نقش روسیه در پیرامون افزایش می‌یابد

وی با اشاره به ضرورت شناخت انواع تعامل میان غرب و روسیه و نیز جایگاه این کشور در نظام بین الملل گفت: از سال 1917 تا امروز همواره روابط روسیه و غرب از مهم ترین متغیرهای تعیین کننده در عرصه سیاست بین الملل بوده است که در دوره جنگ سرد به اوج خود رسید. این روابط سپس با فروپاشی شوروی دستخوش تغییر شد و استراتژی تقابل میان دو طرف به پایان رسید و نوعی تنش زدایی آغاز شد.

واعظی با اشاره به اتفاقات سال های گذشته در عراق و افغانستان و خاورمیانه گفت: تحولات چند سال اخیر در این منطقه بی توجه به تعاملات غرب و شرق یا امریکا و روسیه نیز می تواند جایگاه خود را در نظام بین الملل پیدا کند. اگرچه امریکا و روسیه تلاش می کنند موازنه ای بین خود برقرار کنند، ولی این به آن معنا نیست که بین این دو قدرت اختلاف نظر در مورد مسائل اساسی وجود ندارد.

معاون پیشین وزارت خارجه در ادامه به طرح دو سوال پرداخت و گفت: باید ببینیم روابط امروز روسیه و غرب از چه ابعاد و ویژگی هایی برخوردار است و دیگر اینکه این روابط چه نقشی در نظام بین الملل ایفا خواهد کرد. باید ابتدا بدانیم که عناصر قدرت روسیه چه عواملی هستند. این عناصر را می توان در توان اقتصادی، قدرت داخلی، سیاست خارجی، همکاری روسیه با غرب و نیز عرصه های چانه زنی در اختیار روسیه جستجو کرد.

این کارشناس مسائل اروپا و روسیه به تحولات روسیه از سال 90 میلادی به این سو اشاره کرد و ادامه داد: از این زمان مردم سالاری و آزادی ها در روسیه بیشتر از قبل شده است. ضمنا از زمان روی کار آمدن ولادیمیر پوتین انسجام این کشور در سیاست هایش بیشتر شد و روسیه از آن حالت وادادگی در دوره یلتسین درآمد و به یک غرور ملی و قدرت نمایی مجدد بازگشت.

وی افزود: روسیه در 12 سال گذشته تقریبا سیاست واحدی را دنبال کرده است؛ هرچند که از زمان آمدن مدودف، شاهد تغییراتی جزئی در رابطه با غرب بوده ایم ولی اینها تغییرات جوهری و اساسی محسوب نمی شدند. حال اگر پوتین مجددا رئیس جمهور شود یک معنی اش این است که روسیه از لحاظ مردم سالاری عقبگرد خواهد داشت. روسیه ظرف یک سال آینده دو انتخابات پارلمانی و ریباست جمهوری را پیش رو دارد که حضور مردم و برگزاری انتخابات آزاد برای نمایش وجهه روسیه جدید در جهان تحول یافته جدید خیلی اهمیت دارد. چنانچه انتخابات آزاد با مشارکت حداکثری در روسیه برگزار نشود و جایگاه احزاب منتقد نادیده گرفته شود، به این معنی خواهد بود که حزب حاکم برنده خواهد شد و انتخابات گسترده ای نخواهیم داشت.

وی به بروز احتمالی مشکلاتی از ناحیه جدایی طلبان و ملی گرایان افراطی در روسیه در آینده اشاره کرد و در توصیف شاخصه های اقتصادی این کشور گفت: تحول قیمت نفت و گاز در زمان پوتین کمک شایانی به روسیه کرد ولی از آنجا که شرایط ناسالم اقتصادی در آنجا حاکم است، میزان زیادی از سرمایه های روسیه به خارج از کشور منتقل شده و این نشان دهنده آن است که سرمایه داران روسی اطمینان زیادی به سرمایه گذاری در کشورشان ندارند. توزیع نابرابر درآمد، دو برابر شدن تعداد میلیاردهای روسی نسبت به سال گذشته و افزایش مهاجرت ها، از دیگر شاخصه های منفی در اقتصاد روسیه محسوب می شود.

واعظی با تاکید بر اینکه اروپا به دنبال آن است تا از انحصارگری روسیه در موضوع تامین نفت و گاز خلاص شود، تحلیلی از رفتار و جایگاه روسیه در شرایط فعلی و آینده جهان ارائه داد و گفت: به اعتقاد من نقش منطقه ای روس ها به تدریج کاهش خواهد یافت و اگر پوتین دوباره رئیس جمهور شود، اگرچه نوآوری ها و ابتکارهای بیشتری در سیاست داخلی و خارجی از سوی او شاهد خواهیم بود ولی با توجه به تحولات منطقه، جایگاه مردم سالارانه این دولت نزد افکار عمومی تنزل خواهد کرد. البته این را نیز باید بگوییم که غرب ترجیح می دهد بازهم مدودف رئیس جمهور شود.

معاون مرکز تحقیقات استراتژیک اضافه کرد: اختلاف نظرهای مسکو با غرب در مورد سپر دفاع موشکی، گسترش ناتو به شرق و مجادلات حقوق بشری همچنان ادامه پیدا خواهد کرد ولی فشاری که غربی ها به چین در زمینه حقوق بشر وارد می کنند، به روسیه وارد نمی کنند. البته همکاری های روسیه و غرب نیز در حوزه های اقتصادی، مبارزه با تروریسم و کاهش تسلیحات اتمی در سال های اخیر افزایش داشته است.

دکتر واعظی در پایان تاکید کرد: وقتی وضعیت روسیه را در عرصه بین الملل بررسی می کنیم باید درنظر داشته باشیم که امروزه شاهد قدرت های نوظهوری در جهان هستیم که قابل نادیده گرفتن نیستند. از طرف دیگر، نفوذ غرب نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده و شرایط کلی نظام بین اللملل درحال تغییر است. مشکلات اقتصادی غرب، تحولات کشورهای عربی و افزایش نقش افکار عمومی نیز از دیگر شاخصه های تعیین کننده در این بررسی به شمار می آید. به نظرم روسیه از نظر سیاست تغییر قابل توجهی نخواهد کرد ولی قدرت اقصادی اش کاهش پیدا می کند. از سوی دیگر با وجود اینکه نفوذ پیرامونی اش افزایش می یابد، از قدرت نفوذش در بقیه نقاط دنیا کاسته خواهد شد و سیمایش نزد افکار عمومی جهان رو به تضعیف می رود. همچنین معتقدم که تعامل روسیه و غرب برجا باقی می ماند ولی چندان تعیین کننده نخواهد بود.