اسرائیل به دنبال تحریک اعراب علیه ایران است

دیپلماسی ایرانی: همایش همکاری‌های استراتژیک آمریکا و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در ریاض وقتی مورد توجه ایران قرار گرفت که هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، و سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان، در کنفرانس خبری مشترک خود در ریاض از آغاز بررسی های کارشناسی استقرار سپر دفاع موشکی در کشورهای خلیج فارس خبر دادند. این خبر با واکنش احمد وحیدی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مواجه شد. در مورد این خبر با دکتر حسین علایی، کارشناس مسائل استراتژیک و فرمانده پیشین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفتگو کرده ایم که در زیر می خوانید:

وزیر خارجه آمریکا اخیرا به شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس پیشنهاد کرده است که یک سپر دفاع موشکی قدرتمند مشترک در خلیج فارس ایجاد شود. به طور کلی همکاری های نظامی امنیتی شورای همکاری خلیج فارس با آمریکا را با چه هدفی ارزیابی می کنید؟

هدف اصلی آمریکا تسلط بر منابع نفت و گاز خلیج فارس و اطمینان از استمرار جریان انتقال انرژی از خلیج فارس به سوی کشورهای صنعتی است. آمریکا خلیج فارس را جزء منافع حیاتی خود تلقی می کند و با گسیل کشتی های جنگی و ناو هواپیمابر خود از 25 سال پیش بخش جنوبی این دریای مهم را به کنترل خود درآورده است. شورای همکاری خلیج فارس در حوزه های نظامی و امنیتی کاملا هماهنگ با برنامه های آمریکا افدام می کند و عملا در اختیار سیاست های آمریکا در مورد خلیج فارس است. شورای همکاری خلیج فارس با فاصلة کوتاهی از تهاجم نظامی عراق به خاک ایران و در اواخر سال 1359 تشکیل شد و از ابتدای تأسیس برای کمک به صدام در جنگ تحمیلی سازماندهی شد. هنوز هم هدف اصلی این شورا مقابله با ایران است و به صورت یک مجموعة هماهنگ کننده بین شش کشور عربی حاشیة جنوبی خلیج فارس عمل می کند. اصولا برنامه های نظامی این شورا تحت هدایت ارتش آمریکا انجام می شود و استقرار سپر دفاع موشکی در خاک این کشورها طبق طرح آمریکا برای مهار جمهوری اسلامی ایران صورت می گیرد.

یکی از اهداف  شورای  همکاری خلیج فارس از آغاز تاسیس ایجاد نیروی دفاعی و نظامی مشترک بود اما تا کنون این کشورها نتوانسته اند نیروی نظامی مشترک کارامدی را تشکیل دهند که قادر به تامین امنیت آنها باشد، همانطور که در حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ نیز این امر به وضوح قابل مشاهد بود. آیا در حال حاضر با توجه به افزایش همکاری های نظامی و خرید های تسلیحاتی اعضای این شورا از غرب، این کشورها قادر هستند به سیاست  دفاعی و نظامی مشترکی دست یابند؟

کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس دارای اختلافات ارضی و سیاست های متفاوت در مورد خلیج فارس هستند و عملا عربستان به عنوان قدرت برتر در این شورا تلقی می شود. این کشورها معتقد به سیاست امنیت جمعی در خلیج فارس نیستند و عملا آمریکا را مسئول تأمین امنیت خلیج فارس و امنیت خطوط کشتیرانی می دانند. ارتش آمریکا هم این کشورها را فاقد توانایی فکری و انسانی لازم برای تأمین امنیت خلیج فارس می داند و فقط از ظرفیت جغرافیایی و ژئوپلیتیک آنها برای استقرار پایگاه های نظامی خود بهره می برد. از دید آمریکا این کشورها بایستی بخشی از درآمدهای کلان نفت خود را صرف خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی از غرب بکنند و برای اجرای برنامه های نظامی آمریکا در خاورمیانه و خلیج فارس با غرب همکاری کنند. بنابراین اصولا تشکیل نیروی دفاعی و نظامی مشترک بیشتر از بعد سیاسی اهمیت دارد تا این کشورها بتوانند به صورت هماهنگ تری در خدمت اهداف نظامی آمریکا برای این منطقه قرار گیرند.

