مانورهایی برای دفع شر

دیپلماسی ایرانی: رزمایش های ولایت 90 و شهدای وحدت، ابرهای خاکستری را که بوی باروت از آن به مشام می رسید، فعلا از آسمان ایران دور کرده است. طی هفته های گذشته، زمزمه ها و گمانه هایی مبنی بر احتمال حمله نظامی به تاسیسات هسته ای و تسلیحاتی ایران به گوش می رسید که تحلیل گران سیاسی و نظامی را در ایران به فکر فرو برده بود.

اگرچه طی سال های گذشته، هم اسرائیل و هم امریکا بارها از احتمال حمله های پیشدستانه و محدود به ایران سخن می گفتند و هر بار توخالی بودن این طبل های پرسروصدا بر همه روشن می شد، اما منازعه سیاسی ایران و غرب در ماه های گذشته و افزایش توطئه ها و سناریوهای مختلف درباره ایران، موجب شد تا کارشناسان جنگی و مقام های بلندپایه کشورمان تفاوتی میان فضای امروز با روزهای پیشین قائل شوند و به همین منظور تصمیم بگیرند شمه هایی از آمادگی نظامی و قدرت بازدارندگی خود را به نمایش بگذارند تا ارزیابی ها و تصمیم های احتمالی غرب را مختل کنند.

تهران اعلام کرده بود که آغاز تحریم نفتی و بانک مرکزی را به نشانه آغاز جنگ می گیرد و به محض اجرای آن، واکنش درخوری نشان می دهد. روی همین اصل وقتی باراک اوباما بر تحریم های جدید ایران مهر تایید زد، بلافاصله یک رزمایش دریایی از پیش طراحی شده با تهدید به بستن تنگه هرمز از سوی ایران آغاز شد و پیام تهدیدآمیز غرب را پاسخ داد.

می توان رزمایش های اخیر ایران را دارای کارکردی دوگانه دانست. یعنی هم به منظور فشار روانی بر غرب از طریق تاثیرگذاری بر بازارهای جهانی نفت انجام شد و هم با نمایش قدرت نظامی در مرزهای جنوبی و شرقی کشور، از آمادگی برای دفع حملات احتمالی و مقابله با نیروهای خارجی مستقر در منطقه خبر داد.

رزمایش ولایت 90 و بگومگوها بر سر تنگه هرمز البته تاثیر چندانی بر قیمت نفت نگذاشت ولی توانست قدرت مانور ایران را در خلیج فارس و دریای عمان و همچنین توانایی رویارویی با نیروهای منطقه ای و فرامنطقه ای را در آب های آزاد به رقبا نشان دهد و بر پیش بینی های نظامی آنها تاثیر بگذارد.

متعاقب آن ایران از روز شنبه نیز یک مانور نظامی را در نزدیکی مرزهای افغانستان آغاز کرده و درواقع آن را در دنباله رزمایش دریایی ولایت 90 به نمایش گذاشته است. این مانور نظامی با نام "شهدای وحدت" در 60 کیلومتری مرز افغانستان آغاز و هدف آن تقویت امنیت در طول مرزهای ایران عنوان شده است.

بطور طبیعی این مانور زمینی با انتقاد افغان ها مواجه شده است. آنها معتقدند مانورهای اخیر ایران در محدوده هایی برپا شده است که امریکا قصد دارد حضور بلندمدت و استراتژیک خود را در آن نواحی تداوم بخشد. به بیان دیگر، هم آب های جنوبی ایران و هم کشور افغانستان دو موقعیتی هستند که امریکا سال هاست در آنها حضور سیاسی و نظامی دارد و طی ماه های گذشته کوشیده است جای پای خود را محکم تر از قبل سازد و بدین وسیله تهدیدی دائمی را بالای سر ایران نگه دارد.

برخی از کارشناسان افغان، این مانور را یک چراغ قرمز و هشداردهنده به دولت افغانستان تلقی کرده اند و می گویند دلیل برپایی این رزمایش، یکی نگرانی ایران بابت مرزی های افغانستان و احتمال حمله نظامی امریکا از آن سمت است و دیگر، نگرانی بابت انعقاد تفاهم نامه استراتژیک میان کابل - واشنگتن.

آنچه مبرهن است اینکه ایران با مانورهای نظامی و زمینی اخیرش می خواهد قدرت اش را در منطقه به نمایش بگذارد و درحالی که تقریبا خیالی آسوده بابت مرزهای غربی اش دارد، در جنوب و شرق کشور، حاشیه امنیت بیشتری برای خود ایجاد کند و هشداری به موقع به امریکایی ها بدهد. این مانورها در روزهایی برگزار شده اند که تهدید به حمله از سوی تندروهای اسرائیل و امریکا بیش از گذشته شده و فضای گفتمانی میان ایران و غرب نیز کاملا تهاجمی و جنگی شده بود. بسیاری بر این باورند که اجرای تحریم های نفتی و پولی، یک قدم مانده به راهکار آخر یعنی ورود به فاز نظامی است و ایران قصد دارد با نمایش قدرت بازدارندگی خود، مانع شکل گیری تصوراتی این چنین در ذهن دشمنان شود و بدین وسیله، معادلات و برنامه ریزی های نظامی آنها را خراب کند.