از غرب اصرار، از ایران انکار
تهران با تحریم کوتاه نمی آید
تحریم های اتحادیه اروپا از صبح یکشنبه آغاز شد، تحریم هایی که شاید حلقه فشارهای اقتصادی بر ایران را تنگ تر کند اما برنامه هسته ای ایران را متوقف نخواهد کرد
دیپلماسی ایرانی : تحریم های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران از روز یکشنبه برابر با نخستین روز از ماه جولای میلادی آغاز خواهد شد. تحریم هایی که می تواند بر آتش تنش میان تهران و غرب بر سر پرونده هسته ای این کشور بیفزاید. روزنامه گاردین در تازه ترین نوشتار خود با محوریت این تحریم ها می نویسد: در شرایطی که تحریم ها هر روز عمیق تر شده و بخش بیشتری از زندگی ایرانیان را شامل می شود اما هنوز میزان تاثیرگذاری این فشارهای غرب بر تصمیم گیری های رهبران سیاسی در ایران مشخص نیست.
همزمان با این تحریم ها دایره اتفاق های دیگر پیرامون تهران و برنامه هسته ای این کشور هم افزایش یافته است. پنجشنبه گذشته بود که واشنگتن در تازه ترین دور از تحریم های خود به تنبیه کشورهایی پرداخت که با بانک مرکزی ایران به بهانه معادلات نفتی ارتباط داشته اند.
هفته آینده نیز کره جنوبی در مقام چهارمین خریدار نفت ایران خرید نفت خام از این کشور را متوقف خواهد کرد. این حرکت کره جنوبی به دنبال ممانعت شرکت های بیمه اروپایی از بیمه کردن تانکرهای حامل نفت ایران است. ایران تا پیش از این فشارهای جدید همواره تاکید داشت که بازار بین المللی به کشورهای غربی و امریکا خلاصه نشده و تهران می تواند در دیگر نقاط جهان مشتریان دیگری برای نفت خود بیابد. با اینهمه روز چهارشنبه یک مقام رسمی ایرانی اعلام کرد که میزان نفت تولیدی ایران 20 تا 30 درصد کاهش داشته است.
اروپا پنجمین بازار جهانی برای نفت ایران است و ممانعت شرکت های بیمه اروپایی از ادامه همکاری با تهران می تواند دامنه تاثیرگذاری تحریم ها بر اقتصاد ایران را وسعت بخشد. پیش بینی ها حاکی از این است که با آغاز دور جدید تحریم ها از روز یکشنبه و ممانعت زنجیره وار متعهدان به این تحریم ها از خرید نفت ایران میزان تولید طلای سیاه ایران با کاهش روزانه 600 تا 800 هزار بشکه همراه خواهد شد. افزایش قیمت دلار در ایران همزمان با شمارش معکوس برای آغاز تحریم ها می تواند بر ظرفیت تولیدی ایران تاثیرات نه چندان مثبتی بگذارد. ذخیره سازی آنچه که قابل فروش نیست منطقی به نظر نمی رسد. ایران در حال حاضر هزاران بشکه نفا مهیا در دریاهای خود دارد و از آنها به عنوان ذخیره برای روزی که بتواند به طریقی آنها را به بازارهای جهانی برساند استفاده می کند. با اینهمه در صورت ادامه این روند ایران باید دست از استخراج نفت دست بردارد. عدم استخراج نیز چاه های نفت را در دراز مدت با مشکلات فنی روبه رو می کند که استخراج در آینده را سخت می کند. ایران در چند ماه اخیر در سه دوره از مذاکرات با غرب حضور داشت و همچنان اصرار دارد که برنامه هسته ای این کشور قابل مذاکره نیست. با اینهمه در آخرین دور از این تحریم ها موضع ایران سخت تر از دفعات پیش شده بود. نشست مسکو در حالی به پایان رسید که طرفین به برگزاری نشست های کارشناسی در آینده رضایت داده و مهر توقف بر پیشانی نشست ها در سطح عالی کوبیدند. نخستین دور از نشست های کارشناسی هم هفته آتی در استانبول برگزار خواهد شد.
منتقدان موضع گیری های غرب علیه تهران اعتقاد دارند که اروپایی ها در مسکو فرصت طلایی را از دست دادند چرا که می توانستند در این نشست کاهش تحریم ها را به عنوان مشوق بر روی میز قرار دهند. به باور این گروه تعمیق تحریم ها به تشدید بی اعتمادی تهران منجر خواهد شد اما در سیستم تولید اورانیوم این کشور اندک تغییری ایجاد نخواهد کرد. شورای امنیت سازمان ملل خواهان توقف تولید اورانیوم توسط ایران است و آن را معیاری برای محک زدن ادعای ایران در خصوص عدم تسلیحاتی بودن برنامه هسته ایش می داند.