برقراری سپر دفاع موشکی از سوی کشورهای همسایه ایران تا چه اندازه مغایر با منافع امنیت ملی ایران است؟

اصولا استقرار سامانه های سپر موشکی در خاک کشورهای همسایة ایران از سوی  آمریکا و پیمان ناتو مغایر منافع و امنیت ملی ایران است زیرا هدف آنها کاستن از قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی است. هم اکنون آمریکا و ناتو قصد دارند تا اختلاف و تضاد بین ایران و همسایگانش را افزایش دهند و استقرار سپر دفاع موشکی این سیاست را نهادینه و ساختار یافته خواهد کرد. به هر حال گام برداشتن با سیاست همگرایی می تواند سیاست ایران هراسی را ناکارآمد ساخته و آن را تا حدی خنثی نماید.

الکساندر پوشکوف، رئیس کمیسیون امور بین‌الملل دومای دولتی روسیه گفت که جمهوری اسلامی ایران باید استقرار سپر دفاع موشکی توسط کشورهای عربی حاشیه‌ی خلیج فارس را علامتی برای تدارک یک رویارویی نظامی با ایران دانسته است. تا چه اندازه این دو موضوع با هم در ارتباط هستند؟

طبیعتا باید این گفته را با اهمیت ارزیابی کرد. گرچه رویارویی نظامی کشورهای خلیج فارس با ایران بدون اقدام نظامی آمریکا تقریبا غیر ممکن است ولی نباید از تحریک اسرائیل علیه ایران غافل شد. آرزوی رژیم صهیونیستی رو در رو کردن کشورهای عربی با ایران است تا آنها دشمن اصلی خود را که اسرائیل است نادیده بگیرند و امکانات و توانمندی های کشورهای اسلامی صرف تخریب یکدیگر شود. از سوی دیگر به نظر می رسد که با استقرار سپر دفاع موشکی، آمریکا به دنبال ایجاد زمینه هایی است تا نگرانی ها از واکنش نظامی ایران در برابر هر ضربة نظامی احتمالی را به حد اقل برساند.

سیاست ایران در قبال این گونه اقدامات کشورهای همسایه، خصوصا استقرار سپر دفاع موشکی از سوی ترکیه و شورای همکاری خلیج فارس چه باید باشد؟

در وضع فعلی که روابط کشورهای شورای همکاری خلیج فارس با ایران مناسب نیست، ایران بایستی عواقب ناخوشایند پیروی این کشورها از سیاست های آمریکا را به آنها یادآوری کند. البته اگر قیام های مردم علیه دیکتاتوری ها در کشورهای خلیج فارس توسعه یابد ممکن است از اساس اوضاع منطقه عوض شود و سلاح های آمریکایی در کنترل دولت های مردمی قرار گیرد.  بر همین اساس به نتیجه رسیدن قیام مردم در بحرین بسیار مهم است و می تواند معادلات قدرت در خلیج فارس را به هم بریزد. اما با فرض تداوم وضعیت فعلی، ایران می تواند یک طرح امنیت دسته جمعی را به کشورهای خلیج فارس پیشنهاد دهد و با توسعة روابط سیاسی خود با این کشورها از سیاست تعامل سازنده استفاده کند. گرچه مشکل اصلی در خلیج فارس این است که کشورهای شورای همکاری با طرح ها و سیاست های آمریکا در رابطه با ایران عمل می کنند و نمی توان با آنها به تنظیم یک راه حل اساسی رسید. شاید تلاش ایران برای ایجاد تغییر در سیاست آمریکا درباره خاورمیانه و نوع نگاه به ایران موثرتر باشد.