نسخه امنیتی متفاوت از عراق برای افغانستان

دیپلماسی ایرانی: خروج نیروهای امریکایی از عراق در امریکا با جشن و شادی مردم ایالات متحده همراه شد و باراک اوباما بابت تحقق وعده اش مبنی بر خروج نیروها بر خود بالید و در آستانه شروع رقابت های ریاست جمهوری در کشورش، خود را مردی خوش قول و ثابت قدم معرفی کرد. اما در آن سو کشور عراق از فردای روز خروج خارجی ها یک روز آرامش به خود ندیده و موجی از اختلاف ها و تنش ها را شاهد بوده است.

قرار بود عراق مدلی از دموکراسی موزاییکی لبنان را تجربه کند و قدرت در این کشور میان گروه ها و مذاهب تقسیم شود و به تدریج ساختاری دموکراتیک و مبتنی بر همین تقسیم بندی موزاییکی را به اجرا درآورد اما به محض خروج نیروهایی امریکایی از این کشور، اختلافات سر باز کرد و ائتلاف سنی ها از هم پاشید و دولت نیز با بحران روبرو شد. متعاقب این اختلافات، وقوع حوادث تروریستی پیاپی در عراق بر وخامت اوضاع افزوده و موجب تشدید نگرانی ها از وضعیت دولت و امنیت شده است.

از سوی دیگر افغانستان نیز که ده سال صحنه جنگ میان نیروهای بین المللی و شورشیان طالبان و القاعده بوده، به زودی مطابق وعده جامعه جهانی، خالی از نیروهای خارجی خواهد شد ولی در اینجا استراتژی دیگری در شرف طرح ریزی و تحقق است. هم حامد کرزی و هم قدرت های غربی از ماه ها پیش به دنبال انعقاد تفاهم نامه هایی استراتژیک برای حضور نیروها و امکانات غربی در افغانستان هستند تا توانایی مقابله با شورش ها و جنگ افزوری هایی را که به گفته آنها با حمایت پنهان لایه هایی از ارتش و استخبارات پاکستان همراه است داشته باشند و مانع از بین رفتن دموکراسی نوپا و دیگر دستاوردهای جنگ ده ساله در این کشور شوند.

اگرچه هنوز جزئیاتی از پیمان های استراتژیک احتمالی افغانستان با قدرت های بزرگی چون امریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان منتشر نشده و همه چیز در حد توافقات اولیه و کلیات به سر می برد اما انتظار می رود که قراردادهای مزبور واجد جنبه های امنیتی و لجستیکی و نیز آموزشی و فرهنگی بلندمدتی باشند تا افغانستان را چون عراق، در مخمصه مخالفان و بنیادگرایان تنها نگذارند.

وزارت خارجه افغانستان هفته پیش اعلام کرد که قرار است گفتگوها در مورد امضای سند همکاری های استراتژیک با ایالات متحده در همین ماه در کابل آغاز شود و درباره جزئیات و موارد مورد اختلاف آن بحث و بررسی صورت بگیرد.

در کنار اختلاف های گذشته میان ایالات متحده و افغانستان بر سر امضای سند همکاری های استراتژیک، برخی از پیشنهادهای لویه جرگه عنعنوی افغانستان نیز موجب شده تا شرایط سخت تری در برابر دور تازه گفتگوها میان دو کشور قرار گیرد.

با این وجود جانان موسی زی سخنگوی وزارت خارجه افغانستان گفته است مذاکرات مربوط به تفاهم نامه استراتژیک کابل - واشنگتن، از سوی سفیر امریکا در کابل و مشاور شورای امنیت ملی افغانستان میان هیات های دو کشور به پیش می رود. به گفته وی، عمده مطالبات و شروط افغان ها کاملا روشن شده است ولی با این حال مشاور امنیت ملی، معاون سیاسی وزارت خارجه و برخی دیگر از مقام های افغان در ترکیب هیات های گفتگوی دوجانبه قرار دارند و مذاکرات را در کابل پیش می برند.

هر چند پیش از این مقام های دو کشور گفته اند که مسائل مورد اختلاف بر سر امضای این پیمان استراتژیک حل شده است اما هنوز در برخی مسائل موافقتی به دست نیامده است. یکی از این موضوعات اقدام به عملیات های شبانه از سوی نیروهای امریکایی در افغانستان و حملات خودسرانه و بدون هماهنگی آنها به خانه های افغان هاست که حکومت افغانستان همواره مخالف آن بوده و خواستار توقف اش شده است. از سوی دیگر امریکا مایل است تا این همکاری ها در چارچوب یک اعلامیه تنظیم شود اما افغانستان تاکید دارد که این سند به صورت یک پیمان امضا شود.

درحال حاضر، مقام های افغان از آمادگی خود برای آغاز دور تازه مذاکره با مقام های امریکایی در مورد امضای سند همکاری های استراتژیک خبر می دهند ولی حامد کرزی ادامه عملیات های شبانه نیروهای ائتلاف را یکی از موانع اساسی در راه امضای این سند عنوان کرده است. رئیس جمهور افغانستان همچنین از امریکایی ها خواسته است که تمام مسئولیت های زندان بگرام را به دولت بسپارند.