علی واعظ از گروه بحران بین الملل در این خصوص می گوید: تحریم هایی که اخیرا علیه تهران اعمال شده اقتصاد تهران را شدیدا تحت تاثیر خود قرار داده اما نمی تواند آن را فلج کند. حتی اگر صادرات نفت ایران به نیم برسد درآمد نفتی تهران در سال 2012 می تواند بیش از درآمد دولت ایران در نخستین دور از ریاست جمهوری آقای خاتمی باشد.
بر این اساس برداشت واقع بینانه از تحریم ها و تاثیرگذاری آنها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. شاید تمایل ایرانی ها به ادامه مذاکرات از سوی برخی به ترفندی برای به تاخیر انداختن اعمال تحریم ها تعبیر شد اما نباید آنها را به ناامیدی و یا عقب نشینی تهران برای کوتاه آمدن در مسائل حیاتی پرونده هسته ای مربوط دانست.
تحریم های اتحادیه اروپا به دنبال گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای در ماه نوامبر انجام می گیرد. با اینهمه منتقدان اعتقاد دارند که این گزارش چیزی بیش از گزارش های پیشین در خصوص هسته برنامه هسته ای تهران در اختیار قرار نداده است. برخی دیپلمات های غربی دلیل تشدید فشارهای غرب را تعدیل موضع رژیم صهیونیستی برای حمله نظامی به تهران می دانند. تعداد کمی از مقام های اروپایی اعتقاد دارند که بحث به تعویق انداختن برنامه هسته ای ایران در مسکو باید در ازای تعلیق غنی سازی اورانیوم 20 درصد در مسکو روی میز قرار می گرفت. پیش از نشست مسکو واشنگتن تاکید کرد که پیشنهادها به ایران برای تعلیق غنی سازی 20 درصد نباید از آنچه قبلا وعده داده شده فراتر رود. پیش از این واشنگتن ارائه سوخت راکتورهای هسته ای ایران ، کمک های هسته ای و ارائه قطعات هواپیما را به عنوان مشوق هایی به تهران پیشنهاد کرده بود. برخی دیپلمات های غربی نیز ادعا می کنند که اگر تهران در مسکو پیشنهاد تعلیق غنی سازی 20 درصد در ازای به تعویق افتادن تحریم های نفتی اروپا را مطرح کرده بود در گروه 1+5 شکاف جدی ایجاد شده بود.
سعید جلیلی که ریاست تیم مذاکره کننده هسته ای را بر عهده داشت ، خواهان به رسمیت شناختن حق غنی سازی اورانیوم و معلق شدن تمام تحریم ها شد. وی در خصوص تعلیق غنی سازی 20 درصد هم از سوی ایران وعده ای نداد. با اینهمه غربی ها اعتقاد دارند که شاید اگر تحریم ها به عنوان برگ معاوضه روی میز قرار می گرفت امروز تهران در فاصله 48 ساعتی آغاز فشارهای جدید قرار نداشت و غرب نیز از عکس العمل تهران از فردای آغاز تحریم ها تا این اندازه واهمه نداشت.
ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی
همزمان با این تحریم ها دایره اتفاق های دیگر پیرامون تهران و برنامه هسته ای این کشور هم افزایش یافته است. پنجشنبه گذشته بود که واشنگتن در تازه ترین دور از تحریم های خود به تنبیه کشورهایی پرداخت که با بانک مرکزی ایران به بهانه معادلات نفتی ارتباط داشته اند.
هفته آینده نیز کره جنوبی در مقام چهارمین خریدار نفت ایران خرید نفت خام از این کشور را متوقف خواهد کرد. این حرکت کره جنوبی به دنبال ممانعت شرکت های بیمه اروپایی از بیمه کردن تانکرهای حامل نفت ایران است. ایران تا پیش از این فشارهای جدید همواره تاکید داشت که بازار بین المللی به کشورهای غربی و امریکا خلاصه نشده و تهران می تواند در دیگر نقاط جهان مشتریان دیگری برای نفت خود بیابد. با اینهمه روز چهارشنبه یک مقام رسمی ایرانی اعلام کرد که میزان نفت تولیدی ایران 20 تا 30 درصد کاهش داشته است.
