نرمش غرب یا چرخش روسیه و چین؟

البته تلطیف محتوای قطعنامه یک مسئله است و تصویب آن مسئله ای دیگر. با این حال از آنجا که تهران طی هفته های گذشته شاهد شدیدترین هجمه های هسته ای و تروریستی و حقوق بشری بود و گزارش یوکیا آمانو نیز به جزئی ترین و ریزترین مسائل اشاره کرده و درجه بدبینی نسبت به ایران را به اوج رسانده بود، این قطعنامه تعدیل شده شایستگی استقبال و رضایت نسبی تهران را دارد. البته مقام های ایرانی همچنان انتقاد خود را نسبت به این قطعنامه انتقادی نشان داده و بعید است که در زمینه پذیرش هیات های بازرسی جدید و همکاری های عمیق با آژانس چراغ سبز نشان دهند.

قطعنامه کنونی قرار است وضعیت فشار بر ایران را حفظ کند ولی پیش بینی می شود کشورهای غربی بطور خاص و مستقل بر تحریم ها و فشارهای خود بیفزایند و از هجمه های تبلیغاتی بر ایران نیز نکاهند.

پس از تصویب قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، واشنگتن ضمن استقبال از این قطعنامه، اعلام کرد که به فشارهای یکجانبه با همکاری شرکای بین المللی خود علیه ایران ادامه می دهد. "جی کارنی" معاون رسانه ای کاخ سفید اعلام کرد: گزارش آژانس درباره فعالیت های هسته ای ایران پوچی ادعاهای تهران را درباره مقاصد صلح آمیز برنامه هسته ای خود ثابت کرده است.

با این وجود روشن است که ایالات متحده برای رسیدن به این قطعنامه تلاش زیادی از خود نشان داد و برای جلب نظر روس ها و چینی ها مجبور به تغییر لحن قطعنامه و پایین آوردن دز هجومی و تنش زای آن شد. با این وجود علی اصغر سلطانیه پس از تصویب قطعنامه در جمع خبرنگاران گفت که جمهوری اسلامی حتی برای یک ثانیه‌ غنی سازی اورانیوم را متوقف نخواهد کرد و قطعنامه جدید تنها اراده ایران را برای پیشبرد فعالیت‌های هسته‌ای‌اش تقویت می‌کند.

آنچه محرز است اینکه ایران به آن وجه از قطعنامه اخیر که فاقد هر گونه اقدام تنبیهی ملموس است، اعتراض ندارد و اعتراضش به تداوم رویه صدور قطعنامه و حفظ فشارها بر تهران است. این قطعنامه به ابراز نگرانی عمیق و فزاینده درباره حل مسائل باقی مانده مربوط به برنامه هسته‌ای ایران و شفاف سازی تا رسیدن به یقین درباره عدم وجود ابعاد نظامی می‌پردازد.

این قطعنامه از ایران خواسته است درهایش را به طور کامل به روی بازرسان آژانس باز کند و به صورت جدی و بدون پیش شرط وارد گفتگوهایی شود تا نگرانی‌ها را برطرف کند. این موضوع مطابق با خواسته روسیه و چین بوده است. مسکو و پکن پیش از تهیه قطعنامه اعتقاد خود را به ازسرگیری مذاکرات میان تهران و 1+5 اعلام کردند و اتحادیه اروپا و امریکا هم مجاب به پیروی از چنین روشی شدند.

در روز آخر نشست شورای حکام، سرگی لاوروف پس از دیدار با کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک کنفرانس خبری در مسکو گفت: این قطعنامه بازتاب نگرش مشترک شش کشور مذاکره کننده با ایران از جمله امریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان و همچنین شورای حکام آژانس است.

وزیر خارجه روسیه با تاکید بر مواضع قبلی خود گفت: این قطعنامه بر اساس حقایق و نه فرضیات بنا شده و در آن از ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی خواسته شده تا همکاری های مشترک خود را در زمینه حل پرونده هسته ای این کشور افزایش دهند.

کاترین اشتون نیز در این نشست اعلام کرد: جامعه بین الملل باید به ایران فشار وارد کند تا این کشور به تعهدات هسته ای خود پایبند باشد.

اکنون که تهران مشاهده می کند شرایط بین المللی و موقعیت پرمخاطره خاورمیانه سبب ترس و نگرانیچین و روسیه از نابودی منافع و حوزه های زیر نفوذشان شده است، شرایط را مناسب می بیند که همچنان از گردن نهادن به خواست غربی ها سر باز بزند و به همین ترتیب بتواند موجب تعمیق شکاف و اختلاف نظر میان قدرت های تاثیرگذار و تصمیم گیرنده شود. البته غرب هم کوشیده است تا با تایید نظر روسیه و چین، همچنان اجماع بر سر مسئله ایران را حفظ کند؛ ولو به قیمت صدور قطعنامه ای غیرالزام آور. ایران حالا در ادامه واکنش هایش به این قطعنامه، اعلام کرده که در نشست هفته آینده درباره خاورمیانه عاری از تسلیحات هسته‌ای شرکت نخواهد کرد.