت ملی با رویکرد انتقالی تن دهد و بپذیرد که چهره‌های بارزی از جریان مخالف در آن عضویت داشته باشند.  

ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی