سهم ناچیز ایران در اقتصاد قاره سبز

اتحادیه اروپا بزرگترین مجموعه اقتصادی جهان است و حجت من بر این حرف شاخص های آماری و سهم این قاره از اقتصاد جهانی است. در سال 2006 ، رقم کل اقتصاد جهانی 6 هزار 718 میلیارد یورو بود که سهم اتحادیه اروپا بیش از 1 هزار میلیارد یورو و سهم چین و امریکا زیر 1 میلیارد دلار بوده است . در سال 2007 ، رقم کل اقتصاد جهانی 7 هزار و 192  میلیارد یورو بود که بیش از 1200 میلیارد یورو آن باز به اروپا اختصاص داشته است. در 2008 رقم اقتصاد جهانی 7 هزار 861 میلیارد یورو و سهم اروپا 1300 میلیارد یورو بود و این رقم برای اروپا در سال 2009 ، باز هم بیش از 1000 میلیارد یورو بود. در سال 2010 میلادی ، رقم اقتصاد جهانی  8439 میلیارد یورو و سهم اروپا 1300 میلیارد یورو بود. در ماه می سال 2011 میلادی ، از 7 هزار میلیارد یورو سهم جهانی سهم اروپایی ها 130 هزار یورو بود.  

خارقانی در ادامه می افزاید: بر اساس این آمار اروپا قدرت بزرگ اقتصادی است که متاسفانه ایران هیچ گاه از اصلی ترین شرکای اقتصادی اتحادیه اروپا نبوده است.امریکا،چین،روسیه،سوئیس،ترکیه،ژاپن از اصلی ترین شرکای این اتحادیه هستند و جایگاه کشوهای نوظهور مانند هند و کره جنوبی و برزیل هم در رابطه اقتصادی با اروپا قابل توجه است. بر همین اساس من لیبرال بودن قوانین اتحادیه اروپا را عاملی در حفظ این ساختار در سالهای آتی می دانم و اعتقادی به سقوط این نهاد اروپایی در سال های اخیر ندارم.

سفیر سابق ایران در آلمان، رابطه با اروپا را به 5 دوره قسمت می کند:

1.      قبل از انقلاب : 1963 که آغاز رابطه جدی با جامعه اروپا بود. ما در این دوره جزنخستین کشورهایی بودیم که با جامعه اروپا وقت توافقنامه اقتصادی و تجاری امضا کردیم.این همکاری ها کالاهای کوچک به استثنا نفت را شامل می شد. در این دوره رابطه اقتصادی و تجاری ما با قاره سبز چندان نبود چرا که بیشترین مراوده شاه با امریکا بود و تمایلی به بسط آن به اروپا یا تغییر شریک نداشت.  البته آلمان در این بازه زمانی سهم بیشتری از اروپایی ها را در بازی با ایران ایفا می کرد.

2.      1979 تا 1989: دوره ای که انقلاب ، جنگ تحمیلی ، قدرت گیری منافقین و پایین بودن قیمت نفت را در خود جای داده بود. بر اساس این اتفاقات روابط اقتصادی ایران با اروپایی ها چندان نبود و درآمد حاصله نیز خرج جنگ تحمیلی می شد. برخی کشورهای اروپایی در این دوره تنش های جدی با ایران را تجربه کردند و البته برخی هم فارغ از بحث جنگ با تهران رابطه خود را حفظ کردند.

3.      1989 تا 1997: ویژه گی این دوران پایان جنگ و ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی و توسل به  سیاست درهای باز اقتصادی بود. ایشان اصولا با افزایش رابطه اقتصادی با اروپا موافق بوده و در راستای تحقق آن گام برمی داشت. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و گسترش روابط ایران و اعراب همه و همه به نفع روابط دو جانبه تهران و اروپا تمام شد. در این بازه زمانی تنها  راه ورودی به آسیا میانه، ایران و ترکیه بودند که ایران به دلیل مرزهای وسیع تر بر ترکیه ارجحیت داشت . تحریم های یک جانبه اعمال شده از سوی امریکا و مخالفت اروپایی ها و آغاز بحران میکونوس به نوعی این رابطه را دچار افت و خیز کرد. ایران در ابتدای این دوره روابط اقتصادی بسیار خوبی با اروپا داشت اما در انتهای این دوره ما شاهد بسته شدن روابط اقتصادی با اروپا بودیم.

4.      1997 تا 2003: روی کار آمدن دولت خاتمی و پیشگیری سیاست اصلاحات سیاسی و تنش زدایی با اعراب و غرب . آغاز مذاکرات همه جانبه بخصوص در حوزه تجاری و اقتصادی نقطه عطفی در این دوره بود. این مذاکرات نخستین گام های مذاکره با سازمان تجارت جهانی بود. منافقین به لیست گروه های ترورستی امریکا و اروپا اضافه شد و موضع گیری ها ایران در قبال حادثه یازدهم سپتامبر هم به کمک تهران و اروپا آمد. بحث هسته ای هم در این دوره آغاز شد.

5.      2003 تا 2012: روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد ، بحث های هسته ای و نزدیک شدن اروپا به امریکا در مواجهه با ایران از اصلی ترین اتفاقات این دوره است. وضع تحریم های متعدد هم به نوعی چالشی اساسی به حساب می آید.

وی در ادامه سخنانش بحث های آماری رابطه تجاری میان ایران و اروپا را ذکر کرده و می افزاید : رتبه ما در صادرات اروپا 25 است. و پس از کشوری مانند مصر قرار داریم. صادرات ما در سال 2010 میلادی به اروپا به 12 و نیم میلیارد دلار رسید که یک درصد از سهم کل اروپا بود.

وی در ادامه تاکید می کند که ایران رابطه استرتژیکی با اروپا نداشته و می افزاید : 90 درصد از صادرات ایران به اروپا نفت است و این در حالی است که واردات ایران از اروپا کالاهای سرمایه ای است که بسیار به ضرر ایران خواهد بود. وی نسبت به از دست رفتن جایگاه ایران در تصمیم های استراتژیک اروپا هشدار داده و می گوید: در صورت ادامه این روند کند ، تهران چاره ای جز سرمایه گذاری های گسترده در شرق بخصوص چین نخواهد داشت که این مساله در دراز مدت به ضرر تهران تمام خواهد شد.