فشارهای بین‌المللی برای مذاکرات پکن و دالایی لاما
هو جین‌تائو، رهبر چین شنبه اعلام کرد مشکل پکن با دالایی لاما نه اختلافی مذهبی است و نه با نژاد وی یا مساله حقوق بشر ارتباطی دارد بلکه اختلاف دستگاه حکومتی چین با رهبر بوداییان تبت اختلاف بر سر مساله جدایی طلبی تبت و تهدید تمامیت ارضی چین است.
در حالی که دالایی‌لاما از پنجشنبه هفته گذشته به آمریکا سفر کرده و از سوی دیگر عبور مشعل المپیک از شهرهای مختلف جهان فشار بین‌المللی را بر پکن درباره مساله تبت در اوج خود نگه داشته است، هو جین‌تائو، رهبر چین شنبه اعلام کرد مشکل پکن با دالایی لاما نه اختلافی مذهبی است و نه با نژاد وی یا مساله حقوق بشر ارتباطی دارد بلکه اختلاف دستگاه حکومتی چین با رهبر بوداییان تبت اختلاف بر سر مساله جدایی طلبی تبت و تهدید تمامیت ارضی چین است.
چین در حالی در برابر انتقادهای رو به رشد از وقایع اخیر تبت چنین واکنشی از خود نشان می‌دهد که پارلمان اروپایی یک روز پیش از آن خواستار مذاکره پکن و دالایی لاما شده و تهدید کرده بود در صورتی که پکن به این کار تن ندهد سران اتحادیه اروپا افتتاحیه بازی‌های المپیک را تحریم خواهند کرد. اواخر هفته قبل نیز گوردون براون نخست‌وزیر بریتانیا اعلام کرده بود که در مراسم افتتاحیه المپیک حاضر نخواهد شد.
تغییر موضع نخست‌وزیر بریتانیا که به نظر می‌رسد در واکنش تند عالی‌ترین مقام دولت چین به مساله تبت بی‌اثر نبوده، به ویژه از این لحاظ برای پکن گران تمام شد که براون پیش از آن حضور خود در افتتاحیه این بازی‌ها را تایید کرده بود و این خبر به طور مشروح از رسانه‌های دولتی چین منتشر شده بود.
براون به این ترتیب اولین نفر از رهبران جهان به شمار می‌رود که عدم حضور خود در افتتاحیه بازی‌های المپیک پکن را به طور رسمی و قطعی اعلام کرده است.
براون پیش‌تر با اشاره به سخنان دالایی لاما که تحریم بازی‌های پکن را نامطلوب توصیف کرده بود از حضور خود در مراسم افتتاحیه صحبت کرده بود اما گفته می‌شود دیدار او با جرج کلونی، هنرپیشه آمریکایی درباره مسائل دارفور و نقش چین در این قضیه یکی از مهم‌ترین عوامل تغییر موضع وی بوده است. کلونی از جمله فعالان مسائل دارفور به شمار می‌رود و گفته می‌شود بیش از هر رییس‌جمهور و نخست‌وزیری درباره شرایط موجود در این ناحیه آگاه است.
با این حال این که چرا مساله دارفور سودان موجب تحریم بازی‌های المپیک می‌شود جای تامل دارد چرا که دست کم تبلیغات ضد چینی بر سر این مساله پس از بروز آشوب‌های تبت رنگ باخته است و به نظر می‌رسد فشار غرب بر پکن بیشتر بر استفاده از تبت به عنوان ابزار سیاسی تبدیل شده است. پیش از این کشورهای غربی چین را متهم می‌کردند که اسلحه و ابزارآلات نظامی در اختیار دولت سودان می‌گذارد و برای حمایت از خارطوم هر گونه تحریمی را با توسل به حق وتوی خود در شورای امنیت سازمان ملل متحد نقض می‌کند.
اما چین در واقع خریدار نفت سودان است و پیش از این به درخواست دولت این کشور (که نقش‌اش در قضیه دارفور هنوز به صورت حقوقی اثبات نشده هر چند که تردیدی در آن وجود ندارد) در برابر بخشی از درآمد نفتی اسلحه به طور قانونی به خارطوم می‌فروخته است.
موضع پکن بعدها در برابر خارطوم و فشار فزاینده غرب برای تحریم دولت سودان به سمت گزینه دیگری سوق داده شد که آن توسعه به جای تحریم بود.
پکن معتقد است در کشورهای آفریقایی مانند سودان که عقب‌ماندگی ریشه حقیقی اغلب مشکلات است تمهیداتی مانند تحریم که حتی موجب کندتر شدن روند بی‌رمق توسعه در این کشورها می‌شود در دراز مدت تاثیری مخرب‌تر خواهد داشت در حالی که توسعه سریع مناطق بحرانی و کشورهای این چنین به حل بنیادی مشکلات آن‌ها منجر خواهد شد.