اروپا پنجمین بازار جهانی برای نفت ایران است و ممانعت شرکت های بیمه اروپایی از ادامه همکاری با تهران می تواند دامنه تاثیرگذاری تحریم ها بر اقتصاد ایران را وسعت بخشد. پیش بینی ها حاکی از این است که با آغاز دور جدید تحریم ها از روز یکشنبه و ممانعت زنجیره وار متعهدان به این تحریم ها از خرید نفت ایران میزان تولید طلای سیاه ایران با کاهش روزانه 600 تا 800 هزار بشکه همراه خواهد شد. افزایش قیمت دلار در ایران همزمان با شمارش معکوس برای آغاز تحریم ها می تواند بر ظرفیت تولیدی ایران تاثیرات نه چندان مثبتی بگذارد. ذخیره سازی آنچه که قابل فروش نیست منطقی به نظر نمی رسد. ایران در حال حاضر هزاران بشکه نفا مهیا در دریاهای خود دارد و از آنها به عنوان ذخیره برای روزی که بتواند به طریقی آنها را به بازارهای جهانی برساند استفاده می کند. با اینهمه در صورت ادامه این روند ایران باید دست از استخراج نفت دست بردارد. عدم استخراج نیز چاه های نفت را در دراز مدت با مشکلات فنی روبه رو می کند که استخراج در آینده را سخت می کند. ایران در چند ماه اخیر در سه دوره از مذاکرات با غرب حضور داشت و همچنان اصرار دارد که برنامه هسته ای این کشور قابل مذاکره نیست. با اینهمه در آخرین دور از این تحریم ها موضع ایران سخت تر از دفعات پیش شده بود. نشست مسکو در حالی به پایان رسید که طرفین به برگزاری نشست های کارشناسی در آینده رضایت داده و مهر توقف بر پیشانی نشست ها در سطح عالی کوبیدند. نخستین دور از نشست های کارشناسی هم هفته آتی در استانبول برگزار خواهد شد.
منتقدان موضع گیری های غرب علیه تهران اعتقاد دارند که اروپایی ها در مسکو فرصت طلایی را از دست دادند چرا که می توانستند در این نشست کاهش تحریم ها را به عنوان مشوق بر روی میز قرار دهند. به باور این گروه تعمیق تحریم ها به تشدید بی اعتمادی تهران منجر خواهد شد اما در سیستم تولید اورانیوم این کشور اندک تغییری ایجاد نخواهد کرد. شورای امنیت سازمان ملل خواهان توقف تولید اورانیوم توسط ایران است و آن را معیاری برای محک زدن ادعای ایران در خصوص عدم تسلیحاتی بودن برنامه هسته ایش می داند.
علی واعظ از گروه بحران بین الملل در این خصوص می گوید: تحریم هایی که اخیرا علیه تهران اعمال شده اقتصاد تهران را شدیدا تحت تاثیر خود قرار داده اما نمی تواند آن را فلج کند. حتی اگر صادرات نفت ایران به نیم برسد درآمد نفتی تهران در سال 2012 می تواند بیش از درآمد دولت ایران در نخستین دور از ریاست جمهوری آقای خاتمی باشد.
بر این اساس برداشت واقع بینانه از تحریم ها و تاثیرگذاری آنها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. شاید تمایل ایرانی ها به ادامه مذاکرات از سوی برخی به ترفندی برای به تاخیر انداختن اعمال تحریم ها تعبیر شد اما نباید آنها را به ناامیدی و یا عقب نشینی تهران برای کوتاه آمدن در مسائل حیاتی پرونده هسته ای مربوط دانست.
تحریم های اتحادیه اروپا به دنبال گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای در ماه نوامبر انجام می گیرد. با اینهمه منتقدان اعتقاد دارند که این گزارش چیزی بیش از گزارش های پیشین در خصوص هسته برنامه هسته ای تهران در اختیار قرار نداده است. برخی دیپلمات های غربی دلیل تشدید فشارهای غرب را تعدیل موضع رژیم صهیونیستی برای حمله نظامی به تهران می دانند. تعداد کمی از مقام های اروپایی اعتقاد دارند که بحث به تعویق انداختن برنامه هسته ای ایران در مسکو باید در ازای تعلیق غنی سازی اورانیوم 20 درصد در مسکو روی میز قرار می گرفت. پیش از نشست مسکو واشنگتن تاکید کرد که پیشنهادها به ایران برای تعلیق غنی سازی 20 درصد نباید از آنچه قبلا وعده داده شده فراتر رود. پیش از این واشنگتن ارائه سوخت راکتورهای هسته ای ایران ، کمک های هسته ای و ارائه قطعات هواپیما را به عنوان مشوق هایی به تهران پیشنهاد کرده بود. برخی دیپلمات های غربی نیز ادعا می کنند که اگر تهران در مسکو پیشنهاد تعلیق غنی سازی 20 درصد در ازای به تعویق افتادن تحریم های نفتی اروپا را مطرح کرده بود در گروه 1+5 شکاف جدی ایجاد شده بود.
سعید جلیلی که ریاست تیم مذاکره کننده هسته ای را بر عهده داشت ، خواهان به رسمیت شناختن حق غنی سازی اورانیوم و معلق شدن تمام تحریم ها شد. وی در خصوص تعلیق غنی سازی 20 درصد هم از سوی ایران وعده ای نداد. با اینهمه غربی ها اعتقاد دارند که شاید اگر تحریم ها به عنوان برگ معاوضه روی میز قرار می گرفت امروز تهران در فاصله 48 ساعتی آغاز فشارهای جدید قرار نداشت و غرب نیز از عکس العمل تهران از فردای آغاز تحریم ها تا این اندازه واهمه نداشت.
ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی
نظر شما :