از ژست تهاجم تا نیت دفاع

به گزارش شبکه خبری الجزیره، پس از آن که ترکیه نیروی نظامی خود را در مرزهای خود با ترکیه تقویت کرد، سوریه نیز در اقدامی متشابه ده‌ها تانک را در مرزهای خود با ترکیه مستقر کرده است.

بنا به این گزارش نزدیک به سی خودروی حامل سربازهای ترک و ده‌ها حامل سامانه‌های موشک‌انداز در خاک ترکیه به سوی سوریه مستقر شده و به سمت سوریه نشانه رفته‌اند. به گزارش خبرگزاری آناتولی این محموله‌ها در مناطق مرزی سانلیورفا و استان هاتای المتاخم مستقر شده‌اند و در این در حالی است که روزنامه ترکی "طرف" نوشت که حضور این نیروها به مثابه ایجاد یک گذرگاه امن در خاک ترکیه است.

تصمیم دولت ترکیه به تقویت حضور نظامی خود در مرزهایش با سوریه زمانی اتخاذ شد که شورای امنیت ملی ترکیه روز گذشته اعلام کرد که آنکارا در چارچوب قوانین بین‌المللی پاسخ قاطعی به سرنگونی جنگنده ترکی توسط نیروی هوایی ارتش سوریه خواهد داد. شورای امنیت ترکیه که متشکل از رئیس جمهور، نخست‌وزیر، وزرای مهم دولت و فرماندهان نظامی است همچنین تصریح کرد، ترکیه برای دفاع از حقوق خود در چارچوب قوانین بین‌المللی پاسخ قاطعی به این حرکت خصمانه سوریه خواهد داد.

این در حالی است که برخی تحلیلگران بر این باورند که دولت ترکیه از مواضع اخیر ناتو در نشست اخیرش بر سر سرنگونی جنگنده‌اش در خاک سوریه چندان راضی نیست.

از آن طرف در سوریه، ژنرال مصطفی الشیخ، رئیس شورای عالی نظامی سوریه اعلام کرد، نیروهای نظامی سوریه حضور خود در مناطقی مرزی با ترکیه تقویت کرده و نزدیک به 170 تانک را به سمت شهر حلب در مرز با ترکیه گسیل داشته است. وی درباره مکان استقرار این تانک‌ها گفت: «این تانک‌ها در منطقه مدرسه المشات، نزدیک روستای المسلمیه تا شمال شرق شهر حلب در 30 کیلومتری مرزهای ترکیه مستقر شده‌اند.»

درباره این تحرکات نظامی محمد العادل، مدیر مرکز مطالعات ترکی عربی می‌گوید: «این تحرکات در نتیجه تنگنای سیاسی به وجود آمده پس از سرنگونی جنگنده ترکی توسط نیروهای نظامی سوریه و عدم قبول سوریه از عذرخواهی از ترکیه حاصل شده است.»

وی همچنین می‌گوید: «ترکیه از این نگران است که حکومت سوریه که در حال حاضر به دلیل ناآرامی‌های موجود اوضاع مناسبی را نمی‌گذراند تصمیم به ورود به خاک ترکیه بگیرد. به ویژه که کشور ترکیه میزبان صد‌ها پناهنده سوری و ده‌ها درجه‌دار جداشده از ارتش است و خود را مسئول تامین امنیت آنها و حمایت از آنها علیه حکومت سوریه می‌داند.»

العادل احتمال وقوع درگیری میان دو طرف را بعید می‌داند و می‌گوید: «بعید است که این مساله باعث درگیری نظامی میان دو کشور شود. هر دو می‌خواهند از مرزهای خود دفاع کنند و قدرتشان را به رخ دیگری بکشند. البته هیچ بعید نیست که دولت ترکیه تصمیم به ایجاد یک منطقه پرواز ممنوع هوایی یا ایجاد یک منطقه‌ای جدای از خاک سوریه بگیرد و وارد خاک این کشور شود.»

وی تاکید می‌کند، حکومت ترکیه به این نتیجه رسیده است که هر گونه حمله نظامی علیه سوریه به مصلحت حکومت اسد تمام خواهد شد و علاوه بر آن از سوی کشورهای منطقه نیز به شدت تحت فشار است که دست به انجام یک اقدام نظامی علیه سوریه نزند.

از سوی دیگر فادی نصار، کارشناس مسائل نظامی در این باره می‌گوید: «هیچ نشانه‌ای که ثابت کند دو طرف به سمت یک جنگ نظامی حرکت کرده‌اند وجود ندارد. تقویت حضور نظامی ترکیه در مرزهای خود با سوریه برای این است که دولت ترکیه می‌خواهد افکار عمومی خود را قانع کند که می‌تواند به سرنگونی جنگنده خود در خاک سوریه واکنش نشان دهد.»

وی نیز بر این اعتقاد است که این افزایش نظامی می‌تواند تضمینی از سوی دولت ترکیه به مخالفان نظام اسد مبنی بر حمایت قاطع از آنها برای عدم مبارزه با حکومت سوریه محسوب شود.

نصار تاکید می‌کند، فضا به هیچ وجه برای انجام یک حمله نظامی توسط ترکیه علیه سوریه مساعد نیست و حتی می‌بینیم که دولت ترکیه از اظهار مواضع تند علیه دولت سوریه در پی سرنگونی جنگنده‌اش توسط نیروهای سوریه اجتناب می‌کند.

وی بعید نمی‌داند که ظرف رورزهای آینده با تغییر مواضع دیپلماتیک کشورهای درگیر در امور سوریه به‌ویژه پس از نشست ژنو مواضع نظامی دو طرف به ویژه طرف ترکی نیز تغییر کند.

در این میان دولت امریکا نیز تلاش کرد از اهمیت حضور نظامی ترکیه در مرزهای خود با سوریه بکاهد. لئون پانه‌تا، وزیر دفاع امریکا در این باره گفت: «این تحرکات برای افزایش تنش با حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه نیست و ترکیه فقط می‌خواهد توان نظامی خود را در مرزهایش با سوریه تقویت کند.»

وی در گفت‌وگو با خبرنگاران در این باره گفت: «نمی‌توانم بیش از اخباری که در روزنامه‌ها منتشر شده است، چیزی برداشت کنم.»

در همین رابطه ژنرال مارتین دیمبسی، رئیس ستاد ارتش ایالات متحده امریکا نیز گفت: «من به هیچ وجه این تحرکات را به معنای تحرکات تازه علیه حکومت اسد و افزایش تنش‌های نظامی در این زمینه نمی‌دانم.»

وی تاکید کرد، من تلاش می‌کنم که مواضعی کاملا موزون نسبت به این حادثه اتخاذ کنم و در این رابطه در تماس دائم با همه طرف‌های درگیر در این موضوع هستم.