الگوی دموکراسی تونس در شمال آفریقا

بهار عرب با تونس شروع شد و حالا انتخابات آزاد و نوپا نیز با همین کشور کلید خورده است. تونس انتخابات پارلمانی اش را در حضور ناظران اروپایی و زیر چشم همسایگانی برگزار کرد که منتظرند نتیجه دموکراسی را مشاهده کنند و از آن الگویی بسازند برای سامان دادن تغییرات در سرزمین های خود.

رای دهندگان تونسی با قدمی که روز گذشته برداشتند، یک گام بلند به سوی تدوین قانون اساسی نزدیک شدند و انتظار دارند در شکل جدید حکومت کشورشان رای هر شهروند برابر با رای دیگری باشد و هیچ رای و نظری فراتر از دیگری نباشد. حتی انتظار می رود آن دسته از احزاب اسلامی که در دوره بن علی غیر قانونی محسوب می شدند، آرای قابل توجهی کسب کنند و قوانین جدید کشورشان را سمت و سویی تازه ببخشند.

دیروز عمر موسی دبیرکل اتحادیه عرب که خود از نامزدهای ریاست جمهوری مصر خواهد بود در اظهارنظری گفت: صرف نظر از نتیجه انتخابات در تونس، آنچه اهمیت دارد برگزاری آزاد و دموکراتیک انتخابات در این کشور است و باید آن را محترم شمرد.

امروز همه به احترام انتخاباتی که برای فرد فرد شهروندانش احترام قائل است، کلاه از سر برداشته اند و جدا از هر نتیجه، چشم به الگوسازی این انتخابات در منطقه بسته اند. البته هم تونس و هم مصر کشورهایی با پیشینه فرهنگی و تمدنی و دارای پشتوانه روشنفکران و ترقی خواهانی هستند که میان شهروندان شان نفوذ و ارج و قرب داشته اند. بنابراین تبدیل نظام های سیاسی سلطنتی و موروثی این کشورها به نظام دموکراتیک آن هم پس از بروز انقلاب های مردمی، چندان دور از ذهن نبوده است.

عمر موسی با تمجید از نحوه برگزاری انتخابات در تونس گفته است: ما دموکراسی را انتخاب کردیم و بنابراین این دموکراسی است که باید اساس امور باشد و هر نتیجه ای را که حاصل شود باید محترم شمرد.

تونسی ها این روزها سر از پا نمی شناسند. سرها را بالا گرفته اند و از اینکه پیش قراول دموکراسی های نوظهور در منطقه هستند، به خود می بالند. میزان مشارکت در انتخابات پارلمانی این کشور بیش از 70 درصد اعلام شده است. این مجلس به زودی کار تدوین قانون اساسی تونس را با 217 عضو آغاز می کند تا دموکراسی را در این کشور قوام بخشد.

انتظار می رود حزب اسلامی النهضه (به رهبری راشد الغنوشی) که خود را نزدیک به جریان اخوان المسلمین ترکیه و میانه روهای اسلامی می داند، نسبت به احزاب دیگر از اقبال بیشتری برخوردار باشد و به پیروزی دست یابد.

کارشناسان سیاسی عرب انتخابات تونس را یک معیار و الگو برای آن دسته از کشورهای عربی می دانند که خیزش های مردمی و ضد استبدادی در آنها شکل گرفته و رویای دستیابی به آزادی و دموکراسی را در سر می پرورانند. از آنجا که تونسی ها پیش از مصری ها و لیبیایی ها به این مهم دست یافتند، بیراه نیست که انتخابات آزاد در این کشور به الگو و سرمشقی برای دیگر کشورهای تحول یافته تبدیل شود.

قیام مردم لیبی نیز درست در زمانی به ثمر نشسته که تونس درحال پی ریزی دموکراسی کشورش است. لیبی پس از گذراندن هشت ماه جنگ داخلی سرانجام با مرگ سرهنگ قذافی به آزادی رسید و حالا چشم به الگوی تونسی دوخته است تا علاوه بر آزادی سرزمینی، با طعم آزادی سیاسی نیز آشنا شود.

دیروز میشل گالر یکی از ناظران انتخاباتی اتحادیه اروپا در تونس اذعان کرد که انتخابات این کشور می‌تواند به الگویی برای دیگر کشورهای منطقه تبدیل شود و بر مصر، لیبی و حتی سوریه تاثیر بگذارد. این ناظر اروپایی گفت: نظام جدید تونس کاملا از نظام قبلی این کشور جدا و متمایز شده است؛ مردم تونس هم می‌دانند چه می‌خواهند. البته آنها هنوز اطمینان کاملی نسبت به احزاب خود ندارند.

تونس در آغاز راه است. کشمکش ها و درگیری های سیاسی و نیز نگرانی ها بابت بازگشت سیاستمداران سابق از این کشور رخت بربسته و حالا حدود و ثغور نگرانی ها به آینده مربوط می شود، نه گذشته. تونسی ها در تلاش اند تا ساختار جدید کشورشان را قوام ببخشند و با انتخاب احزاب موردنظر خود، در نوشتن قانون اساسی کشورشان که شرایط زیستی آتی آنها را تامین خواهد کرد دخالت داشته باشند. انتخابات تونس هم برای تونسی ها اهمیت دارد و هم همسایگانی که چشم به آن دوخته اند.