در همین راستا چین اخیراً برای میانجیگری در قضیه دارفور پیش‌قدم شده و قرار است نیروهای حافظ صلح چینی به زودی به عنوان اولین نیروهای حافظ صلح غیر آفریقایی وارد منطقه دارفور شوند. در این شرایط و با توجه به این که سفیر ویژه چین در مساله دارفور در حال رایزنی با مقامات اروپایی و آفریقایی در این زمینه است و حتی می‌شود گفت در مقطع فعلی چین در حل بحران دارفور نقشی به مراتب موثرتر و فعال‌تر از اروپا و آمریکا دارد ذکر این قضیه به عنوان یکی از عوامل تحریم بازی‌های المپیک پکن غیر واقعی و دور از ذهن به نظر می‌رسد.
البته براون اعلام کرده است به عنوان عالی‌ترین مقام سیاسی میزبان آتی بازی‌های المپیک در مراسم اختتامیه حاضر خواهد شد تا مشعل المپیک را از مقامات چینی تحویل بگیرد. لندن میزبان بازی‌های المپیک 2012 است.
با این حال به نظر می‌رسد اکنون نیکلا سارکوزی، رییس‌جمهور فرانسه نیز مشغول تامل درباره مساله تحریم یا حضور در مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک است. پیش از این وزیر حقوق بشر فرانسه از شروطی برای حضور سارکوزی در مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک سخن گفته بود که آزادی زندانیان سیاسی و آغاز مذاکرات پکن و دالایی لاما از آن جمله بود.
این اظهارات بعداً توسط خود وی و برنار کوشنر، وزیر خارجه تکذیب شد اما کوشنر تاکید کرد که هنوز تمام گزینه‌ها پیش روی رییس‌جمهور قرار دارند و به این ترتیب احتمال تحریم افتتاحیه را از سوی سارکوزی منتفی ندانست و اکنون که پارلمان اروپا در قطعنامه‌ای غیر الزام‌آور که به تصویب اکثریت قابل توجه نمایندگان رسیده از رهبران اروپایی خواسته است تا گزینه «عدم حضور در مراسم المپیک» را در نظر بگیرند، احتمال عدم حضور سارکوزی از پیش قوی‌تر و محتمل‌تر از سایر رهبران اروپایی به نظر می‌رسد.
قطعنامه اخیر پارلمان اروپایی از سوی دولت چین در بیانیه‌ای رسمی محکوم شد. ادبیات این بیانیه مشابه بیانیه دیگری بود که پکن چند روز پیش از آن در محکومیت مصوبه کنگره ایالات متحده صادر کرده بود. کنگره آمریکا در حالی که دست کم قریب دو هفته از پایان آشوب‌های تبت می‌گذرد با تصویب قطعنامه از دولت چین خواسته بودند هر چه سریعتر به سرکوب مردم تبت خاتمه دهد. چین مدعی است صدور چنین قطعنامه به طور تلویحی مبین تداوم ناآرامی‌ها در این منطقه و خلاف واقع است. چین همچنین ادعای سرکوب را نیز تکذیب می‌کند.
جیانگ یو، سخنگوی وزارت خارجه چین در این باره و در واکنش به قطعنامه پارلمان اروپا گفت:« [پارلمان اروپا] با گستاخی در مسائل داخلی چین دخالت کرده و به همین خاطر به شدت احساسات مردم چین را آزرده کرده است.» وی در ادامه سخنان‌اش که در خبرگزاری شین‌هوآ نقل شده غرب را به وارونه نمایی خوب و بد متهم کرده است. او گفت:« پارلمان اروپا در صدور این قطعنامه چشم خود را به روی حقایق بسته است. این پارلمان حلقه اطرافیان و هوادران دالایی لاما را که طراح و عامل شورش‌های خشونت‌آمیز تبت بودند محکوم نکرده است اما در عوض خشونت‌ها و حرکت‌های تجزیه‌طلبانه دالایی لاما را در قالب مساله «استقلال تبت» برجسته کرده است.»
هو، رهبر چین نیز در دیدار با کوین راد، نخست‌وزیر استرالیا ضمن تاکید بر اختلاف پکن و دالایی لاما بر سر جدایی تبت از خاک اصلی چین آشوبگران و تجزیه‌طلبان تبتی را به همدستی با جدایی‌طلبان ترکستان شرقی متهم کرد و بار دیگر تاکید کرد تبتی‌ها از طریق همکاری با جدایی‌طلبان ناحیه مسلمان‌نشین ترکستان به شیوه‌های تروریستی روی آورده‌اند. هو گفت پکن آماده است با دالایی لاما دیدار کند به شرطی که که رهبر بوداییان تبت از تلاش برای تجزیه سرزمین چین، ترویج خشونت در تبت، و تبلیغات برای تخریب بازی‌های المپیک پکن دست بردارد. این در حالی است که دالایی لاما پیش‌تر اتهام دولت چین به تلاش برای جدایی تبت را تکذیب کرده و حتی تهدید کرده بود در صورتی که شورش‌های این ناحیه ادامه پیدا کند از مقام تشریفاتی خود به عنوان سخنگوی دولت در تبعید تبت کناره‌گیری خواهد کرد.
