ناظران از حقیقت پرده بر می دارند؟

دیپلماسی ایرانی : این اولین بار بود که اتحادیه عرب به عنوان فراگیرترین و تصمیم سازترین اجتماع کشورهای عربی، ناظران یا دیده بان هایی را برای مشاهده واقعیت های یک کشور بحران زده و درگیر در اختلافات داخلی، ارسال می کرد و بنابراین برای اولین بار نیز قرار است گزارشی را درباره مشاهدات خود منتشر کند و مبنای تصمیم گیری و ارائه پیشنهادهای لازم برای حل بحران مربوطه قرار دهد.

ناظران در روزهای گذشته از نزدیک با مقام های دولتی و نیز مردم ساکن در برخی مناطق سوریه دیدار کرده و برآوردهای خود را روی کاغذ آورده اند. البته در پایان هفته مشخص خواهد شد که دست این ناظران تا چه اندازه باز بوده و چه میزان توانسته اند به اماکن و فضاهای مربوطه سرک بکشند و تحقیقات خود را کامل کنند.

با این وجود آنچه از لابلای برخی اظهارنظرهای ایشان و اخبار منتشر شده درباره سوریه به ذهن می رسد این است که اوضاع در سوریه طی مدت زمان حضور ناظران اتحادیه عرب، آرام تر از قبل شده و از درگیری های مداوم میان گروه های مردمی و مسلح با نیروهای دولتی و ارتش خبری نبوده و جز دو روز آخر هفته گذشته که درگیری هایی مسلحانه رخ داد و تعدادی کشته و مجروح شدند، بحرانی نظیر هفته ها و ماه های پیش بر سوریه حاکم نبوده است.

حضور ناظران عرب در سوریه سبب خیر شد و تانک ها و تجهیزات نظامی ارتش از شهرهای زیر آتش خارج شد و جز عده ای تک تیرانداز در شهرها باقی نماندند. "عبداللطیف الجبالی" رئیس هیئت ناظران عربی در ادلب در توصیفی کوتاه درباره این شهر گفته: اوضاع در این شهر آرام است اما شهر به شهر مردگان می ماند.

"نبیل العربی" دبیرکل اتحادیه عرب نیز در یک کنفرانس مطبوعاتی در قاهره درباره اوضاع سوریه گفته است: گروه ناظران عربی موفق شده به مردم کمک غذایی برساند و اجساد را خارج کند.

به گفته وی، تک تیراندازها و تیراندازی در شهرهای سوریه ادامه دارد و هدف نخست ناظران اتحادیه عرب حمایت از غیرنظامیان است.

توصیفاتی از این دست که از اوضاع شهرهای درگیر در سوریه مخابره می شود گویای این است که طی ماه های گذشته جنگ داخلی فرساینده ای میان مخالفان و حکومت در جریان بوده و پی بردن به میزان آسیب ها و خسارت های هر دو طرف نیاز به دقت و تحقیق بیشتری دارد و هم دولت و هم نمایندگان مخالفان، باید مستقیما و بی مهابا مستندات و گزارش هایشان را درباره وقایع ماه های گذشته این کشور در اختیار ناظران یا داوران اتحادیه عرب بگذارند.

بعید به نظر می رسد که این ناظران موفق شده باشند دسترسی کاملی به منابع و مستندات پیدا کنند. شاید آنها بیش از هر چیز به اظهارنظرهای ممردمی و تحقیقات میدانی و نیز گزارش های دولتی اتکا کنند که در این صورت با تناقض ها و تضادهایی در گزارش ها روبرو خواهند شد؛ چرا که هر یک از طرفین تلاش بر تاثیرگذاری بر ناظران دارد و حاضر نیست وقایعی را که علیه خویش وجود دارد، در اختیار یا در دسترس این هیات قرار دهد.

باید دید اولین گروه ارسالی اتحادیه عرب برای رصد و سپس داوری درباره اوضاع داخلی یک کشور، چگونه عمل می کند و آیا در اولین آزمون مشاهده و ارزیابی مستقیم درباره یک بحران موفق عمل می کند یا خیر؟ نبیل العربی دبیرکل اتحادیه عرب دیروز ضمن درخواست از دمشق برای آزادی فوری زندانیان سیاسی گفت که اولین گزارش اتحادیه عرب درباره هفته اول عملکرد ناظران در پایان هفته جاری منتشر خواهد شد.

ناظران جهانی انتظار دارند در این گزارش درباره ماهیت و چیستی گروه های مخالف، صف بندی های مخالفان و موافقان، گستره درگیری ها در شهرها و روستاها، جنبه های قومی و مذهبی اختلاف ها، تعداد کشته شدگان حوادث، تعداد زندانیان سیاسی و تعلق آنها به مردم یا گروه های تروریستی، میزان آزادی های مدنی برای برپایی اعتراض های قانونی، نحوه دخالت ارتش در مهار بحران، میزان دخالت کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای و نیز روند پیشرفت اصلاحات سیاسی در سوریه، اطلاعاتی را در اختیار اتحادیه عرب و همچنین در برابر انظار عمومی جهان قرار دهد.

ادعای ناظران حقوق بشر در سوریه مبنی بر اینکه تاکنون حدود شش هزار نفر در جریان حوادث این کشور به دست عوامل نظامی و امنیتی کشته شده اند، هم بسیار عجیب و هم نگران کننده است چرا که دولت سوریه معتقد است کشته شدگان شامل اعضا و فعالان گروه های مسلح و تروریستی هستند و اگر این قول را بپذیریم باید این را نیز قبول کنیم که شمار افراد و گروه های مسلح در این کشور بسیار زیاد است و این نشانه ای از وجود جنگ داخلی در سوریه، ادامه یافتن بحران فعلی و در معرض خطر قرار گرفتن کشورهای همسایه خواهد بود.

به هر روی پایان این هفته گزارش مشاهدات و تحقیقات هفته اول ناظران عرب منتشر می شود. این گزارش بطور حتم موافقان و مخالفانی خواهد داشت و صدای اعتراض یکی از طرفین دعوا را در سوریه بلند خواهد کرد. این گزارش همچنین نشان خواهد داد که تصمیمات و پیشنهادات آتی اتحادیه عرب درباره سوریه از چه وزن و سویه ای برخوردار است و حکومت و مخالفان در سوریه چه جایگاهی نزد اتحادیه عرب دارند و آیا گره های بحران فعلی این کشور با انجام اصلاحات پیشنهادی بشار اسد گشوده می شود یا بازهم این اتحادیه عرب و سازمان های فرامنطقه ای هستند که برای حل و فصل مشکلات، وارد گود خواهند شد؟