آتش‌بس در 48 ساعت یا آتش‌بس 48 ساعته

تداوم وضع موجود میان اسرائیل و فلسطین بیشترین نفع را عاید رژیم صهیونیستی کرده و این دولت با حمایت بی چون و چرای قدرت های غربی به راه خود می رود و وقعی به اعتراض های پیرامون نمی گذارد. با وقوع تحولات و انقلابات در خاورمیانه، همچنان سمت و سویی در منطقه دنبال می شود که امنیت رژیم صهیونیستی خدشه دار نشود و حلقه یا حائل امنیتی مطمئنی حول سرزمین های اشغالی ایجاد شود.

در این میان تحولات سوریه برای رژیم صهیونیستی هم خطرناک است و هم دلپذیر. حمایت همه جانبه قدرت های غربی و اعراب از مخالفان بشار اسد، فرصت و زمینه لازم را به اسرائیلی ها داده است تا خود را با اوضاع جدید منطقه تطبیق دهند و طرحی جدید برای آینده همزیستی با مصر و سوریه بریزند.

شاید آنچه برای این رژیم دلپذیرتر و شیرین تر از سقوط یکباره اسد باشد، ادامه یافتن خشونت ها و مبارزه جویی ها در خاک سوریه و بستن دست بشار اسد برای رسیدگی به امور منطقه و حزب الله لبنان است. طرح کوفی عنان می گوید که هم ارتش حکومتی و هم ارتش آزاد سوریه باید اسلحه ها را زمین بگذارند تا مرحله ای دیگری از طرح که کمک رسانی به آسیب دیدگان و آغاز آزادسازی های سیاسی است، کلید بخورد. بشار اسد با این طرح موافقت کرده و قول داده که تا هفته آینده امنیت را به شهرها بازگرداند و ارتش را به تدریج از شهرها و مناطق مسکونی خارج کند. در سوی دیگر گروهی از اپوزیسیون نیز با طرح مزبور موافقت کرده و آتش بس دوسویه را ظرف 48 ساعت پس از خروج نیروها پذیرفته اند. اما نکته ای که در این میان بر نگرانی ها افزوده و احتمال کشدار شدن ماجرا و طولانی شدن جنگ داخلی را تقویت می کند، مخالفت بخش هایی از اپوزیسیون و ارتش آزاد با این طرح است. آنها معتقدند که این طرح زمان‌بر است و به بشار اسد فرصت می دهد تا از زیر فشارها خلاص شود و در عین حال از اصلاحات سیاسی بنیادین در کشور چشم پوشی کند و مطابق برنامه های خود پیش برود. مخالفت این گروه ها باعث شده است تا بیم از سرگیری درگیری ها زنده شود و ابتکار عمل کوفی عنان عملا جنبه موقتی و ناپایدار پیدا کند.

طرح کوفی عنان در شش ماده طراحی شده است ولی در همین مرحله اول موافق و مخالف دارد و وجود مخالف باعث شده است تا احتمال اجرای کامل طرح با تردیدهایی مواجه شود. تقریبا همه کشورهایی که خود را دخیل در سرنوشت سوریه می دانند – چه حامیان اسد و چه مخالفانش – از ابتکار عمل آقای عنان حمایت کرده و آن را بهترین و آخرین فرصت برای بازگرداندن صلح به سوریه دانسته اند. البته در این میان هر دو جناح حاضر، یعنی طرفداران نظام اسد و طرفداران اسقاط اسد، به پشتیبانی های خود ادامه می دهند تا مادامی که طرح عنان شکست خورد یا به هر دلیل با وقفه مواجه شد، سری از رشته های امور را در دست داشته باشند و موازنه کنونی بر هم نریزد.

براساس طرح کوفی عنان، اگر تا دهم آوریل خروج نیروهای ارتش سوریه از شهرها محقق شود، هر دو طرف درگیر فرصتی 48 ساعته برای پایان خشونت ها خواهند داشت. این مهلت پس از اظهارنظر هیلاری کلینتون در جریان نشست استانبول تعیین شد و گویای اثرپذیری شورای امنیت سازمان ملل از اجماع 80 کشور و انتقادهای آنها از وقت کشی های بشار اسد است.

در شرایط حاضر سوریه، ایران و روسیه ضمن اعلام موافقت با طرح کوفی عنان، مراقب تحرکات و تاثیرگذاری های جانبی بر او هستند تا در روند طرح صلح و بازگرداندن آرامش به سوریه اختلال و فشاری مضاعف وارد نیاید. غرب، ترکیه، اتحادیه عرب و سایر کشورهایی که خود را دوستان مردم سوریه معرفی می کنند، چاره ای جز پذیرش طرح صلح عنان نداشته اند اما از همه ابزارهای خود برای اعمال فشار بر وی به نفع مخالفان حکومت سوریه استفاده می کنند. آنها خواهان سنگین تر کردن کفه ترازو به سود مخالفان هستند ولی در سوی دیگر، روسیه و ایران می کوشند از توازن موجود حراست کنند. روی همین اصل بشار اسد نیز با موافقت با ابتکار عمل کوفی عنان، امکان بهانه جویی را از مخالفان سلب کرده و مترصد پذیرش کامل طرح از سوی همه طرف های درگیر است.

باید دید آیا کلیه نیروهای درگیر با حکومت بشار اسد حاضرند از طرح کوفی عنان پیروی کرده و با پذیرش آتش بس و حفظ دولت مستقر، وارد روند سیاسی شوند؟ بیم از آن می رود که گروه هایی که مورد حمایت اعراب قرار دارند و یا گروه هایی که با فتوای افراطیون وارد سوریه شده اند، به این روند نپیوندند و با ادامه دادن به خشونت ها مانع تحقق کامل طرح کوفی عنان شوند و پروسه صلح را چون سایر پروسه هایی که خاورمیانه با آن آشناست، به یک داستان طولانی و ناتمام تبدیل کنند.