او که برای شرکت در کنفرانس مذهبی پنج روزهای به آمریکا سفر کرده و قرار است پس از آن در چند دانشگاه آمریکایی سخنرانی کند، جمعه شب در برنامه تلویزیونی شبکه «ان‌بی‌سی» آمریکا حاضر شد و طی مصاحبه در پاسخ به پرسشی درباره این که آیا خواستار تحریم بازی‌های المپیک هست یا نه به صراحت پاسخ داد: «نه»! او گفت پیام مهم وی برای چین این است: «ما دشمن شما نیستیم و من به دنبال تجزیه و جدایی تبت نیستم.» دولت چین تا پیش از این اظهارات مشابه دالایی لاما را تمهیدات عوام فریبانه توصیف کرده و غیر واقعی دانسته است.
مشعل المپیک در مسیر آرام
فشارهای سیاسی از سوی سران کشورهای غربی در روزهای اخیر در حالی اوج گرفته است که به نظر می‌رسد از فشارهای عمومی ناشی از عبور مشعل المپیک از شهرهای بزرگ جهان کاسته شده است. مشعل المپیک در روزهای هفته قبل در عبور از لندن، پاریس و سانفرانسیسکو با تظاهرات عمومی مخالفان و منتقدان دولت چین مواجه شده و حتی در سانفرانسیسکو به ناچار مسیری را درون اتوبوس و از طریق بزرگراه بی‌حضور تماشاگران عبور کند. اما هفته جاری با عبور مشعل از بوینس‌آیرس به نظر می‌رسد که پکن نفس راحتی می‌کشد. تنها حادثه کل رویداد پرتاب دو کیسه آب به سمت حامل مشعل در بوینس آیرس بود.
مشعل امروز در راه دارالسلام، بزرگ‌ترین شهر تانزانیا در آفریقا است و قرار است یکشنبه 13 آوریل طی مراسمی در این شهر گردانده شود. پس از دارالسلام مشعل المپیک به مسقط پایتخت عمان و از آن جا به اسلام‌آباد در پاکستان برده می‌شود که به این ترتیب روزهای آینده تا 17 آوریل روزهای فراغت سیاسی از مشعل المپیک برای پکن محسوب می‌شوند. اما پیش‌بینی می‌شود 17 آوریل با ورود مشعل به دهلی، پایتخت هند بار دیگر موج فشارهای عمومی بر پکن افزایش پیدا کند.
هند محل سکونت شمار بسیاری از تبتی‌هایی به شمار می‌رود که پس از سرکوب قیام 1959 تبت از چین گریخته‌اند و تا امروز در تبعید زندگی می‌کنند. این کشور همچنین مقر دولت در تبعید تبت و محل اقامت دائمی دالایی لاما، رهبر بوداییان تبت است. هند 14 مارس سال جاری با آغاز آشوب‌های تبت که با تظاهرات سالگرد سرکوب قیام 1959 آغاز شد شاهد گسترده‌ترین تظاهرات اعتراض‌آمیز به دولت چین خارج از ناحیه خودمختار چین بود هر چند که روابط رو به گسترش هند و چین موجب دخالت پلیس هند به منظور جلوگیری از گسترش این تظاهرات شد.
در همین حال گفته می‌شود که اکنون صحنه‌هایی از آن چه در پاریس در جریان عبور مشعل رخ داده دستمایه تبلیغات رسانه‌های دولتی چین قرار گرفته‌‌اند. در جریان عبور مشعل از پاریس عده‌ای از هواداران استقلال تبت به یک فرد معلول چینی که روی صندلی چرخدار بوده حمله کرده و وی را مورد ضرب و شتم قرار داده‌اند. گفته می‌شود تلویزیون دولتی چین بارها تصاویر این حادثه را پخش کرده و روزنامه «چاینادیلی» نیز درباره آن در مقاله‌ای تحت عنوان «آیا حمله به یک معلول همان حقوق بشر تجزیه طلبان تبتی است؟» نوشت: «آن چه در پاریس روی داد چهره واقعی تجزیه‌طلبان تبتی را بیش از پیش بر مردم نمایان کرد و ماهیت حقیقی آزادی و حقوق بشری را که دار و دسته دالایی لاما خواستار آن هستند، فاش ساخت.»
نظر شما :