بشار اسد رفتنی نیست

دیپلماسی ایرانی: نشست ژنو درباره بحران جاری در سوریه روز گذشته در حالی برگزار شد که دو غایب بزرگ داشت. دو غایبی که اتفاقا بیشترین کشورهای تاثیرگذار در عرصه منطقه‌ای و سیاسی سوریه هستند؛ ایران و عربستان. این در حالی است که اردن و لبنان که دو کشور همسایه سوریه محسوب می‌شوند نیز به این نشست دعوت نشده بودند. روسیه اعلام کرد که امریکا مخالف حضور این چهار کشور در این نشست بوده است و از این بابت نیز ابراز تاسف کرد. با این حال دیروز رسانه‌ها اعلام کردند که این نشست با موفقیت برگزار شد و حاضران در آن به نتایج در خور توجهی رسیدند. اما هنگامی که مفاد این توافق را اعلام کردند روشن شد که هنوز یک اختلاف بزرگ وجود دارد، مجامع بین‌المللی بر سر این که در حکومت فراگیر ملی که قرار است در آن همه به جز کسانی که مرتکب خشونت علیه مردم سوریه شده‌اند حضور داشته باشند درباره این که بشار اسد در آن باشد یا خیر، هنوز اختلاف نظر دارند. روسیه و چین می‌گویند که اسد باید در این شورا باشد در حالی که امریکا و متحدان غربی‌اش با مشارکت او مخالفند. به همین دلیل بسیاری از تحلیلگران و صاحب‌نظران معتقدند که نشست ژنو به رغم خوش‌بینی‌های کوفی عنان و صحبت‌های غرائی که دیپلمات‌های غربی بر زبان راندند همانند دیگر نشست‌های مرتبط با سوریه احتمالا به شکست خواهد انجامید.

روزنامه الشرق الاوسط، چاپ لندن که از روزنامه‌های نزدیک به مواضع عربستان است و زیر نظر امیر سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد عربستان اداره می‌شود، در یادداشتی به قلم طارق حمید، سردبیر این روزنامه به این موضوع پرداخته و با انتخاب عنوان "موفقیتی در کار نیست اسد در سوریه می‌ماند" در این زمینه نوشته است: اظهارات مقام‌های بلندپایه حاضر در نشست ژنو حتی اظهارات جناب آقای کوفی عنان درباره سوریه و تحولات جاری در آن زیبا بودند اما بعید است که این نشست موفقیت‌آمیز باشد و نتیجه‌ای از آن حاصل شود. به خصوص این که هیچ تصمیمی درباره اسد گرفته نشد، وی در سوریه و در راس حکومت ماندنی است و هیچ کس نمی‌تواند در این باره صحبتی به میان آورد.

وی در ادامه می‌نویسد: حتی اگر روسیه هم با کنار رفتن اسد از قدرت موافقت کند و به فشارهای بین‌المللی بر سر تشکیل حکومت وحدت ملی بدون او تن دهد و حتی دیپلمات‌های غربی انتقادهای تند و آتشینشان علیه اسد را ادامه دهند و وی را به باد انتقاد بگیرند، یعنی شبیه همان کاری که ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه بریتانیا در نشست ژنو کرد، باز هیچ اتفاقی نخواهد افتاد، چرا که تصمیم‌هایی از این دست به دلیل این که از سوی هیچ نهاد قانونی‌ای نظیر شورای امنیت سازمان ملل مورد حمایت نیست محکوم به شکست خواهد بود. اسد می‌تواند به راحتی به بازی سیاسی خود ادامه دهد و با خبرگی‌ای که در این راه کسب کرده دستگاه دیپلماتیک خود را به خوبی فعال کند و هر گونه سازشی علیه خود را خنثی کند. همان سیاستی که بارها در عراق و لبنان دنبال کرده است و هر وقت که دیده اوضاع به نفعش نیست اوضاع را به نفع خود تغییر داده است.

طارق حمید سپس می‌نویسد: هیچ کس در ژنو نتوانست بر این نکته توافق کند که اسد از قدرت کنار رود. صحبت از تشکیل حکومت وحدت ملی شد اما هیچ کس نگفت در حالی که اسد در دمشق در راس قدرت است، این حکومت قرار است به چه ترتیب تشکیل شود. آیا مگر با وجود رئیس جمهوری سوریه در دمشق می‌توان حکومت موازی تشکیل داد؟ اگر قرار است او نیز جزئی از این حکومت باشد این حکومت باید چه مشخصات و ویژگی‌هایی داشته باشد؟ جایگاه او در چنین حکومتی کجا خواهد بود؟ تا وقتی که اسد به گونه‌ای مهره‌های سیاسی خود را می‌چیند که خواسته‌های سیاسی‌اش تمام و کمال تامین می‌شود، چگونه می‌توان به فکر تشکیل حکومتی منهای او بود؟

وی در پایان می‌نویسد: بدین ترتیب وقتی که در ژنو تصمیمی گرفته می‌شود که با واقعیت موجود در سوریه فاصله دارد نمی‌توان امیدی به موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات ژنو داشت. همان طور که چشم اندازی از مذاکرات مسکو نیز نمی‌توان تفسیر کرد. قطعا برای کسی قابل باور نیست که حکومتی در سوریه شکل بگیرد که اسد در آن نباشد و در عین حال وی نیز در دمشق در راس امور باشد.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی