پیام‌های انتخابات مصر

اول این که افراطیون انقلابی مصر که عمدتا در جنبش "جوانان انقلابی مصر" متمرکز شده‌اند، خطایی استراتژیک مرتکب شدند و انتخابات را تحریم کردند و برای ترویج تحریم انتخابات تلاش کردند، غافل از این که کسانی که به دنبال بهره‌برداری از انقلاب هستند و در صف طرفداران مبارک ایستاده‌اند از این فرصت نهایت استفاده را می‌برند و به راحتی شمع انقلاب را خاموش می‌کنند. نتیجه آن شد که از میان سکولارها بدترین آنها بالا آمد تا ناقوس مرگ انقلاب را به صدا در آورد. جوانان مصری در حالی که هنوز دستاوردهای اولیه انقلاب را درو نکرده‌اند و به روشنی می‌بینند که تبانی‌های سیاسی نظامیان با بازماندگان مبارک و پایتخت‌های عربی می‌رود تا چیزی غیر از آن‌چه انتظار انقلابیون است را رقم بزند، بر طبل تندروی کوبیدند، اعتدال را کنار گذاشتند و آرمان‌ها و اهداف انقلاب را فدای ایده‌آل‌گرایی خود کردند تا مشارکت در انتخابات کم‌تر از آن‌چه تصور می‌رفت، شود.

این در حالی است که طرفداران مبارک از این فرصت نهایت استفاده را برده و کسی را به دور بعدی ریاست جمهوری مصر فرستادند که با تانک‌های مبارک به نخست‌وزیری آخرین دولت وی رسیده بود. احمد شفیق با دلارهای عربستان، حمایت‌های مالی و امنیتی امریکا و اسرائیل (بر اساس آن‌چه در مطبوعات مصری به آن اشاره شده است) و با حمایت قاطع سیاسی بازماندگان دوران مبارک توانست به دور بعد ریاست جمهوری مصر راه یابد.

پیام دوم انتخابات مصر این بود که دستگاه‌های امنیتی خارجی به خصوص غربی بسیار بیشتر از آن‌چه تصور می‌رود فعالند و صحنه سیاسی مصر را رصد می‌کنند. در همان ماه‌های نخست سقوط مبارک سرکیس نعوم، روزنامه‌نگار مشهور لبنانی گفت‌وگویی را با یکی از مقام‌های امریکایی انجام داد که در سلسله یادداشت‌های منتشر شده از او در دیپلماسی ایرانی منتشر شد که در آرشیو دیپلماسی ایرانی در دسترس است. این مقام مسئول در آن موقع گفت: «بر خلاف تصور شما اطلاعات میدانی و امنیتی ما می‌گوید که محبوبیت مبارک نزد بخشی از مردم مصر بالا است. بازرگانان و سرمایه‌داران بزرگ مصر با او هستند. پس از اخوان المسلمین که فضای اجتماعی مصر را در اختیار دارد و نخستین جریان محبوب این کشور محسوب می‌شود، مبارک و حزب ملی در ردیف دوم قرار دارد که توانایی اثرگذاری بر افکار عمومی مصر را دارند.» اظهارات مقام امریکایی شاید نادرست باشد و بگوییم که طرفداران مبارک در خوشبینانه‌ترین حالت همان 24 یا 25 درصدی است که به احمد شفیق رای دادند و 75 درصد دیگر جامعه مصر را شامل نمی‌شوند اما نباید فراموش کرد که در کشوری که هنوز بدنه حاکمیت آلوده به وجود وفاداران به نظام سابق است و همچنان در بسیاری از مراکز اصلی قدرت حضور موثر دارند، همین افراد می‌توانند تعیین‌کننده باشند و راه انقلاب را منحرف کنند. آنها کسانی هستند که برای بازگرداندن وضعیت به دوران سابق دست به هر کاری می‌زنند و طبیعی است که با دستگاه‌های خارجی نیز در ارتباط باشند. اظهارات آن مقام امریکایی به خوبی نشان داد که دستگاه‌های امنیتی خارجی تا چه اندازه در مصر نفوذ دارند و امروز می‌بینیم که آنها با چه مهندسی‌ای در حال پیشبرد اهداف خود در مصر هستند. اگر چه هنوز نتیجه بازی مشخص نشده است و این مردم مصر هستند که با اراده خود نشان می‌دهند که آیا قصد برهم زدن نقشه‌های آنها را دارند یا خیر.

پیام سوم انتخابات مصر نقش بازیگران اقتصادی و اجتماعی است. این انتخابات به خوبی نشان داد که به غیر از توده‌های مردم که سربازان اصلی میدان انقلاب محسوب می‌شوند، کسان دیگری نیز هستند که بیش از همه به فکر منافع اقتصادی و اجتماعی‌شان هستند. همانند بسیاری از کشورهایی که سرمایه‌داران نقشی اساسی در تحولات سیاسی آن کشورها ایفا می‌کنند، در مصر نیز سرمایه‌داران تاثیرگذارند. سرمایه‌دارانی که در زمان مبارک به ثروت‌های کلان رسیده‌اند و امتیازهای اقتصادی بالایی گرفته‌اند و با خانواده مبارک ارتباطات بسیار نزدیکی داشته‌اند و در حیات اقتصادی مصر بسیار تاثیرگذار بوده‌اند، اکنون از این می‌ترسند که با آمدن یک حکومت انقلابی مصالحشان از دست برود. اگر این نکته را دریابیم به روشنی می‌بینیم که اکثر این افراد پشت چه کسی قرار گرفته‌اند. کسی که قرار است میراث‌دار نظام مبارک باشد نه انقلاب.

پیام آخر این که انتخابات مصر به خوبی نشان داد که این انقلاب رهبر ندارد. نبود رهبر باعث شد تا ضعف‌های انقلاب خود را در پای صندوق رای به خوبی نشان دهد. انقلابی که رهبری انقلابی نداشته باشد به راحتی می‌تواند توسط افراد خارج از گود مصادره شود. به خصوص در مصری که انقلاب ناقص انجام شده و هنوز بسیاری از ارکان نظام در هرم قدرتند. چنین انقلابی به آسانی از اهدافش منحرف می‌شود و می‌تواند ناکام بماند.     

حالا نزدیک به سه هفته به برگزاری انتخابات مصر زمان باقی مانده است. انتخابات دور دوم می‌تواند بسیار حساس‌تر از دور اول آن باشد. در این لحظه این مردم مصر هستند که تصمیم می‌گیرند که آیا می‌خواهند از میراث شوم مبارک دور شوند یا فقط به تغییر راس هرم کفایت کرده‌اند و دیگر برایشان فرقی نمی‌کند در این راس چه کسی بنشیند. ولی آن‌چه مسلم است این است که کسانی که برای انحراف (اگر نگوییم سرنگونی) انقلاب دندان‌تیز کرده‌اند پشت صندوق‌های رای سنگر گرفته‌اند.